به‌ویژه آجیل‌فروشی‌ها که برای همه جذاب است. شیوه چیدن خوراکی در مغازه‌ها یک رسم قدیمی است و با همه تغییراتی که کرده از دکان‌دارهای قدیمی رسیده است.
دکان‌دارها تمام خوراکی‌ها را در ظرف‌های بزرگ می‌ریختند و جلو چشم مشتری می‌گذاشتند. در این بین هم آجیل‌فروشی از همه تمیزتر و مرتب‌تر بود و البته دکانش آداب و رسوم خاصی داشت. چون جدا از اینکه شب‌چره شب‌های زمستان و خوراکی روزهای نوروز را تأمین می‌کرد آجیل مشکل‌گشا هم می‌فروخت که برای مردم از گذشته تا به حال اهمیت خاصی داشته است.
«جعفر شهری» در کتاب «طهران قدیم» توصیف کاملی از شکل و شمایل دکان آجیل‌فروشی به‌عنوان نمونه‌ترین دکان در بازار می‌دهد. او می‌نویسد: «آجیل‌فروشی از دکان‌های پرزرق و برق بازار بود با چیدمان خاصی برای طبق و گونی خوراکی‌ها. اول اینکه قفسه یا مثلاً جعبه‌ای که خوراکی‌ها را در آن بگذارند نداشتند و همه چیز در طشتک‌های برنجی کوچک و بزرگ ریخته و دم دست و جلو چشم مردم گذاشته می‌شد. برای این کار اطراف دکان را مانند منبر پله‌بندی می‌کردند و رویش متقال قرمز می‌کشیدند.
بعد طشتک‌های بزرگ‌تر را در پله‌های پایینی می‌گذاشتند و طشتک‌های کوچک‌تر را بالای منبر. البته جنس‌های ارزان‌قیمت را هم در طشتک‌های بزرگ‌تر و گران‌ها را در کوچک‌ترها می‌ریختند. میان دو طشتک هم سینی‌های خوراکی می‌گذاشتند و در فضای باقیمانده لابه‌لای‌شان، شیشه‌های شربت آلبالو و به‌لیمو و آب‌لیمو و شربت ریواس و نارنج و غیره تا حسابی جلوه‌فروشی کند. دیوار دکان را هم با همان متقال قرمز تا نیم‌متری سقف می‌پوشاندند. روی طاقچه‌های چوبی هم غرابه‌های(شیشه‌های شکم‌دار و گردن باریک) سکنجبین و شربت‌های مختلف و شیشه‌های کوتاه و شکم‌داری از انواع مرباجات می‌گذاشتند.
زیر منبر را هم که مثل یک انبار درآمده بود اجناس اضافی را می‌گذاشتند و جلویش را با همان متقال قرمز می‌پوشاندند و گونی‌های لبه برگشته‌ای حاوی خوراکی‌های مختلف را جلویش قرار می‌دادند. البته سقف دکان هم از زینت بی‌بهره نمی‌ماند و اگر کهنه و سیاه بود حتماً با چیت‌های گل‌دار پوشانده می‌شد. اگر ضربی و پوشش آجری داشت رنگ و نقاشی می‌شد.» هنوز هم مغازه‌های زیادی از این سنت پیروی می‌کنند. حالا گیریم که به جای پارچه قرمز و منبرسازی، چهارپایه‌هایی با قدهای مختلف بگذارند و جای طشتک و سینی، ظرف‌های شیشه‌ای. اما همچنان مانند گذشته خشکبار در مقدار زیاد جلو چشم مشتری است تا ببیند و بپسندد.
اما درباره آجیل مشکل‌گشا هم جالب است بدانید که پرمشتری‌ترین مغازه‌ها آجیل‌فروشی‌هایی بودند که رو به قبله ساخته می‌شدند. یعنی این رو به قبله بودن آنقدر مهم بود که اصلاً یکی از ارکان مغازه آجیل‌فروشی محسوب می‌شد. چون جدا از انواع و اقسام خوراکی‌هایی که دکان آجیل‌فروشی داشت بیشترین جنس‌فروشی همین آجیل مشکل‌گشا بود. جالب اینکه مردم ترجیح می‌دادند صاحب مغازه نامش علی یا محمد باشد. درضمن باید دکان‌دار ناخن‌هایی تمیز، ریش و مویی مرتب و خضاب بسته، پیشبند بسته و... می‌داشت تا مورد اقبال قرار می‌گرفت.
نظر شما