همشهری آنلاین: سال ۲۰۱۶ شاهد تحولات بسیاری در عالم پزشکی و بهداشت بود؛ از همه‌گیری‌های ویروسی گرفته تا یافتن درمان‌های جدیدی برای سرطان‌ها

health stories

و مبارزه با فراورده‌های غذایی دارای قند افزوده شده.

در اینجا به چند مورد از این تحولات اشاره می‌کنیم که مورد توجه رسانه‌ها بودند:

۱- همه‌گیری ویروس زیکا

شیوع جدید ویروس زیکا و عوارض بی‌سابقه آن از پاییز سال ۲۰۱۵ در شمال برزیل شروع شد. پزشکان متوجه افزایش غیرمعمول موارد میکروسفالی نوزادان - کوچکی سر و رشد یافته نبودن مغز در هنگام تولد- شدند و بررسی‌های بعدی نان داد که اغلب مادرانی که چنین نوزادانی به دنیا آورده‌اند، سابقه‌ای از عفونت با ویروس زیکا دارند.

ویروس زیکا که در ابتدا در آفریقا شناسایی شد، به وسیله پشه‌ها منتقل می‌شود و عفونت با آن معمولاً بیماری خفیفی ایجاد می‌کند. عفونت با این ویروس قبلاً در برزیل شناسایی نشده بود.

بعدها در موارد عفونت با ویروس زیکا در سایر کشورهای آمریکای جنوبی و مرکزی و جنوب ایالت متحده هم شناسایی شد. در همین مسئله خطرناک بودن سفر زنان باردار به کشورهای با شیوع زیکا مطرح شد.

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های ایالات‌متحده روز ۱۵ ژانویه ۲۰۱۶ در بیانیه‌ای به زنان باردار توصیه کرد از این سفر به این کشورها خودداری کنند.

سپس سازمان جهانی بهداشت روز اول فوریه ۲۰۱۶ در واکنش به شیوع زیکا وضعیت اضطراری بهداشت عمومی اعلام کرد.

تحول بعدی که کارشناسان را حیرت‌زده کرد، احتمال انتقال جنسی ویروس زیکا بود: شناسایی یک مورد عفونت زیکا در ایالت تگزاس آمریکا در شخصی که همسرش به خارج سفر کرده بود، ثابت کرد انتقال این ویروس فقط به وسیله پشه‌ها انجام نمی‌شود، بلکه از راه جنسی هم قابل‌انتقال است.

با وجود این گسترش، برزیل همچنان بیش‌ترین موارد عفونت زیکا ازجمله ۲۲۰۰ مورد میکروسفالی مربوط به آن را گزارش کرده است. سازمان جهانی بهداشت در اواخر سال ۲۰۱۶ در ماه نوامبر اعلام کرد که زیکا دیگر یک اضطرار بهداشتی بین‌المللی نیست، بلکه فقط تهدیدی بومی برای نوزادان است.

چندین شرکت و انستیتو در تلاش هستند تا واکسنی برای این ویروس بسازند، اما روشن است که ساخته شدن این واکسن مدت‌ها به طول خواهد انجامید

۲- برداشتن ترمز دستگاه ایمنی برای مبارزه با سرطان

روش جدیدی به نام ایمنی‌درمانی امیدهای بزرگی را در سال ۲۰۱۶ در تلاش‌ها برای مبارزه با سرطان برانگیخت.

ایمنی‌درمانی با برداشتن مهار از دستگاه ایمنی را که در حمله به باکتری‌ها یا ویروس‌ها بسیار کارآمد است و به کار بردن آن برای مبارزه با سرطان عمل می‌کند.

اما سرطان‌ها اغلب راه‌های موذیانه‌ای را پیدا می‌کنند تا از حمله دستگاه ایمنی در امان بمانند، برای مثال فرستادن پیامی که ترمزی بر روی دستگاه ایمنی را فعال می‌کند.

مجموعه‌ای از کشف‌های تأثیرگذار علمی در طول چند سال گذشته به ایجاد داروهایی انجامیده است که این ترمز را آزاد می‌کنند. پژوهشگرانی پیشگام تا در تلاش هستند که در سطحی مولکولی پیچیدگی‌های دستگاه ایمنی را دریابند و از این شاخت برای درمان سرطان استفاده کنند.

