و به راستی که دکتر شهیدی چه زیبا از عهده ترجمه آن برآمده است. وی در مقدمه کتاب مینویسد: «آنکه بخواهند عربی بنویسد یا به عربی سخن گوید و گفته وی پخته باشد و به جمال آراسته و لفظ آن سخته و از واژه نابجا پیراسته، باید در این مجموعه بنگرد و آن را بارها بخواند، و فقرههایش را به کار برد تا ملکه بلاغت در گفته و یا نوشته او پدید گردد، و سخنش مورد قبول همگان افتد؛ چنان که گویندگان و مترسلان عرب از سده نخستین هجرت به بعد چنین کردهاند.»
در بخش دیگری از مقدمه، راجع به خطابهها آمده است: «این خطبههای گوناگون به حکم ضرورت در جمعهها یا در اجتماع مسلمانان القا گردیده است و بدون تردید، گوینده پیش از آغاز خطبه در لفظ نیندیشیده و قبلاً معنی را در خاطر نسنجیده اما آنچه از معنی در قالب لفظ آورده است، زیور صناعت را یکی پس از دیگری هرچه زیباتر و متناسبتر به خود میگیرد. مجموعه سخنان امام پندی است یا حکمتی، تعلیمی یا ارشادی، تهدیدی یا تشویقی، عبرتی یا موعظتی، تشریفی و یا کرامتی که گاه در صلابت چون صخرههای سخت است که از ستیغ کوهی بلند فرازیر آید و به ژرفای دریایی خروشان فروریزد و صدمت آن در این سو و آن سو آوا درافکند، و گاه در نرمی چون شبنم بهاری که بر برگ گل نشیند یا نسیم سحرگاهی که چهره خفتهای را نوازش دهد. در بیم چون صاعقهای که زمین را بلرزاند و در امید چون آبشاری که از فاصلهای نزدیک آهنگ موزون خود را به گوش جگرتافتهای برساند.»
استاد شهیدی در ادامه مقدمه درباره روش ترجمه نهجالبلاغه توضیح میدهد: «از سالها پیش چون فرصتی دست میداد، برخی از ترجمههای فارسی نهجالبلاغه را با متن مقابله میکردم. ضمن این بررسیها دیدم مترجمان- که خدمتشان در پیشگاه مولای متقیان علیهالسلام پذیرفته باد- هر چند در کار خود موفق بودهاند، کم و بیش در این ترجمهها یک نکته را چنان که باید رعایت نکردهاند و آن، این است که سخنان مولی چنان که میبینیم در عین علو معنی به زیورهای لفظی نیز آراسته است؛ استعاره، تشبیه، جناس، موازنه، سجع و مراعات النظیر؛ مخصوصاً صنعت سجع که در سراسر کتاب دیده میشود و امیرمؤمنان(ع) به سجعگویی شناخته بوده است... بدینرو کوشیدم تا حد توانایی خویش، ضمن برگرداندن عبارت عربی به فارسی- چندانکه ممکن است- صنعتهای لفظی را نیز رعایت کنم. نیز کوشیدهام تا در ترجمه، هر واژه فارسی برابر واژه عربی قرار گیرد و اگر نیازی به آوردن کلمهای یا جملهای برون از متن افتاده است، آن را میان دو خط تیره نهادهام.»
ترجمه نهجالبلاغه بسیار روان و سلیس است و میتواند مورد استفاده همگان قرار گیرد تا از معانی آن استفاده کنند و از خواندن آن نیز لذت ببرند.
ترجمه نهجالبلاغه
انتشارات علمی و فرهنگی
چاپ اول 1368؛