آنها بانوانی هستند که بسیاری از جاده‌ها و مسیرهای شهری و برون‌شهری را زیر پا گذاشته اند تا کمک خرج خانواده باشند. «زهرا ترقی‌خواه» و «لیلا جاویدی» جزو ۴ بانوی راننده اتوبوس ترمینال جنوب هستند و گزارش زیر نقل گوشه‌ای از ماجراهایی است که آنها هر روز و هر شب در دل جاده‌های پرپیچ‌وخم از سر می‌گذرانند.
تصور آنکه «زهرا ترقی‌خواه» شب تا صبح در جاده و کوه و کمر غربیلک فرمان اتوبوس را می‌چرخاند کمی دشوار است، اما کافی است چند کیلومتری با بانوی دست به فرمان تعاونی۱۵ ترمینال جنوب همراه شوی تا اطمینان پیدا کنی او در جاده‌ها از راننده‌های بم‌صدا و سبیل‌تاب‌داده مردانه‌تر می‌تازد! در ترمینال جنوب، اتوبوس اسکانیای زردرنگ مسیر تهران‌ـ شیراز به «قناری» دست‌آموز ترقی‌خواه معروف است. بانوی راننده از کودکی مانند پسرهای نوجوان، عشق رانندگی داشته است.
ترقی‌خواه از نخستین روزهای زندگی مشترک مهارتش را در رانندگی به همسرش نشان داده و وقتی شغل سکانداری اتوبوس را انتخاب کرده همسرش حامی او بوده است. ترقی‌خواه می‌گوید: «همسرم شغل آزاد دارد. وقتی خانوادگی به سفر می‌رفتیم شب‌ها من رانندگی می‌کردم. ۲سال پیش که به فکر افتادم گواهینامه پایه یک بگیرم همسرم موافق بود و من را دلگرم‌کرد.» ترقی‌خواه مادر ۲فرزند ۷ و ۱۲ساله است.
فاطمه دختر بزرگ‌تر خانواده جا پای مادر گذاشته و مثل او زرنگ و فرز است. بانوی راننده خط تهران‌ـ رفسنجان ۳۰شب ماه را در جاده می‌گذراند اما طبع مادرانه‌اش سبب می‌شود به مسافران اتوبوس مانند اعضای خانواده خود کمک کند. اگر در نوبت استراحتش نوزادی بی‌قراری کند برایش مادری می‌کند تا آرامش مسافران به هم نریزد. ترقی‌خواه به خوبی می‌داند مسافر عصبی و غرغرو را چطور آرام کند. او می‌گوید: «گاهی مسافران خسته هستند یا حال و هوای مساعدی ندارند، من سعی می‌کنم آنها را درک کنم و بهانه‌جویی‌های آنها را با اوقات تلخی پاسخ ندهم.»
- مسافر راننده خانم نمی‌شویم
سال‌ها دست و پنجه نرم‌کردن با جاده و کوه و دشت، باد به غبغب «لیلا جاویدی» نینداخته است. در اوج خستگی هم لبخند از لب جاویدی گم نمی‌شود و لهجه شیرین شیرازی، گرمای خاصی به شخصیت و سیمایش بخشیده است. او تعریف می‌کند: «۱۵سال پیش با یک اتوبوس «ایکس‌تی» به تهران می‌آمدم. در ردیف جلو اتوبوس نشسته بودم و از رانندگی تروفرز راننده خیلی خوشم آمد. همان زمان تصمیم گرفتم این شغل را انتخاب کنم.» نخستین تجربه شغلی بانوی راننده به یکی از خاطره‌های به یاد ماندنی او تبدیل شده است.
جاویدی می‌گوید: «نخستین سرویسم خط اهوازـ شیراز بود. در مسیر رفت، همین که پشت فرمان نشستم از دیدن ۴۵مسافر پشت سرم دست و پایم را گم کردم و رانندگی نکردم. درمسیر برگشت پشت فرمان نشستم، اما زوجی که مسافر اتوبوس بودند با دیدن من در کابین راننده گفتند با ماشینی که راننده خانم دارد سفر نمی‌کنیم. از آنها خواستم بعد از دیدن رانندگی من تصمیم بگیرند. آنها به سختی قبول کردند، اما وقتی به اهواز رسیدیم از من تعریف و تشکر کردند.»
- عاشق جاده هستم
جاویدی ۷سال پیش سکاندار اتوبوس‌های بین شهری شده است. می‌گوید: «وقتی گواهینامه پایه یک گرفتم پدرم از دنیا رفته بود. مادرم نیز همیشه می‌گوید به دخترم که مردانه و با سختی نان حلال درمی‌آورد افتخار می‌کنم.» همسر جاویدی راننده اتوبوس است و در خط اراک ـ سنندج کار می‌کند. او وقتی در خط شیراز کار می‌کرد با جاویدی آشنا شده است. بانوی راننده تعاونی۱۵ می‌گوید: «بعد از ازدواج برای رسیدگی به زندگی مشترکمان چند سال کار نکردم، اما دچار افسردگی شدم و پزشک تشخیص داد فقط جاده سلامتی‌ام را برمی‌گرداند.»
هر شب بیدار ماندن و غربیلک فرمان چرخاندن در دل کویر تاریک و بی‌انتها کار ساده‌ای نیست و به قول خودش عشق جاده به او تاب و توان می‌دهد. از افتخارات او و ترقی‌خواه، نداشتن سابقه تخلف و سانحه رانندگی است. سرویس رفت و برگشت از تهران به مقصد شیراز یا رفسنجان ۲شبانه‌روز زمان می‌برد و دستمزد جاویدی و ترقی‌خواه که مالک اتوبوس نیستند ۲۰۰هزار تومان در هر سرویس است. پرداخت حق بیمه برعهده رانندگان است و بدون بیمه نمی‌توانند از کارت سوخت خودرو استفاده کنند.
- رانندگی برخی در بزرگراه بعثت اصولی نیست
اتاقک گوشه ترمینال جنوب حکم خانه‌ای را دارد که محوطه ۱۷هکتاری پایانه، حیاط آن به شمار می‌آید. تا سال گذشته بانوان راننده از داشتن سرپناهی برای استراحت محروم بودند و حالا این اتاقک محلی است که بعد از ساعت‌ها کار طاقت‌فرسا در آن جمع می‌شوند. ترقی‌خواه و جاویدی در اتاقک استراحتشان با هم «شوفری» صحبت می‌کنند و به طنز و شوخی، ژست مردان راننده را می‌گیرند. ترقی‌خواه می‌گوید: «مردم محله های باغ آذری و خزانه، خونگرم و غریب‌نواز هستند و وقتی ما را پشت فرمان اتوبوس می‌بینند محبت و تحسین نثارمان می‌کنند،
اما بعضی از آنها در رانندگی بی‌احتیاطی‌هایی دارند که برای ما و خودشان حادثه‌آفرین است.» جاویدی از قانون‌شکنی گروهی از رانندگان در محور بزرگراهی بعثت گلایه می‌کند و می‌گوید: «اتوبوس‌ها نمی‌توانند در لاین۳ حرکت کنند، اما بعضی از راننده‌های خودروهای سبک به این موضوع توجه نمی‌کنند و سرعت پایین آنها در لاین۲، حرکت اتوبوس‌ها را با مشکل مواجه می‌کند.» جاویدی معتقد است معدودی از راننده‌های بزرگراه به خانم‌های راننده اجازه سبقت مجاز نمی‌دهند و با رفتارهای نادرست در حرکت معمول اتوبوس‌های برون‌شهری اختلال به وجود می‌آورند.»
نظر شما