معمولاً با نگاه کردن از پنجره تصمیم می‌گیریم که امروز هوا برای پیاده‌روی مناسب هست یا نه و معمولا هم هوا را مناسب تشخیص نمی‌دهیم؛ اگرچه کارشناسان و متخصصان طب ورزش معتقدند که یکی از بهترین فعالیت‌ها از کودکی تا پیری دویدن در فضای آزاد است.
با همه این اوصاف، در سال‌های اخیر، دستگاهی به نام تردمیل وارد خانه‌ها شده که دویدن در فضای بسته را هم برای ما امکان‌پذیر می‌کند.
شاید شما لطیفه‌ها و کاریکاتورهای متعددی را که درباره خرید و استفاده نکردن از ابزارهای ورزشی ساخته شده است، شنیده باشید. در این لطیفه‌ها از تبدیل شدن تردمیل به یکی از تزئینات خانه داستان‌های متعددی نقل شده است.
با این‌حال این لطیفه‌ها بیان‌کننده این اصل مهم‌اند که یکی از اهداف اصلی ساخت تردمیل، امکان انجام فعالیت‌های ورزشی (پیاده‌روی، دویدن) در محیطهای بسته و محدود و تسهیل‌سازی انجام فعالیت‌های ورزشی برای افرادی است که به دلایل مختلف قادر به ورزش کردن به اشکال دیگر نیستند.
دکتر مصطفی نجاتیان، فیزیکال‌تراپیست و فلوشیپ توانبخشی قلبی در گفت‌وگو با همشهری، ضمن تأکید بر این‌که ضرورت ورزش را به‌عنوان جزئی از وجود انسان نمی‌توان انکار کرد، چون عضلات هر کسی با ورزش رشد کرده و در این صورت کمتر دچار آسیب می‌شود، می‌گوید: در حال حاضر و با وضعیت موجود شهر‌نشینی، امکان استفاده از مجموعه‌های ورزشی بیرون از منزل برای همه وجود ندارد و خیلی از افراد در این زمینه با محدودیت مواجه هستند، پس برای تأمین تحرک روزانه از وسایل ورزشی ساخته شده و به صورت خانگی استفاده می‌کنند اما اغلب شناخت کافی هم از این دستگاه‌ها ندارند.
او با اشاره به این که مسائل درمانی یک بحث و تناسب اندام هم مقوله جداگانه‌‌ای است، می‌افزاید: باید بدانیم خرید این دستگاه‌ها به تنهایی برای هر کدام از این موارد مفید نیست، مگر این که هدف از خرید آنها معلوم باشد و فرد آموزش‌های لازم را در رابطه با استفاده از آنها دیده باشد.
مفید یا مضر، مسئله این است
تردمیل دستگاهی است که به گفته دکتر نجاتیان، هیچ‌کدام از این موارد در خرید و نحوه استفاده از آن رعایت نمی‌شود، چون خیلی از افراد با استفاده غلط از آن دچار صدمات مفصلی و عضلانی به‌خصوص در ناحیه کمر و زانو می‌شوند و حتی عوارض قلبی زیادی هم در این میان متوجه افراد خواهد شد، چون فرد حین استفاده از این دستگاه و بدون برنامه‌ریزی حرکاتی می‌کند که هیچ کدام از بالانس کافی برخوردار نیستند.
به همین خاطر است که به عقیده وی مشاوره با کارشناسان و متخصصان برای استفاده از دستگاه‌هایی از قبیل تردمیل ضروری‌ترین اصل است که البته کاملا فراموش شده است.
در حالی که انگیزه بسیاری از افراد در هنگام خرید تردمیل این است که تنها تحرک کافی داشته باشند، این فلوشیپ توانبخشی در ادامه توضیح می‌دهد: در این صورت باید نظر یک مربی ورزشی کار‌آزموده در این امر دخیل باشد تا بدانیم که اصلا با چه سرعتی روی این دستگاه راه برویم یا بدویم؟ چه شیبی را باید رعایت کنیم؟ چه زمانی برای انجام این ورزش در شبانه‌روز مناسب است؟ و خیلی از موارد بسیار حساس دیگر که فرد حتی با رعایت نکردن یکی از آنها می‌تواند دچار آسیب‌های شدید شود.
به گفته وی، خیلی از بیماران مراجعه‌کننده به کلینیک‌ها را افرادی تشکیل می‌دهند که سابقه یک کمر درد مختصر داشتند و با استفاده نادرست از این دستگاه با کمر‌دردهای حاد به فیزیو‌تراپ یا ارتوپد مراجعه کرده‌اند. اما استفاده از تردمیل به چه افرادی توصیه می‌شود؟
متخصصان ارتوپدی و متخصصان طب‌وزرشی در حال حاضر و با وجود مشکلات فراوانی که این دستگاه برای فرد به وجود می‌آورد استفاده از آن را فقط به کسانی توصیه می‌کنند که امکان استفاده از وسایل گروهی ورزشی در خارج از خانه را نداشته باشند، چون به هر حال ورزش زمانی تحرک محسوب می‌شود که فعالیت فیزیکی ناشی از آن مضر نباشد.
