دست آخر هم با كلي چرخ چرخ در خيابان‌هاي شهر، يا با خوردن يك فست‌فود و غذاي رستوراني ماجرا را به پايان مي‌رسانند يا از يك‌سر شهر مي‌كوبند و به سر ديگر مي‌روند تا يك‌مكان تفريحي بيابند.
اگرچه تهران امروزه به ازاي هر نفر نزديك به 16مترمربع سرانه فضاي سبز دارد اما گاهي شهروندانش نياز دارند تا در جايي پرهياهو و شاد انرژي خود را تخليه كنند و روحيه بگيرند؛ آن هم در پايتختي كه ديگر در كوچه‌هايش جايي براي بازي نمانده است و به ندرت كودكاني را مي‌توان ديد كه 2تير دروازه علم كرده و فوتبال بازي مي‌كنند. فضاي آپارتماني شهر، هر بزرگسالي را خسته مي‌كند، چه برسد به كودكان. حال تهران كمترين فضاي بازي را دارد. تعداد شهربازي‌ها هم از تعداد انگشتان يك‌دست كمتر است. به همين‌خاطر شايد انتظار يك‌جامعه اخم‌آلود و پراسترس در صبح شنبه، چندان بي‌مورد نباشد.
نگاهي به آماري كه از ابعاد مختلف جامعه‌شناسي درباره تهران به ثبت رسيده دقيقا اين موضوع را تأييد مي‌كند. تهران ششمين شهر دنيا از نظر پراسترس‌ترين‌هاست، دانش‌آموزان دختر سهم حدود 20درصدي از نظر خشم بالا را دارند و اضطراب و نگراني در بين 40درصد شهروندان موج مي‌زند. اينها نشان مي‌دهد چقدر پايتخت‌نشينان نياز به پر كردن اوقات فراغت خود با لحظاتي جذاب و شاد دارند. شهربازي‌ها و پارك‌هاي علم و فناوري مي‌توانند به‌خوبي چنين نياز ضروري‌اي را در افراد برطرف كنند اما واقعيت همانطور كه گفته شد اين است كه محروميت در پايتخت كشور از اين حيث محسوس است.
عضو كميسيون فرهنگي و اجتماعي شوراي شهر تهران در همين ارتباط و نياز پايتخت به شهربازي و فضاهاي تفريحي و فراغتي به همشهري گفت: «تهران امروزي با توجه به وضعيت شهرسازي و معماري‌اي كه دارد بايد تمام امكانات تفريحي و رفاهي را براي شهروندان فراهم كند.» حسن خليل‌آبادي در ادامه تأكيد كرد: «مديريت شهري بايد به فكر اماكني باشد كه تمام اقشار در گروه‌هاي سني نوجوانان، جوانان و حتي ميانسالان بتوانند از فضاي تفريحي و فراغتي آن استفاده كنند، اما متأسفانه در سال‌هاي گذشته براي اين مسئله فكر و طرحي ارائه نشده است؛ ضمن اينكه فضاهاي موجود نيز دچار نقصان‌هايي هستند كه نمونه آنها برخي آسيب‌هايي است كه به شهروندان وارد شده است.»
- شهربازي در 5پهنه
يكي از معايب اندك بودن شهربازي‌ها در شهر، افزايش سفرهاي درون‌شهري است. والدين براي بردن كودكان خود به شهربازي مجبورند معمولا به غرب تهران سفر كنند. ترافيك، افزايش آلودگي هوا و اتلاف وقت و هزينه نتيجه اين اقدام است. اگرچه در شرق و جنوب شهر هم تعدادي شهربازي وجود دارد، اما ترس از اتفاقات ناگوار به‌دليل حوادث تلخ رخ داده و دستگاه‌هايي كه به‌نظر مشكل دارند از يك‌سو و نبود دستگاه‌هاي بازي جديد از سوي ديگر باعث مي‌شود بسياري از خانواده‌ها، شهربازي‌هاي دورتر و مجهزتر از محل سكونت خود را انتخاب كنند.
خليل‌آبادي در همين ارتباط به لزوم پهنه‌بندي تهران به 5منطقه و ايجاد چنين مراكزي در پهنه شمالي، جنوبي، شرقي، غربي و مركزي اشاره كرد كه مي‌تواند در مديريت صحيح سفرهاي درون شهري و هزينه‌كرد شهروندان نيز تأثيرگذار باشد. به گفته وي مي‌توان براي ايجاد چنين مراكزي از سرمايه‌گذاران خارجي نيز استفاده كرد چه آنكه معمولا شركت‌هاي حرفه‌اي و متخصص در زمينه ايجاد شهربازي‌ها چند شركت بين‌المللي هستند.
وي راهكار ديگر را نيز استفاده از سرمايه‌گذار داخلي با نظارت شركت‌هاي متخصص خارجي دانست. اين عضو شوراي شهر تهران با اشاره به افزايش خشونت در جامعه و وجود استرس بالا در تهران براساس آخرين آمار ارائه شده، گفت: «ايجاد چنين مراكزي در پايتخت از اقدامات مؤثري است كه مي‌تواند به افزايش شادابي، نشاط و حضور اجتماعي بينجامد.»
- استاندارد تجهيزات فراموش نشود
با وجود همه موضوعات گفته شده يكي از نكات در اولويت اول قرار دارد؛ احداث شهربازي با ايمن‌ترين تجهيزات مورد نياز. در واقع احداث شهربازي لازم است اما نه به هر قيمتي. همه ما حادثه‌اي كه اواخر ارديبهشت‌ماه سال 93در پارك ارم تهران به وقوع پيوست را به ياد داريم؛ اتفاقي كه در پي نقص فني ترن هوايي رخ داد و منجر به سقوط و مصدوم شدن 3نفر شد. حالا 3سال و نيم از آن ماجرا مي‌گذرد و پدر و مادري از يك‌دختر 37ساله قطع نخاعي با كلي مشكلات اقتصادي مراقبت مي‌كنند. اينطور كه پدر نگار مي‌گويد طي اين مدت كار خود را از دست داده و به همراه همسرش تمام‌وقت‌شان را به مراقبت از او اختصاص داده‌اند اما هنوز دخترشان نه مي‌تواند راه برود و نه اينكه از دست‌هايش استفاده كند.
اين حادثه تلخ بررسي استاندارد تجهيزات شهربازي‌ها را چندباره يادآوري كرد اما مشكل اينجاست كه بسياري از وسايل ورزشي پارك‌ها و تجهيزات شهربازي با فيزيك بدن ما ايراني‌ها هماهنگ نيست بنابراين هنگام وارد كردن به ايران، شكل آنها تغيير داده مي‌شود. بر همين اساس در حوزه استانداردهاي شركت‌هاي سازنده خارجي قرار نمي‌گيرد و بايد براي آنها استانداردهاي جديدي در داخل كشور تدوين شود.
- تجربه سفر به كره
كمبود فضاي تفريحي در پايتخت مورد تأييد همه مسئولان است. مديران دولتي و شهري در اين زمينه اتفاق نظر دارند. به همين منظور شهرداري تهران براي بهبود فضاي تفريحي و اوقات فراغت تهران برنامه‌ريزي خود را آغاز كرده است. اينطور كه معاون برنامه‌ريزي و توسعه شهري شهرداري تهران به همشهري گفت تهراني‌ها از داشتن چند شهربازي استاندارد در جاي جاي شهر محروم هستند و اين مسئله بايد مورد توجه قرار گيرد. حجت‌الله ميرزايي افزود: «سفر به كره و بازديد از سئول به ما نشان داد كه شهربازي چه جايگاه مهمي در شهرسازي دارد.»
گفته‌هاي ميرزايي در حالي است كه حسين هاشمي استاندار تهران در سال 93وعده داده بود تا دو سال و نيم ديگر تهران داراي 2مركز تفريحي بزرگ خواهد شد. وي آن زمان با اشاره به آنكه در اطراف تهران چند نقطه براي مراكز تفريحي جانمايي شده است، گفت: برآورد هزينه براي اين پروژه‌ها از ۶۰۰ ميليارد تا هزار و ۲۰۰ ميليارد تومان است. وي اضافه كرد: سرمايه‌گذار بايد تمام داده خود را تا فاز اول هزينه كند و در فازهاي بعد پروژه به‌دنبال گرفتن وام باشد زيرا تجربه به ما ثابت كرده بسياري از سرمايه‌گذاران در مرحله وام پروژه را رها مي‌كنند.
با وجود اين تا‌كنون خبر ديگري درخصوص عاقبت اين مراكز تفريحي منتشر نشده است.
- چند شهربازي داريم؟
بنا به گزارش سازمان استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران، تهران اكنون 58شهربازي دارد كه براي شهري با وسعت 750كيلومترمربعي و جمعيت ساكن 8و نيم ميليون نفري بسيار پايين است. اگرچه رئيس اداره نظارت بر اجراي استاندارد خدمات اداره كل استاندارد استان تهران اين آمار را 44شهربازي بيان كرده است. يك‌فهرست غيردقيق نيز تهران را داراي 67شهربازي مي‌داند كه البته در آن نام برخي بوستان‌ها مثل بوستان آب‌وآتش و ملت نيز ديده مي‌شود.
اين وضعيت وقتي بدتر مي‌شود كه سازمان استاندارد اعلام مي‌كند فقط 13مركز بازي در تهران هستند كه بيش از 30وسيله بازي دارند؛ درحالي‌كه تعداد عروسك‌هاي ديزني لند، به تنهايي بيش از هزار عدد است. بد نيست بدانيم كه شهربازي بكن دانمارك هم 33ترن دارد و شهربازي پورت‌اونچورا بارسلون اسپانيا 4هتل و 6ناحيه با كاربري‌هاي مختلف تفريحي و گردشگري در خود جاي داده است. از سوي ديگر بايد توجه داشت كه بخش‌هاي جنوب غربي پايتخت اصلا وضعيت مناسبي در دسترسي به اين نوع از خدمات ندارند و كمترين دسترسي به خدمات تفريحي و ورزشي مربوط به مناطق 21، 9و 19و همچنين ناحيه 2از منطقه 14است.
نظر شما