لابد می‌گویید «چه دردسری؟!» فوق فوقش اگر صدای خرخرتان خیلی بلند باشد، ممکن است روابط با همسرتان دچار مشکل شود! آن‌هم به این خاطر که همسر مهربان، برای خلاصی از موزیک ناموزونی که خوابش را به هم زده، مجبور می‌شود چند بار در شب بیدارتان کند.
اما نه.
درد سر خرخر به همین جا ختم نمی‌شود. بلای دیگری را محققان کره‌ای به تازگی مطرح کرده‌اند؛ این که ممکن است مبتلا به برونشیت مزمن شوید؛ بیماری‌ای که با سرفه‌های ناجور و گاهی سختی تنفس خود را نشان می‌دهد.
هنوز معلوم نیست چرا خرخر کردن موجب برونشیت مزمن می‌شود؛ اما محققان دانشگاه آنسان در کره جنوبی معتقدند کسانی که 5 شب در هفته یا کمتر، خرخر می‌کنند، 25 درصد بیشتر از کسانی که خرخر نمی‌کنند، دچار برونشیت می‌شوند.
این احتمال در کسانی که 6 یا 7 شب هفته خرخر می‌کنند تا 68 درصد بیشتر است. این محققان می‌گویند احتمال دارد لرزش راه‌های هوایی فوقانی و فشار آمدن به آن در اثر خر خر علت ایجاد این التهاب در برونش‌ها (برونشیت) باشد.
جدای از این عارضه، ممکن است خرخر خود نشانه‌ای از یک مشکل جدی باشد. مشکلی که به آن آپنه خواب یا قطع تنفس هنگام خواب می‌گویند.
جالب است بدانید خرخر یک نشانه یا نوعی فریاد کمک خواستن است. نشانه‌ای که خبر از تلاش یک انسان برای نفس‌کشیدن می‌دهد.
خرخر صدای خروج هوای بازدم است که حین خواب به سختی سعی می‌کند راه خود را از میان مجاری هوایی فوقانی به بیرون باز کند.
این گونه نفس کشیدن تلاطمی در مجاری هوا ایجاد می‌کند که باعث لرزش بافت اطراف شده و صدای خرخر را تولید می‌کند.
وقتی از خواب سبک وارد خواب عمیق می‌شویم، عضلات سقف دهان (کام نرم)، زبان و گلو شل شده و به راحتی دچار لرزش می‌شوند.
به همین علت هرچه انسداد راه هوایی بیشتر باشد، صدای خرخر هم بلندتر است. اگر چه آمار نشان می‌دهد 45 درصد بزرگسالان خرخر کرده وشیوع آن در مردان بیش از زنان است اما حتی کودکان هم از این قضیه در امان نیستند.
خرخر کردن علل مختلفی دارد که بعضی از آنها دلایل ساختاری هستند مثلا شکل فک، بزرگ بودن زبان یا زبان کوچک، کام نرم و لوزه‌ها در فرد. البته علتهای خارجی مانند چاقی، سیگار کشیدن و مصرف الکل هم هست که راحت‌تر می‌توان آنها را کنترل کرد.
گاهی هم التهاب و آلرژی که باعث پر شدن سینوس از ترشحات می‌شود، عامل این خرخر است.
اما مهم‌ترین عاملی که باعث خرخر می‌شود، قطع تنفس هنگام خواب است.
وقتی نفس بیرون نمی‌آید!
آیا به شما گفته‌اند که شبها بلند بلند خرخر می‌کنید؟ آیا وقتی از خواب بیدار می‌شوید باز هم احساس خستگی می‌کنید؟ آیا در طول روز هم خواب آلوده‌اید؟ شاید شما هم دچار آپنه خواب هستید.
آپنه کلمه‌ای یونانی به معنی «بدون نفس» است. در این حالت بافت گلو، مسیر هوا را بسته و جلوی نفس کشیدن را می‌گیرد.
مشخصه این مشکل، خرو پف با صدای بلند است که حدود 10 ثانیه سکوت به‌دنبال دارد. در واقع کمبود اکسیژن و افزایش دی‌اکسید کربن باعث بیدار شدن فرد (هر چند کوتاه که حتی خودش متوجه نشود!) و بازکردن راه هوایی به ضرب و زور یک خرناس بلند شده وسپس دوباره همین مراحل تکرار می‌شود.
در طول شب این حالت 20 تا 30 بار در هر ساعت تکرار می‌شود. به همین علت است که این افراد معمولا خواب عمیق و کافی در شب نداشته و روزها احساس خستگی می‌کنند.