دکتر نجاتیان همچنین می‌گوید: متأسفانه خیلی از افراد با استفاده از این دستگاه خیلی زود خسته می‌شوند چون اصول صحیح کاربرد آن را بلد نیستند.
نکات قبل از خرید
فردی که قصد خرید این دستگاه را دارد باید نکاتی را رعایت کند. نجاتیان می‌گوید: فرد باید ابتدا وزن خود را محاسبه کند تا بر حسب قدرت تردمیل، آن را خریداری کند، چون خیلی از افراد دستگاهی با قدرت موتور پایین انتخاب می‌کنند که با توجه به عدم هماهنگی با وزن، این دستگاه‌ها خیلی زود خراب و فرسوده می‌شوند.
او ادامه می‌دهد: همچنین این دستگاه باید ضربان قلب افرادی را که دچار بیماری‌های قلبی- عروقی هستند، حتما اندازه‌گیری کند. همین‌طور قبل از استفاده از این دستگاه فرد باید ببیند که دچار مشکلات ارتوپدی هست یا نه و به همین منظور فرد باید قبلا چکاپ‌های لازم ارتوپدی را از نظر عملکرد عضلات داده باشد تا مشخص شود که با چه سرعتی می‌تواند از این دستگاه استفاده کند.
دکتر نجاتیان ادامه می‌دهد: حرکت روی تردمیل یک حالت غیر‌فیزیولوژیک دارد و با راه رفتن روی زمین متفاوت است. چون این دستگاه زیر پای فرد در حال حرکت است و فشار‌های ریزی را به بدن او وارد می‌کند که در زمان طولانی برایش مضر خواهند بود، مگر با انجام معاینات و ملاحظات قبلی.
او ضمن توضیح این که وی بهترین زمان برای انجام این ورزش 2 ساعت قبل از خوردن غذا است، اظهار می‌کند: همچنین فرد در این مدت زمانی از هیچ‌گونه ماده کافئین‌دار نباید استفاده کند، چون این ماده ضربان قلب را بالا می‌برد. استرس هم حین انجام این ورزش بسیار مضر است. همچنین دمای اتاق هم باید برای حرکت روی تردمیل مناسب باشد چون اگر فضای اتاق از لحاظ میزان اکسیژن فقیر باشد، فرد دچار حملات قلبی خواهد شد و در آخر لباس فرد هم باید لباس مناسبی باشد چون در غیراین صورت تهویه پوستی درست انجام نمی‌گیرد.
فراموش نکنید خیلی از افرادی که برای کاهش وزن به‌دنبال استفاده از این دستگاه می‌روند، افراد چاق با سن بالا می‌باشند که اغلب دارای مشکلات مفصلی هستند. چنین افرادی وقتی هم بدون برنامه از تردمیل استفاده می‌کنند، عوارض ناشی از آن در آنها چند‌برابر می‌شود.
تردمیل یا چوب لباسی؟
به گفته متخصصان طب ورزشی حین استفاده از این دستگاه ما حرکت می‌کنیم اما وزنمان به هیچ وجه جابه‌جا نمی‌شود و در این شرایط کافی‌است جابه‌جایی قدم روی تردمیل با حرکت تسمه آن ناهماهنگ باشد تا در زانوی فرد شوک ایجاد شود.
بیژن صفایی، استاد دانشگاه و عضو هیات علمی دانشکده تربیت بدنی دانشگاه آزاد اسلامی نیز در گفت‌وگو با همشهری و ضمن تأکید بر این که در مورد این دستگاه و اثرات آن در کاهش وزن باورهای غلطی در میان مردم رایج شده، می‌گوید: مردم ما فقط ابزار را خریداری می‌کنند ، نه هیچ چیز دیگر. آنها با خریدن تردمیل مطمئن هستند که وزن کم می‌کنند درحالی‌که خیلی زود آن را ترک خواهندکرد.
وی با بیان این که برای استفاده از این دستگاه باید آن را بشناسیم، می‌گوید: متأسفانه نوع درجه یک این وسایل ارزان نیست و همین باعث می‌شود بسیاری به سمت وسایل غیراستاندارد بروند. او ادامه می‌دهد: پس از خرید دستگاه باید با یک برنامه ورزشی مناسب تحت نظر متخصص قرار بگیریم، چون حین دویدن روی این دستگاه زانو باید کاملا زاویه‌دار باشد که البته یاد‌گرفتن آن خیلی سخت است ولی انجامش حد‌اقل عوارض را دارد.
وی در تشریح بهترین موارد کاربرد تردمیل توضیح می‌دهد: در حال حاضر تردمیل فقط برای میانسالان و افراد مسن که امکان پیاده‌روی ندارند توصیه می‌شود، ولی برای کودکان و نوجوانان به هیچ وجه توصیه نمی‌شود چون آنها مهارت حرکتی ندارند و زود خسته و متوقف می‌شوند، در ضمن این افراد آستانه حرکت کمی دارند که تردمیل این آستانه را رعایت نمی‌کند.
به گفته وی این دستگاه در منزل بسیاری از افراد همچنان در گوشه‌ای خاک می‌خورد یا تبدیل به چوب‌لباسی شده چون وزن کم‌کردن در محیط بسته بسیار سخت بوده و به هیچ‌وجه قابل مقایسه با دویدن در فضای باز نیست.
