سازمان مجاهدین در این سال‌ها آرام آرام از تفکرات چپ‌گرایانه به سمت اصلاح‌طلبی غلتیده و اعضای آن دیگر نه از قانون کار و حقوق کارگر بلکه از دمکراسی و آزادی سخن به میان می‌آورند.
در واژه‌نامه سیاسی اصولگرایان هر وقت از افراطی‌ها سخن به میان می‌آید، به نحوی گوشه چشمی هم به آنان دارند تا جایی که جامعه مدرسین حوزه علمیه هم در برابر آنان موضع گرفت.
متن کامل گفتگویی را که «همشهری ماه» با این دبیر کل سالخورده کرده، می‌توانید در آخرین شماره این ماهنامه بخوانید.
- ائتلاف اصلاح‌طلبان برای انتخابات مجلس در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
در انتخابات شوراهای شهر و روستا، خوشبختانه جبهه اصلاح‌طلبان توانستند به ائتلاف حداکثری برسند و نتایج خوبی نیز از آن ائتلاف گرفتند.
هم آن تجربه و هم تجربه تلخ انتخابات ریاست جمهوری دوره هشتم، موجب شد که ما برای انتخابات دوره هشتم مجلس شورای اسلامی - در جهت رسیدن به ائتلاف حداکثری - تلاش کنیم. خوشبختانه مقدمات کار تاکنون خوب فراهم شده؛ بدین معنا که گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی در جبهه اصلاح‌طلبان با هم هماهنگ شده و زمینه تشکیل ستاد ائتلاف اصلاح‌طلبان را فراهم کردند.
این ستاد کار خود را آغاز کرده است و می‌توان گفت اکثریت گروه‌های اصلاح‌طلب در این ستاد فعالیت دارند (این ستاد، گروه‌ها و شخصیت‌ها را پوشش میدهد) و به احتمال زیاد بعضی از گروه‌های دیگر که هنوز به ما ملحق نشده‌اند، به زودی به جمع ما خواهند پیوست.
تا اینجا، مسئله ائتلاف جبهه اصلاح‌طلبان، خوب پیش رفته و من شخصا از روندی که داشته، راضی هستم و ان‌شاءالله می‌تواند زمینه مناسبی برای موفقیت اصلاح‌طلبان در انتخابات دوره هشتم باشد.
- در انتخابات شوراها، حزب اعتماد ملی اگرچه اعلام کرده بود که به‌طور مستقل در انتخابات شرکت می‌کند ولی سرانجام با گروه‌های جبهه دوم خرداد به تفاهم رسید و از فهرست ائتلاف اصلاح‌طلبان حمایت کرد اما اعلام کرده‌اند که برای انتخابات مجلس هشتم دیگر به هیچ‌وجه حاضر به ائتلاف با جبهه دوم خرداد نیستند و فهرست مستقلی خواهند داشت، با این توضیح که ممکن است 90درصد فهرست‌شان با فهرست اصلاح‌طلبان مشترک باشد. آیا تلاشی برای اینکه در انتخابات مجلس نیز، فهرست واحدی از سوی کلیه گروه‌های اصلاح‌طلب ارائه شود، آغاز شده یا خیر؟
در انتخابات شوراها، این موضوع از سوی حزب اعتماد ملی مطرح شد و ما هم نسبت به آن احترام قائل بودیم. الان هم همین قضیه است، یعنی حزب اعتماد ملی قصد دارد در انتخابات مجلس با تابلوی اختصاصی خود فعالیت کند و قطعا تعداد زیادی از افراد فهرست آنها با فهرست بقیه گروه‌های جبهه اصلاح‌طلب مشترک خواهد بود.
برای اینکه اعتماد ملی به مانند شوراها در ائتلاف حضور پیدا کند، رایزنی‌ها شروع شده است. امیدواریم همان‌گونه که در مسئله شوراها پیش آمد و در مقطعی حزب اعتماد ملی حاضر به ائتلاف شد، اکنون نیز در مقاطعی که احساس می‌شود نیاز است، این ائتلاف صورت گیرد ولی اگر هم صورت نپذیرد، ما به این برداشت و نظر حزب اعتماد ملی احترام می‌گذاریم و برایمان قابل درک است.
حزب اعتماد ملی، حزبی است در جبهه اصلاح‌طلبان و هر فعالیتی که داشته باشد به نفع اصلاح‌طلبان و در جهت ارتقای کار آنهاست.
