آشنایی با کاروتنوئیدها

بیش از ۶۰۰ نوع از کاروتنوئیدها وجود دارد. برخی از آن‌ها می‌توانند با وارد شدن به بدن تبدیل به ویتامین آ شوند.

رایج‌ترین انواع کاروتنوئیدها عبارتند از آلفا کاروتن، بتاکاروتن، لوتئین، زیگزانتین، و لیکوپن. کاروتنوئیدها باید از طریق رژیم غذایی مصرف شوند. آن‌ها از طریق چربی‌ها جذب می‌شوند. غذاهای غنی از کاروتنوئیدها عبارتند از: کلم بروکلی، اسفناج، هندوانه، طالبی، فلفل دلمه ای، گوجه فرنگی ها، هویج، انبه، پرتقال و ...

• کاروتنوئیدها چگونه کار می‌کنند؟

کاروتنوئیدها ترکیبات محلول در چربی هستند. غذاهای غنی از کاروتنوئید هنگامی که وارد جریان خون می‌شوند، جذب مواد مغذی را در بدن بالا می‌برند. کاروتنوئیدها به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند: زانتوفیل‌ها و کاروتن‌ها.

هر دو نوع کاروتنوئید دارای خواص آنتی اکسیدانی هستند. کاروتنوئید زانتوفیل که دارای رنگدانه زرد است، حاوی اکسیژن بوده و با حفظ سلامتی چشم در ارتباط است. غذاهای غنی از زانتوفیل عبارتند از کلم بروکلی، اسفناج، کدو حلوایی، آووکادو، میوه‌های زرد، ذرت، زرده تخم مرغ. کاروتن‌ها نیز رنگدانه‌های نارنجی هستند و در میوه‌هایی از قبیل هویج، طالبی، سیب زمینی‌های شیرین، پاپایا، نارنگی، گوجه فرنگی و ... یافت می‌شوند.

*فواید سلامتی

برخی از رایج‌ترین فواید کاروتنوئیدها از این قرار است:

• سلامت چشم: مصرف غذاهای غنی از کاروتنوئید می‌تواند از سلول‌های چشم محافظت کند و از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری كند.

یکی از علل اصلی نابینایی، دژنراسیون ماکولا یا انحطاط مرکز شبکیه است. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور آبی می‌تواند یکی از دلایل ابتلا به این عارضه باشد. با این حال مطالعات نشان داده است که مصرف حداقل ۶ میلی گرم از لوتئین از طریق رژیم غذایی می‌تواند خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولا را تا ۴۳ درصد کاهش دهد.

• سلامت قلبی عروقی: خواص آنتی اکسیدانی کاروتنوئیدها منجر به کاهش التهاب در بدن می‌شود. خواص ضد التهابی کاروتنوئیدها در واقع با بهبود سلامت قلب و عروق همراه است. کاهش التهاب مانع مسدود شدن دیواره شریانی می‌شود.

• کاهش خطر ابتلا به سرطان: آنتی اکسیدان‌ها از سلول‌های شما در برابر اثرات مضر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. مصرف کاروتنوئیدها با کاهش خطر ابتلا به سرطان‌هایی از جمله سرطان ریه ارتباط دارد و اثرات مخرب ناشی از استعمال سیگار را نیز خنثی می‌کند. خطر ابتلا به سرطان پوست نیز با مصرف این رنگدانه‌ها کاهش می‌یابد. در واقع تبدیل کاروتنوئیدها به ویتامین آ منجر به جلوگیری از آسیب‌های پوستی ناشی از نور خورشید می‌شود.

* وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي