آشنایی با شب‌پره شمشاد

شب‌پره شمشاد (نام علمی: Cydalima perspectalis) بومی آسیای شرقی و دیگر نواحی آفتی وارداتی است. لارو این حشره از گونه‌های مختلف شمشاد تزیینی و وحشی تغذیه می‌کند. این آفت در سال ۲۰۰۷ روی درختان شمشاد در آلمان و هلند و سپس در کشورهای مدیترانه و شرق اروپا و سرانجام در ترکیه گزارش شد.

• شب پره شمشاد در ایران

شمشاد خزری، hyrcanaPojark. ۱۹۵۴Buxus که به تیره‌ Buxaceae تعلق دارد، یکی از گونه‌های نادر و همیشه سبز جنگل‌های شمال ایران است. طی بررسی و بازدید به عمل آمده از جنگل‌های پارک بنفشه چالوس در خرداد سال ۱۳۹۵، یک گونه آفت جدید با نام علمی Cydalima perspectalis (Walker ،۱۸۵۹) که شب پره شمشاد (Box Tree Moth) نامیده می‌شود، جمع‌آوری و بر اساس منابع موجود شناسایی شد. این گونه تاکنون از ایران گزارش نشده و به عنوان گزارش جدید برای فون حشرات ایران محسوب می‌شود.

• مشخصات مکان مورد بررسی:

جنگل‌های پارک بنفشه چالوس (مسیر چالوس – کلارآباد)، طول جغرافیایی: ̎۲۲̍۴۱ ̊۳۶، عرض جغرافیایی: ̎۰۱̍۱۸ ̊۵۱، ارتفاع از سطح دریا: ۵ تا ۱۰ متر، مساحت ۵۰۰۰۰ هکتار، با توده زیراشکوب شمشاد، تاریخ نمونه‌برداری: ۹۵/۳/۲۹

تمام مراحل رشدی شب پره شمشاد (میانگین ۲۰ نمونه از هر مرحله) جمع‌آوری و مطالعه شدند. تعدادی لارو مسن (سنین ۵ و ۶) و شفیره به آزمایشگاه منتقل و برای تبدیل به شب پره پرورش داده شدند.

• ویژگی‌های ریخت‌شناختی و زیستی:

این شب پره دارای شش سن لاروی است، لاروهای جوان (سن اول) به طول حدود ۵ سانتی‌متر و به رنگ زرد مایل به سبز با سر سیاه، لاروهای کامل به طول حدود ۵/۳ سانتی‌متر با رنگ زمینه بدن سبز روشن با الگویی از نوارهای سیاه ضخیم و سفید باریک در طول بدن، در حاشیه نوارهای سفید پشتی دارای خال‌های سیاه بزرگ با موهای سفید افراشته. شفیره‌ها به طول ۵/۱ تا دو سانتی‌متر، ابتدا به رنگ سبز روشن و دارای نوارهای تیره روی سطح پشتی بدن، شفیره‌های مسن به رنگ قهوه‌ای با الگوی مشخصی از نوارهای قهوه‌ای در حاشیه‌ها. در افراد بالغ عرض بدن با بال‌های باز ۵/۳ تا چهار سانتی‌متر، رنگ بدن سفید رنگین کمانی ملایم، بال‌های جلویی در حاشیه خارجی با نوار قهوه‌ای تیره پهن و یک نوار قهوه‌ای تیره در حاشیه کوستال و لکه سفید مشخص در قسمت جلویی سلول دیسکوئیدال، بال‌های عقبی مانند بال جلویی به رنگ سفید با همان نوار در حاشیه خارجی. تخم‌گذاری این شب پره در گروه‌های ۲۰- ۳ عددی در زیر برگ‌های میزبان و دارای پوششی از مواد لزج مات، تخم‌ها ابتدا زرد کم رنگ و هنگام تفریخ سیاه می‌شوند. این حشره در موطن اصلی خود دارای پنج نسل در سال و در کشورهای اروپایی سه نسل در سال دارد. چون این گونه اولین گزارش از این آفت مهم در ایران محسوب می­‌شود زیست‌شناسی آن هنوز مطالعه نشده است.

• مناطق انتشار:

شب‌پره شمشاد بومی شرق آسیا (هندوستان، چین، ژاپن، کره، تایوان و شرق دور روسیه) است. در سال ۲۰۰۶ وارد جنوب غربی آلمان شد و تا سال ۲۰۱۵ به سرعت در سایر کشورهای اروپایی (سوئیس، هلند، انگلستان، فرانسه، اتریش، ایتالیا، بلژیک، مجارستان، رومانی، جمهوری چک، اسلواکی، اسلونی، ترکیه و گرجستان گسترش یافت. در سال ۲۰۱۶ در شمال ایران مشاهده شد.

• اهمیت و خسارت:

لاروهای شب پره شمشاد سبب بی‌برگی گیاهان میزبان می‌شوند و یک تهدید جدی برای این درختان محسوب می‌شوند. بی‌برگی باعث کاهش زیبایی گیاه شده و تکرار آن می‌تواند سبب مرگ گیاهان شود.
لاروهای جوان از سطح زیرین برگ‌ها تغذیه کرده و اپیدرم بالایی برگ‌ها باقی می‌ماند در حالی که لاروهای سنین بالاتر از قسمت درونی برگ‌ها تغذیه کرده و فقط رگبرگ‌ها را باقی می‌گذارند. وقتی بی‌برگی ایجاد شده با اثر خشکی و درجه حرارت بالای تابستان همپوشانی می‌کنند خطر خشک شدن درختان شمشاد اهمیت بیش‌تری می‌یابد.

منبع: ویکی‌پدیا