- در شرایط کنونی در حالی که بسیاری از شخصیت‌های اصلاح‌طلب و سران گروه‌های اصلاح‌طلب بر وحدت و ائتلاف تاکید دارند، بعضا از سوی برخی شخصیت‌ها، صحبت‌هایی می‌شود که شاید باعث ایجاد اختلافات بیشتری شود. مخصوصا سخنان اخیر آقای کروبی در مورد جبهه دوم خرداد، گلایه‌های بسیاری در میان اصلاح‌طلبان ایجاد کرده. نظر شما در مورد صحبت‌های اخیر آقای کروبی چیست؟
اشخاص و گروه‌ها در طیف اصلاح‌طلبان آزاد هستند که نظرات خود را مطرح کنند و این کار را هم انجام می‌دهند. ما نیازی نمی‌بینیم که در این‌گونه موارد، جوابی بدهیم و چون در ائتلاف جبهه اصلاح‌طلبان تاثیر چندانی ندارد، ما این را یک امر عادی و طبیعی تلقی کرده و برایمان چندان غیرمنتظره نیست؛ چرا که اصل دمکراسی و اصلاح‌طلبی اقتضا می‌کند که هر کسی در ارائه نظریات شخصی خود، آزاد و مختار باشد.
- به نظر شما در چنین شرایطی، طرح این صحبت‌ها نشانه انشقاق و عدم وحدت نخواهد بود؟
نه. چرا که همین صحبت‌ها و مسائل در انتخابات دوره سوم شوراها نیز مطرح بود اما در ائتلاف اصلاح‌طلبان تاثیری نگذاشت. گرچه ممکن است ما موافق چنین صحبت‌هایی نباشیم اما دیگران را هم از اظهار نظر منع نمی‌کنیم.
- اصلاح‌طلبان با چه مکانیسمی قصد رسیدن به فهرست مشترک را دارند؟ آیا قرار است برای رسیدن به فهرست مشترک هیأتی تشکیل شود و آنها فهرست را ببندند یا اینکه هر حزبی فهرست خود را ارائه داده و سرانجام از فهرست‌های مختلف، یک فهرست مشترک بیرون خواهد آمد؟
در شهرستان‌ها کار را به خود گروه‌ها واگذار کرده‌ایم و آنها باید خودشان با هم به توافق برسند و زمینه‌های توافق و تفاهم نیز وجود دارد. مواردی هم که احیانا اختلافی هست به ستاد مرکزی محول می‌شود و گروه‌ها پذیرفته‌اند که نظر ستاد مرکزی، فصل‌الخطاب باشد و اگر اختلافاتی در مورد برخی نامزدها وجود داشته باشد، در مرکز از طریق ستاد، حکمیت شده و حل و فصل می‌شود. در تهران هم ستاد مرکزی ائتلاف کار را به پیش خواهد برد.
- طی چند ماه اخیر، مطرح شده که آقای خاتمی یک گروه23 نفره تشکیل داده و آنها را مسئول رسیدن به وحدت و تهیه فهرست کرده است، این مسئله گاهی تایید و گاهی نیز تکذیب شد. بالاخره آیا این گروه23نفره تشکیل شده یا خیر؟ و چه وظایفی به آنها محول شده است؟
گروه23نفره که برای پیگیری کارهای انتخاباتی تعیین شدند، اکنون 30 نفره شده است و به وسیله این 30 نفر هم ستاد مرکزی تشکیل شد و آنها در حقیقت وظیفه سیاستگذاری ائتلاف را برعهده دارند، اما به لحاظ پیگیری مسائل انتخابات، ستاد مرکزی کار را انجام میدهد.
- آقای خاتمی به عنوان کسی که پرچمدار اصلاحات بوده و تلاش فراوانی در جهت وحدت گروه‌های اصلاح‌طلب انجام داده، در ائتلاف اصلاح‌طلبان چه نقشی دارد؟
گروه‌ها و احزاب، نقش محوری آقای خاتمی را پذیرفته‌اند و آقای خاتمی از شخصیت‌های تاثیرگذار جبهه اصلاحات است و بنابراین ایشان به‌سهم خود پا پیش گذاشته و از گروه‌ها و احزاب برای تشکیل گروه 23نفره دعوت کرد و با هدایت وی ستاد مرکزی ائتلاف تشکیل شد.
- با توجه به شرایط حاضر، برای اینکه اصلاح‌طلبان بتوانند در قدرت سهمی داشته باشند، شاید چاره‌ای ندارند جز اینکه از چهره‌هایی استفاده کنند که حساسیت کمتری برانگیزد. آیا شما قصد دارید این راهبرد را پیش بگیرید یا خیر؟
ما که نمی‌توانیم مانع از ثبت‌نام کسی شویم. بسیاری از کسانی که در جبهه اصلاحات هستند، ثبت‌نام می‌کنند و در نهایت فهرستی که تهیه می‌شود، برآیند نظر تمامی گروه‌هاست که در آن فهرست ممکن است افراطی و تفریطی کمتری باشد یا نباشد.
به نظر من مهم نیست که در آن فهرست چه کسی باشد یا نباشد بلکه مهم این است که معیارها، ارزش‌ها و دیدگاه‌های مردم در آن لحاظ شود. در تهیه این فهرست، سیاسی‌کاری‌هایی که ناشی از شرایطی است که جناح مقابل به وجود آورده، نباید باشد.
