امنیت انرژی

 امنیت انرژی بیش از آن‌که به‌صورت واقعی و رخدادها در کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت بر بازار نفت تاثیر بگذارد، به صورت روانی بر این بازار اثر می‌گذارد.

 طی سه سال اخیر مهمترین عامل افزایش بهای نفت و سه برابرشدن آن، نگرانی از امنیت انرژی بوده است. امنیت انرژی اگرچه از آغاز مبادله نفت در بازارهای بین‌المللی اهمیت فراوان داشته، اما در سال جاری ابعاد نوینی یافته است.

سال جدید میلادی با نگرانی درباره امنیت انرژی آغاز شد و آن زمانی بود که روسیه در نخستین روزهای ژانویه صادرات گاز به اوکراین را به بهانه عدم افزایش قیمت گاز از سوی اوکراین و برای تحت فشار قرار دادن این کشور قطع کرد.

به دنبال این تصمیم جریان گاز در اروپای غربی نیز مختل شد چرا که بخش اعظم گاز انتقالی روسیه به اروپا از خطوط لوله اوکراین می‌گذرد.

 بسیاری از کارشناسان معتقدند که اقدام روسیه بیشتر برای نشان دادن ضرب شست به کشورهای اروپایی بود تا با افزایش قیمت گاز صادراتی روسیه موافقت کنند. به نظر می‌رسد که این اقدام تاکنون اثربخش بوده است چرا که اوکراین از هم‌اکنون خود را برای افزایش قیمت گاز روسیه از ابتدای سال 2007  آماده کرده است.

 اما کشورهای اروپایی که وابستگی فراوانی به منابع انرژی روسیه دارند از یک سو سعی می‌کنند با این کشور تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای سفت و محکمی ببندند تا زمینه برای بهانه‌جویی‌های این شرکت آماده نشود و از سوی دیگر در پی منابع جدید انرژی جایگزین برای انرژی روسیه هستند.

به دلیل همین نگرانی اروپائیان از امنیت انرژی بود که گروه هشت در نشست ماه جولای در سن پترزبورگ روسیه امنیت انرژی را به عنوان موضوع اصلی دستور جلسه مورد بررسی قرار داد.

وزیر نفت کشورمان، سید کاظم وزیری هامانه، در سخنرانی خود در سومین نشست دو سالانه اوپک در وین، امنیت تقاضا را به عنوان جزئی مهم از امنیت انرژی مورد بررسی قرار داد و یادآور شد: به دلیل مورد توجه قرار گرفتن موضوع امنیت انرژی در این سمینار، توصیه کردم برای اجماع در بحث امنیت انرژی باید پنج عنصر در امنیت انرژی شامل امنیت تقاضا، عرضه، سرمایه‌گذاری، تکنولوژی و اطلاعات مورد توجه قرار گیرد که بدون توجه به پنج عنصر یاد شده، امنیت انرژی معنا پیدا نمی‌کند.

معاون بازاریابی امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران نیز معتقد است که برای تحقق ثبات در بازار انرژی، توجه به امنیت سرمایه و تکنولوژی علاوه بر امنیت عرضه و تقاضا ضروری است. محمد علی خطیبی در گفت‌وگو با خبرنگار شانا، با اشاره به این‌که امنیت انرژی دو وجه دارد، افزود: امنیت عرضه انرژی و امنیت تقاضای انرژی دو وجه امنیت انرژی هستند؛ به‌طوری که می‌توان گفت امنیت عرضه و تقاضا دو روی سکه و لازمه یکدیگر هستند.

وی افزود: اگر تولید کنندگان انتظار دارند امنیت تقاضا وجود داشته باشد، مصرف کنندگان نیز انتظار دارند امنیت عرضه وجود داشته باشد. وی یادآور شد: برای ایجاد امنیت عرضه باید تقاضای مصرف کنندگان به‌طور منظم و طبیعی پاسخ داده شود و این امر مستلزم آن است که برای عرضه مورد نیاز برنامه‌ریزی شود.

 این کارشناس مسائل نفت گفت: برای مثال اگر تقاضای کنونی نفت 85 میلیون بشکه در روز است و هر سال حدود یک میلیون بشکه در روز بر میزان تقاضای نفت افزوده می‌شود، نه‌تنها باید عرضه کنونی تداوم داشته باشد، بلکه برای ایجاد امنیت عرضه باید در بخش اضافه تقاضا نیز برنامه‌ریزی شود.

خطیبی افزود: برای تحقق این امر و برای آن‌که مصرف کنندگان بدون هیچ مشکلی نیاز خود را برآورده کنند، باید علاوه بر تامین نیاز فعلی، تقاضای آینده نیز مورد توجه قرار بگیرد.