البته این درمان‌ها هنوز ناکامل هستند و برای مدت طولانی مؤثر باقی نمی‌مانند و بر همه سرطان‌ها هم مؤثر نیستند. همچنین ایمنی‌درمانی عوارض جانبی شدیدی هم ممکن است داشته باشد، ازجمله بروز اختلالات خودایمنی.

۳- ابزاری برای ویرایش ژن‌ها و درمان بیماری‌ها

در سال ۲۰۱۶ امیدوارهایی به وجود آمد که با استفاده از یک ابزار مهندسی ژنتیکی به نام CRISPR-Cas9 که امکان ویرایش ژن‌ها را در جانداران فراهم می‌کند، بتوان درمان‌هایی برای بیماری‌ها هم ایجاد کرد. برای مثال پژوهشگران در چین در تلاش برای استفاده از این ابزار برای درمان سرطان ریه و ایجاد رویان‌های مقاوم به اچ‌آی‌وی هستند یا بالقوه می‌توان از آن برای درمان یک بیماری ژنتیکی خونی به نام کم‌خونی سلول داسی استفاده کرد.

همچنین این ابزار ژنتیکی می‌تواند کاربردهایی در زمینه بهداشت عمومی داشته باشد، برای مثال از بین بردن جمعیت‌های پشه‌های ناقل بیماری و پرورش حیواناتی که اندام‌هایشان را بتوان برای پیوند در انسان به کار برد. این شیوه البته معضلات اخلاقی خاص خود را هم به همراه می‌آورد.

 در این سال منازعه‌ای بر سر حقوق مالکیت انحصاری این شیوه بین دو آزمایشگاه در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی (یوسی‌ال‌ای) و انستیتوی تکنولوژی ماساچوست (ام‌أی‌تی) هم در گرفت.

۴- جنگ با قند و نوشابه‌های گازدار

سال ۲۰۱۶ سال بالا گرفتن بحث درباره فراورده‌های غذایی ناسالم مانند قندهای اضافی و نوشابه‌های گازدار بود.

راهنمای جدید غذایی که در آمریکا منتشر شد به مردم توصیه کرد قند نباید بیش از ۱۰ درصد کالری‌های روزانه دریافتی را تشکیل دهد.

در این سال گزارش‌هایی درباره سیاست‌های بهداشتی بر مبنای اقدامات مالیاتی برای مقابله با این فراورده‌های غذایی ناسالم منتشر شد سازمان جهانی بهداشت در گزارشی اشاره کرد که وضع مالیات‌های بیشتر که به افزایش دست‌کم ۲۰ درصدی قیمت خرده‌فروشی نوشابه‌های گازدار شیرین شده بنیجامد، کاهش متناظری در مصرف آنها ایجاد خواهد کرد.

کاهش مصرف قندهای ساده که از طرق محصولاتی مانند این نوشابه‌ها وارد بدن می‌شوند، به معنای مصرف کمتر کالری و در نهایت کاهش میزان چاقی است.

شش نقطه در ایالات‌متحده شهر فیلادلفیا در ایالت پنسیلوانیا، شهرهای سانفرانسیسکو، اوکلند و آلبانی در ایالت کالیفرنیا، شهر بولدر در ایالت کلرادو و کوک کانتی در ایالت ایلینوی مالیات‌هایی بر نوشابه‌های شیرین شده وضع کردند و بریتانیا هم به اقدام مشابهی دست زد.

سازمان غذا و داروی آمریکا نیز تولیدکنندگان مواد غذایی را به درج عنوان قند افزوده در برچسب‌ها ملزم کرد.

شرکت‌های بزرگ غذایی هم در این زمینه تلاش‌هایی کردند. برای مثال شرکت نستله شیوه‌ای جدید را ابداع کرد که با استفاده از آن بتواند قند کمتری در محصولاتش مانند شکلات‌ها به کار ببرد، بدون اینکه مزه شیرین آن‌ها عوض شود.

کد خبر 357643

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار پزشکی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha