متن این بیانیه به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
بیانیه پایانی همایش تهران در خصوص "نقش آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات در تحکیم انسجام اسلامی"
الحمدلله رب العالمین و الصلاه و السلام علی سید البشریه و مقتداها محمد النبی الامین و آله الطاهرین و صحبه المیامین و من تبعهم باحسان الی یوم الدین.
خداوند بزرگ را شاکریم که امت اسلام را به صراط مستقیم، سعادت و توفیق هدایت کرد. جهان اسلام امروزه با توجه به وجود فرصتها ، ظرفیت‌ها، منابع و سرمایه‌های مادی و معنوی، در مسیر پیشرفت ، سعادت و توسعه حرکت می‌کند. این حرکت با در نظرگرفتن ارزشهای مشترک اسلامی و با توجه به بیداری اسلامی در عصر حاضر و بازگشت دوباره جوامع مسلمان به هویت اصلی خود مبتنی بر تعالیم الهی قرآن کریم و سنت پیامبر اعظم(ص)، عاملی مهم در جهت دستیابی به آرمان امت واحده اسلامی است. با وجود این، جهان اسلام امروزه با تهدیدها و چالشهای بزرگی در مسیر همبستگی، پیشرفت، صلح و توسعه روبروست؛ برای فائق شدن بر این چالشها و تضمین سعادت و توسعه همه جانبه امت مسلمان، اتخاذ اقدامات مشترک مبتنی بر ارزشهای مشترک اسلامی و آرمانهای امت مسلمان از طریق انسجام اسلامی و با رویکرد آموزشی، علمی و فرهنگی الزامی است.
با آگاهی از این فرصتها، ظرفیت‌ها، منابع و چالشها و با رویکرد توسعه همه جانبه امت مسلمان، وزارت آموزش و پروش جمهوری اسلامی ایران و کمیسیون ملی آیسسکو در جمهوری اسلامی ایران با تأسی به منویات رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی ایران (مدظله العالی) در نامگذاری سال 1386 بنام "اتحاد ملی و انسجام اسلامی" با همکاری سازمان آموزشی علمی و فرهنگی اسلامی (آیسسکو)، سازمان کنفرانس اسلامی، وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری، امور خارجه، فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمانهای مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، مجمع جهانی اهل بیت (علیهم السلام)، سازمان مدارس و حوزه های علمیه خارج از کشور دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه، پژوهشگاه‌های آموزشی، علمی و فرهنگی و مؤسسات داخلی، همایش بین‌المللی "نقش آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات در تحکیم انسجام اسلامی" را با هدف شناسایی چالشهای فراروی جهان اسلام در نیل به انسجام اسلامی، شناسایی زمینه‌های انسجام اسلامی در جهت دستیابی به آرمانهای امت اسلامی با محوریت آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات، تبیین نقش تعلیم و تربیت در بسترسازی انسجام اسلامی در نسل جدید جوامع مسلمان، تبیین چارچوبهای نظری و عملی جهت تحکیم انسجام اسلامی و تبیین حوزه‌های همکاری مشترک در زمینه‌های آموزش، علوم ، فرهنگ و ارتباطات در جهت تحکیم انسجام اسلامی، از تاریخ اول لغایت دوم اسفند ماه سال 1386 در تهران برگزار کرد.
در ابتدای همایش آیت الله تسخیری دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، دکتر علی احمدی وزیر آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران و دکتر واعظ زاده معاون علمی و فن آوری رئیس جمهوری اسلامی ایران در خصوص اهمیت دستیابی به انسجام اسلامی و بهره گیری از آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات در این راستا به سخنرانی پرداختند.همچنین پیام دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی و مدیرکل آیسسکو قرائت شد.
عالیجنابان وزرا، معاونین وزیر، مدیران کل و مشاورین ارشد وزارتخانه های آموزش و پرورش، فرهنگ و علوم، تحقیقات و فناوری و نمایندگان مجالس کشورهای عربستان سعودی، عراق، لیبی، سوریه، بحرین، مالزی، کومور، تونس، قطر، اردن، مغرب، مصر، کویت، پاکستان، بورکینافاسو ، تاجیکستان، الجزایر و جمهوری اسلامی ایران با شرکت در همایش دیدگاه‌های خود را ارائه نمودند.
در ادامه همایش، مقامات رسمی و نمایندگان سازمان کنفرانس اسلامی و سازمان آیسسکو، صاحبنظران، اساتید و متفکران دینی، آموزشی، علمی و فرهنگی جهان اسلام با توجه به اهداف و محورهای همایش به ارائه مقالات علمی، سخنرانی، بحث و تبادل نظر پرداختند. شرکت کنندگان در پایان همایش به اتفاق بیانیه زیر را تصویب کردند.
1- حرکت امت اسلامی حول محور قرآن کریم و سنت پیامبر اعظم(ص) به عنوان ارزشهای مشترک و بنیادین اسلامی موجبات وحدت جوامع مسلمان را در عین کثرت فرهنگی، زبانی و قومی فراهم کرده است؛ چرا که "ان هذه امتکم امة واحده". حفظ هویت اسلامی، ارزشهای اساسی و منافع والای امت اسلامی، بازگشت امت به اسلام راستین و تعهد بر ارزشها و مبانی واقعی آن و حفظ انسجام امت اسلامی از طریق رویکرد استراتژیک با برنامه‌ریزی بلند مدت و آینده نگر با توجه مقتضی به ضروریات توسعه و سعادت، امکان پیشرفت همه جانبه امت اسلامی را فراهم می‌سازد.
2- در جهان امروز، چالشهای نوینی پیش روی بشریت قرار دارد؛ چالشهایی که هویت، فرهنگ و ارزشهای دینی و معنوی را بویژه در جهان اسلام به مخاطره انداخته است؛ تهدید پنداری اسلام و اسلام ستیزی، که رسانه‌های غربی به ترویج و تبلیغ آن می‌پردازند، ایجاد جوامع چند فرهنگی، فعالیت جریان‌های فرقه‌ای یا نژادی در جهان اسلام، سوءتفاهم‌ها، احساسات عامیانه، ضعف هویت جمعی اسلامی، اقدامات تفرقه افکنانه جوامع غربی، عدم آگاهی کافی از اشتراکات دینی بین مذاهب مختلف امت مسلمان و بی‌سوادی، تهدیدهای موجود بر سر راه سعادت و رفاه امت اسلامی است؛ باتوجه به اهمیت حفظ اصل اسلام و ارزشهای والای تمدنی و فرهنگی آن، رفع تهدیدها و چالشهای مذکور با بهرهگیری از روشهای نوین آموزشی، علمی و فرهنگی امکان‌پذیر است و این امر نیازمند توجه سیاستمداران، سیاستگذاران، مقامات، علما، اندیشمندان، دانشمندان و نخبگان جهان اسلام می‌باشد.
3- با توجه به اهمیت آموزش و پرورش در تضمین تداوم ارزشهای اسلامی و حفظ فرهنگ و هویت اسلامی باید زمینه‌های تحریک‌آمیز و سوء برداشت‌ها از کتاب‌های درسی کشورهای اسلامی مرتفع شده و برنامه‌ها، محتوا، موادآموزشی و روشهای تربیت معلم با رویکرد اسلامی مورد بازنگری قرار گیرد. حفظ کرامت انسانی، ترویج ارزشهای اسلامی، گسترش فرهنگ مدارا و تحمل، همگرایی و انسجام بین امت مسلمان، تعلیم و تربیت آگاهانه، عقل‌گرایی در نظام آموزشی اسلام، توجه به تاریخ پرافتخار امت اسلام، پرورش روح عدالتخواهی، تربیت اسلامی و ترویج تمدن و فرهنگ اسلامی باید سرلوحه سیاستهای آموزشی و پرورشی و محتوای کتب درسی کشورهای مسلمان باشد. بنابراین مهندسی مجدد محتوای آموزشی و روشهای تدریس با بهرهگیری مقتضی از فناوریهای نوین و تجارب موفق بین‌المللی و با توجه کافی به ارزشهای مشترک اسلامی از موارد مهم در دستیابی به انسجام اسلامی، سعادت و رفاه امت اسلامی می‌باشد.
4- بهرهگیری از مشترکات فرهنگی امت اسلام، اصلاح شیوه‌های اندیشه، ساخت نظام فرهنگی، توجه به میراث مادی و معنوی امت اسلام در تحقق انسجام اسلامی و سعادت امت مسلمان سهم مهمی دارد. در این جهت، گسترش آگاهی مسلمانان از میراث فرهنگی و تاریخی خود، توجه به هنر و ظرفیت های هنری، معرفی صحیح اسلام و تمدن اسلامی در رسانه‌های بین‌المللی جهان اسلام و پرهیز از پرداختن به تعصبات فرقه‌ای و تخریب چهره مذاهب اسلامی و مقابله با خطر رسانه‌های غربی و پیشگیری از مخدوش کردن چهره اسلام و تمدن اسلامی و اسلام هراسی، همسویی رسانه‌های ارتباطی و اطلاعاتی جهان اسلام برای دفاع از هویت اسلامی، با بهرهگیری مناسب از نوآوریها، تازه‌های دانش و فناوری به انسجام امت اسلام و کسب جایگاه شایسته مسلمانان در جامعه بین المللی می‌انجامد.
5- بهرهگیری از پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیک جامعه بین‌المللی در عصر جهانی شدن لازمه دستیابی به توسعه، رفاه و سعادت است. بهرهگیری از همکاریهای مشترک علمی و فناوری، تبادل تجربیات، تعامل اندیشمندان، دانشمندان و نخبگان اسلامی بستر ساز انسجام اسلامی و سعادت امت اسلامی است. در این راستا، تقویت زمینه‌های همکاری بین نخبگان علمی مسلمان، هماهنگی بین دانشگاه‌های جهان اسلام ، تبادل اندیشه‌های نخبگان و اساتید حوزه و دانشگاه، تبادل استاد و دانشجو، ایجاد فرصت‌های مطالعاتی کوتاه مدت و بلندمدت در دانشگاه‌های معتبر اسلامی برای دانشجویان و معلمان مسلمان، توسعه استفاده از فناوریهای نوین بویژه فناوریهای اطلاعات و ارتباطات، زیست فناوری، فناوری نانو، فناوری انرژی، فناوری فضایی، فناوری فرهنگی، بهرهگیری از انرژیهای نو و بازیافتی ، کاشت سلول‌های بنیادین و فناوری هسته‌ای و همکاری کشورهای اسلامی در این حوزه‌ها به ایجاد همفکری، انسجام و توسعه امت اسلامی می‌انجامد. بنابراین تشویق و حمایت از اندیشمندان و نخبگان اسلامی، افزایش ظرفیت پژوهش‌های علمی و فناوری، توسعه علوم انسانی و علوم اجتماعی با توجه مقتضی به اشتراکات فرهنگی اهمیتی مضاعف دارد. با توجه به اهمیت فناوریهای مذکور در توسعه و پیشرفت جوامع، شرکت‌کنندگان از حق همه کشورهای اسلامی در بهرهگیری از علوم و فناوریهای نوین بویژه فناوریهای هسته‌ای و زیست فناوری حمایت می‌کنند.
6- ایجاد تحول در تفکر و اندیشه امت اسلام با هدف ایجاد معرفت و هویت جمعی اسلامی برای دستیابی به انسجام و سعادت ، نیازمند تلاش همه جانبه تمامی اقشار ملل مسلمان اعم از سیاستمداران، اندیشمندان، علما، نخبگان و توده‌های مردم است چراکه "ان الله لا یغیر مابقوم حتی یغیروا ما بانفسهم".توسعه دانش محور باید در تمامی سطوح جامعه اسلامی مبتنی برارزشهای مشترک امت اسلام در خدمت انسجام اسلامی وسعادت امت مسلمان باشد. با وجود اقدامات فراوان و تلاشهای گسترده متفکران و دانشمندان مسلمان در طول سالیان متمادی، امروزه توجه به انسجام اسلامی و ارزشهای مشترک از طریق آموزش، علوم ، فرهنگ و ارتباطات ، ضرورتی انکار ناپذیر است.
7- برگزاری مداوم کنفرانسها، همایش‌ها، جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های آموزشی، علمی ، فرهنگی، هنری و ورزشی، گسترش تعامل آموزشی، علمی و فرهنگی بین استادان، علما، دانش‌پژوهان، معلمان و دانش‌آموزان کشورهای اسلامی به منظور ایجاد فضای گفتگو و همدلی ، برگزاری المپیادهای علمی و فرهنگی بین دانش آموزان کشورهای اسلامی، ایجاد موسسات مشترک آموزشی و پژوهشی، ایجاد قطب های علم و فن آوری، ایجاد شبکه های ارتباطی و بهره گیری از آموزش های مجازی و از راه دور، تشکیل مجلس دانش‌آموزی کشورهای اسلامی و همکاری سازمانهای غیر دولتی جهان اسلام، راهکار مناسبی برای ترویج ارزشهای مشترک اسلامی و رفع سوء تفاهم بین امت مسلمان می‌باشد.
8- با توجه به اهمیت موضوعات آموزشی، علمی و فرهنگی، از کشورهای اسلامی می‌خواهیم تا موجبات دستیابی به انسجام اسلامی را از طریق به کارگیری تمامی ظرفیتهای موجود و وسایل ارتباط جمعی، با بهرهگیری از رویکردهای آموزشی، علمی و فرهنگی و با استفاده از فناوریهای نوین فراهم کرده و با توجه به تضییع حقوق آموزشی و فرهنگی مردم مظلوم فلسطین با اتخاذ مواضع واحد در جوامع بین‌المللی مجدانه از حقوق آنان دفاع نمایند.
9- از سازمان کنفرانس اسلامی و سازمان آیسسکو می‌خواهیم تا در جهت تقویت زمینه تعاملات آموزشی، علمی و فرهنگی بین اندیشمندان، علما و صاحبان فکر و اندیشه تمامی مذاهب و فرق اسلامی، اقدام کرده و استراتژی تحکیم انسجام اسلامی از طریق آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات را تدوین و به تصویب برساند و امکان ایجاد دبیرخانه دائمی در این زمینه را مورد بررسی قرار دهد.
10-از دبیرخانه همایش می‌خواهیم با نیازسنجی و تعیین عوامل و مفاهیم مرتبط در زمینه انسجام اسلامی، پیش‌نویس استراتژی یاد شده را با بهرهگیری از تجارب علما و اندیشمندان اسلامی تهیه و به سازمان کنفرانس اسلامی و سازمان آیسسکو ارائه نماید.
11-با توجه به اهمیت تداوم برگزاری نشست‌های آموزشی، علمی و فرهنگی با رویکرد انسجام اسلامی پیشنهاد می گردد اجلاس دوسالانه با عنوان انسجام اسلامی و محورهای مذکور در همایش برگزار گردد.
12-از برگزار کنندگان همایش می خواهیم کمیته پیگیری مصوبات همایش را تشکیل داده و گزارش های ادواری را به مراجع ذیصلاح ارائه نمایند.
"والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته"