البته آپنه خواب دو علت دارد: علت انسدادی که پیشتر توضیح دادیم و علت مرکزی که در آن مغز توانایی فرستادن پیام صحیح به عضلات برای کنترل تنفس را ندارد.
(نوع مرکزی خیلی نادر است و در بیماران نارسایی قلبی و سکته مغزی یا در کسانی که در ارتفاعات زندگی می‌کنند رخ می‌دهد.)
بد نیست بدانید خرخرمتناوب شایع‌ترین علامت در نوع انسدادی بیماری است در حالی که در نوع مرکزی از خواب پریدن با تنگی نفس شایع‌تر است.
وزن زیاد، زیاد بودن اندازه دور گردن (گردن کلفتی!)، فشار خون بالا، دیابت، سن بالا، مرد بودن، بزرگی لوزه‌ها، احتقان بینی و درنتیجه تنگی راه هوایی، سابقه خانوادگی قطع تنفس در خواب، سیگار کشیدن، مصرف داروهای خواب‌آور و الکل، همه از عوامل مستعد‌کننده این بیماری‌اند.
از خرخر شبانه بترس
خیلی از اوقات خود ما متوجه خرخر کردنمان نیستیم و معمولا وقتی یکی از نزدیکان به ما ایراد می‌گیرد که با خرخر کردن مانع خواب او شده‌ایم، از او دلخور می‌شویم و با خودمان می‌گوییم؛ خبر ندارد که خودش چه خرو پفی می‌کند! اما واقعا لازم است از چنین انسان دلسوزی، تشکر هم بکنیم، چون خرخر شبانه اگر به‌دلیل قطع تنفس در زمان خواب ایجاد شده باشد، ممکن است در آینده خطراتی برایمان به‌وجود بیاورد و لازم است که هرچه زود‌تر آن را درمان کنیم.
این بیماری به‌دلیل از خواب پریدن‌های مکرر و خستگی روز بعد باعث افزایش تصادفات اتومبیل تا 7 برابر می‌شود. به‌طوری که هر سال 1400 نفر از رانندگان به همین علت می‌میرند.
علاوه بر این، خرخر مداوم ناشی از انسداد راه هوایی اگر درمان نشود می‌تواند باعث افزایش فشار خون، نارسایی و حمله قلبی و سکته مغزی هم بشود.
اختلال در حافظه، افسردگی و ترش کردن معده هم از دیگر عوارض آپنه خواب است. در بچه‌ها ممکن است باعث بیشتر شدن احتمال ابتلا به اختلال بیش فعالی و کم توجهی (ADHD)، مشکلات رفتاری و یادگیری در آنان شود.
سلام دکتر!
از آنجا که مبتلایان متوجه خرخر و از خواب پریدن خود نمی‌شوند، به پزشک هم مراجعه نمی‌کنند، مگر اینکه کسی به آنها گوشزد کند یا اینکه خواب آلودگی روز بعد آنها را آزار داده و به مطب دکتر بکشاند.
به همین علت علاوه بر بررسی در آزمایشگاه (پلی سومنوگرافی) به تازگی از آزمایش در خانه هم برای تشخیص این مشکل استفاده می‌شود.
این تست‌ها شامل بررسی الگوی خواب و اندازه گیری فعالیت قلب و ریه و مغز در کنار حرکات اندام‌ها در خواب است. علاوه بر این از روش اندازه گیری اکسیژن خون هم استفاده می‌شود.
برای موارد خفیف این بیماری، کافی است روش زندگی خود را تغییر دهید(مثلا وزن کم کرده و سیگار نکشید).
اما وقتی که این کارها تأثیری نداشت، پزشک ممکن است به شما توصیه کند از وسایل خاصی برای باز نگهداشتن مجاری هوایی خود استفاده کنید.
یکی از این وسایل CPAP است، یعنی وسیله‌ای که به‌طور مداوم فشار مثبت در مسیر هوا ایجاد می‌کند تا هوا به راحتی از بینی شما خارج شود.
البته استفاده از این وسیله برای همه افراد راحت نیست. عده‌ای ترجیح می‌دهند از وسیله‌ای در دهان استفاده کنند که فک را جلو نگه‌داشته و راه تنفس را باز نگه‌دارد.
عده‌ای دیگر نیز جراحی شده و بافت اضافی که راه تنفسشان را گرفته خارج می‌شود.