آنهایی که مدعی اصولگرایی هستند، باید این‌گونه با قضیه برخورد کنند. کسانی که معیارها و ارزش‌های اسلامی و دمکراسی اسلامی را رعایت کنند، اصولگرای واقعی هستند وگرنه اگر گروهی بخواهد رقیب خود را به هر شکلی که هست، محدود کند، دیگر نمی‌شود آن را اصولگرایی نامید.
- پس از انتخابات ریاست جمهوری، از سوی گروهی از اصلاح‌طلبان مطرح شد که برخی چهره‌های افراطی باعث انحراف اصلاحات شدند و اکنون نیز مطرح می‌کنند که باید این افراطیون را به حاشیه برانیم و افراد معتدل، اصلاحات را در دست گیرند. آنها به صراحت از چهره‌هایی که جزو گروه‌های شاخص اصلاح‌طلب هستند، تحت عنوان افراطی یاد می‌کنند. برداشت شما از این نوع نگاه و تحلیل چیست؟
در هر شرایطی متناسب با آن فضا و موقعیت برخی تصمیمات گرفته می‌شود که ممکن است به موفقیت یا شکست بینجامد؛ اگر با موفقیت توأم باشد، کسی در مورد اینکه آن تصمیمات درست بوده، حرفی نمی‌زند ولی اگر با شکست مواجه شود، بسیاری از کسانی که موافق نبودند، صدایشان درمی‌آید.
در شرایطی، عده‌ای توانستند نظر اکثریت را جلب کرده و حرکتی انجام دهند، آن حرکت‌ها توأم با موفقیت نبود. کسانی که انتقاد می‌کنند باید برخورد فعال‌تری می‌داشتند تا می‌توانستند دیدگاه‌های خودشان را حاکم کنند، آنها این توانایی را نداشتند و این عدم توانایی، اعتراضات بعدی را به دنبال داشت.
حال ممکن است کسانی که آن تصمیمات را گرفتند و با موفقیت توأم نبود، بگویند که با توجه به تجربه‌های ناموفقی که داشتیم راهمان را مناسب‌تر انتخاب خواهیم کرد که این طبیعی است؛ چرا که اقتضای هر فعالیتی این است که از تجربیات گذشته برای برنامه‌ریزی‌ها و گام‌های بعدی بهره گرفته شود.
انتقاداتی که وارد است بیش از آنکه به افراطی‌ها وارد باشد، به خودشان وارد است، که از توانایی لازم برای طراحی و اجرای مسیر دیگری برخوردار نبودند.
همیشه کارهایی که انجام شده باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نقاط قوت و ضعفشان بررسی و از آن پند گرفته شود؛ اما تاکید بر آن و تکرار برخی چیزها، کار درستی نیست و وقت تلف کردن و بیهوده درگیر شدن با آن مسائل و شرایط است.
بنابراین منطقی و عاقلانه این است که هر تصمیمی که می‌خواهد اتخاذ شود، باید بسیار دقیق باشد و همه در اتخاذ و اجرای آن فعال باشند. به‌طور مثال در مورد همین انتخابات اخیر، همه ما باید فعال باشیم و بپذیریم که تصمیم جمعی که گرفته می‌شود را اجرا کنیم؛
حتی اگر با آن مخالف باشیم؛ ممکن است بعدها برنامه و تصمیمات‌مان با شکست یا موفقیت مواجه شود. اگر خدای ناخواسته با شکست مواجه شد، باید علت شکست و عدم موفقیت بررسی و از آن درس گرفته شده و سپس به فراموشی سپرده شود؛ چرا که تاکید بر آن جز اینکه روحیه را خراب کرده و تاثیر منفی بگذارد، چیزی از آن حاصل نمی‌شود.
- با توجه به عملکرد جبهه دوم خرداد در زمان حاکمیت، بخش عمده‌ای از بدنه اجتماعی نسبت به عملکرد شما انتقادات شدید و اساسی دارند. برای اینکه در انتخابات مجلس هشتم بتوانید اعتماد مردم را جلب کنید، با چه برنامه‌ها و گفتمانی قرار است وارد صحنه انتخابات شوید؟
مردم به تدریج راضی می‌شوند که به اصلاح‌طلبان رأی بدهند، ضمنا اصلاح‌طلبان هم نقاط ضعف خود را بررسی و اصلاح کرده تا بهتر بتوانند برنامه‌های مورد توجه مردم را تدوین کنند.
- برای بسیاری ممکن است این سؤال پیش آید که اگر اصلاح‌طلبان باز هم بتوانند مجلس را در دست گیرند، چه تضمینی وجود دارد که بتوانند برنامه‌ها و شعارهای خود را عملی کنند و مانند گذشته از چوب لای چرخ گذاشتن‌ها و نگذاشتن‌ها صحبت نکنند؟
اصلاح‌طلبان در ارتباط با مجلس آینده، برنامه‌های خود را برای مردم ارائه خواهند داد و با تجربیات و درسی که از گذشته گرفته‌اند، طبیعتا تلاش خواهند کرد به گونه‌ای حرکت کنند که بهتر از گذشته برنامه‌هایشان به مورد اجرا گذاشته شود.
همشهری ماه
شهریور و مهر86
