براي همين گفت‌و‌گويمان با رضا رضايي با اندكي تأخير منتشر مي‌شود، مترجمي كه در سال‌هاي اخير با ترجمه آثار فراوان، به‌ويژه با ترجمه آثار كلاسيك ادبيات انگليسي، به تنهايي توانسته بخش قابل توجهي از خلأ ترجمه آثار ادبي را پر كند.
تا مي‌گويم « به مناسبت روز جهاني ترجمه...» مي‌گويد: «بله، اين روزها بهانه‌اي مي‌شود كه سراغ مترجمان بيايند و بحث‌هايي درباره ترجمه مطرح شود اما خيلي زود مترجمان و مسائل ترجمه فراموش مي‌شوند».مي‌پرسم به‌نظرش اصلي‌ترين مسئله ترجمه در ايران چيست؟ مي‌گويد: «به‌نظرم اصلي‌ترين مشكل ترجمه در ايران مشكل آموزشي است. مشكل به نحوه تربيت مترجمان برمي‌گردد.
سازوكاري براي آموزش درست ترجمه وجود ندارد. حتي آنها كه به شكل تجربي و خودآموخته ترجمه مي‌كنند نيز بايد آموزش ببينند.»
مي‌پرسم چرا خودش كارگاه ترجمه برگزار نمي‌كند تا تجربه‌هايش را به مترجمان جوان منتقل كند، در سال‌هاي گذشته مترجماني مثل خشايار ديهيمي و هومن پناهنده كارگاه ترجمه برگزار كرده و مترجمان خوبي از اين كارگاه‌ها بيرون آمده‌اند.
مي‌گويد: «حقيقتش كارگاه‌هايي را كه تعداد زيادي آدم ناهمگون در كنار هم مي‌نشينند نمي‌پسندم و فكر نمي‌كنم كه آموزش درستي در آن اتفاق بيفتد. مي‌شنوم كه كارگاه‌هاي زيادي برگزار مي‌شود ولي به‌نظرم مترجمان جوان بيشتر براي رفع كنجكاوي به اين كارگاه‌ها مي‌روند. براي همين اين كارگاه‌ها را نتيجه بخش نمي‌دانم اما هر وقت مترجمان جواني آمده‌اند تجربه‌هايم را در اختيارشان قرار داده‌ام.» اگر ترجمه را داراي 3ضلع بدانيم يعني زبان مبدأ و زبان مقصد و احاطه بر موضوع، تسلط به زبان فارسي هم اهميت دارد چون به هر حال ترجمه فارسي يك اثر محصولي است كه به زبان فارسي ارائه مي‌شود، براي همين تسلط به زبان فارسي نيز اهميت دارد.
برايم جالب است بدانم كه آيا كارهاي مترجمان جوان را مي‌خواند يا نه. مي‌گويد: «خيلي از ترجمه‌ها را مي‌بيند اما ترجيح مي‌دهد كه از كسي اسم نبرد. در ميانشان مترجمان خوبي هستند كه با استعدادند اما كمي شتابشان براي انتشار زياد است. انگار با هم مسابقه سرعت گذاشته‌اند، اما ترجمه دوي سرعت نيست، دوي استقامت است. نياز به كمي پختگي دارد و مطالعه. خيلي وقت‌ها مترجمان جوان زبان مبدأ و مقصد را بلدند، فارسي و انگليسي‌شان خوب است، اما گاهي به موضوعي كه كتابي را براي آن انتخاب مي‌كنند تسلط ندارند.»
از انتشار كارهاي تازه‌اش مي‌پرسم. مي‌گويد: «شراره‌ها» اثر «مارگريت يورسنار» و «هفت روز» اثر «لئونيد فولينسكي» 2نمونه از كارهايي است كه سال‌ها پيش منتشر كرده‌ام و پس از ويرايش و بازبيني و اندكي اضافات به‌زودي منتشر مي‌شوند. گزيده‌اي از نوشته‌هايم در مطبوعات در بيست‌سي سال گذشته را نيز جمع كرده‌ام تا به‌دست انتشار بسپارم.»
- همچنان درگير جورج اليوت
رضا رضايي«ميدل مارچ» اثر «جورج اليوت» را در ادامه ترجمه كارهاي جورج اليوت در دست ترجمه دارد. يكي از رمان‌هاي كلاسيك انگليسي كه در ميانه ترجمه آن است. ويراست‌هاي تازه‌اي از كارهاي قديمي او نيز به‌زودي تجديد چاپ مي‌شود.
نظر شما