در حالی که برخی مقامات رسمی بغداد اظهارات افراد یاد شده را فاقد سندیت می‌دانند، رسانه‌های عرب منطقه و برخی روزنامه‌های عراق بر طبل اختلاف میان ایران و عراق می‌کوبند.
همشهری چاپ عصر به منظور روشن شدن زوایای این پدیده سیاسی با مجید‌الشیخ سفیر عراق در تهران گفت و گویی را ترتیب داده است.
محمد مجید الشیخ سفیر عراق در تهران در ساختمان سفیدرنگ سفارت عراق واقع در میدان ولیعصر، یکی از دیپلمات‌های عراق جدید است که برای نزدیکی دو کشور تلاش زیادی از خود نشان می‌دهد....
چندین سفر مقامات بلندپایه عراقی به تهران و مهم‌تر از همه نخستین سفر رئیس‌جمهور ایران به عراق در دوران سفارت این دیپلمات شیعی رخ داده است.
- دولت عراق از سال گذشته تا به امروز پیشرفت‌‌های قابل توجه و چشمگیری در زمینه‌های مختلف داشته است، اما موضوع اتهامات آمریکا به ایران و دخالت ایران در عراق همچنان در حال مطرح شدن است و این در حالی است که ایران تلاش می‌کند که به دولت قانونی آقای نوری مالکی نهایت همکاری را برساند، حتی در سفر اخیر آقای احمدی‌نژاد به دولت عراق یک میلیارد دلار وام داد.
خیر، یک میلیارد دلار وام نداده است.
- ایشان یک میلیارد دلار وام را نداده‌اند؟
خیر، نداده‌اند.
- هنوز نداده‌اند؟
خیر، هنوز نداده‌اند.
- بسیار خوب، در هر صورت برای همکاری با دولت عراق اراده‌ای وجود دارد. در مقابل اتهاماتی که آمریکا به جمهوری اسلامی ایران وارد می‌کند، ما شاهد سکوت عراق هستیم. اگر عراق می‌پذیرد که ایران در آنجا همکاری می‌کند که امنیت و سازندگی را به عراق برگرداند، چرا در مقابل اتهاماتی که دولت آمریکا به جمهوری اسلامی ایران وارد می‌کند، سکوت کرده و یا اعتراضی نمی‌کند؟
همان‌طور که می‌دانید روابط دو کشور روز به روز، رو به پیشرفت و بهبود بیشتر است، که در رأس و قله این پیشرفت در حال حاضر دیدار آقای دکتر احمدی‌نژاد از عراق بوده است. ما معتقدیم که نقاط مشترک بسیاری میان دو کشور در زمینه‌های تاریخی، فرهنگی و حتی سیاسی وجود دارد.
مسئولان دو کشور در بالاترین رده‌های سیاسی اراده مشترکی دارند که روابط دو کشور روز به روز بهتر و پیشرفته‌تر از قبل شود و در همین راستا بود که ما شاهد دیدار آقای احمدی‌نژاد از عراق بودیم؛ البته این اولین دیداری بود که در این سطح از سوی یک مسئول ایرانی حتی از زمان شاه تاکنون از عراق صورت گرفت و ما معتقدیم دیداری که احمدی‌نژاد از عراق داشت نقش زیادی در پشتیبانی از فرآیند سیاسی فعلی عراق داشته است.
در مورد مسئله‌ای که در خصوص دخالت در امور داخلی عراق مطرح کردید، بسیاری از صحبت‌هایی که در رسانه‌های گروهی در مناطق مختلف جهان مطرح می‌شود، جنبه و زمینه و هدف سیاسی دارد که اکثر خبرهایی که در این زمینه رد و بدل می‌شود را پوشش می‌دهد، شکر خدا مسئولان ایران تأکید داشته و دارند که هیچ‌گونه دخالتی در امور عراق انجام نمی‌گیرد و به خاطر اینکه اجازه ندهیم رسانه‌های گروهی و کسانی که در این زمینه صحبت می‌کنند، بیش از این در روابط دو کشور خلل ایجاد کنند، ما معتقدیم که باید میان دو کشور یک توافقنامه امنیتی امضا شود که این کار باید توسط بالاترین مقامات دو کشور انجام گیرد تا بعد از آن شاهد همکاری گسترده و تنگاتنگ دو کشور در زمینه‌های امنیتی مختلف از قبیل بسته نگاه داشتن مرزها به روی ورود غیرقانونی افراد و تحویل جنایتکاران و مجرمان بین دو کشور و جلوگیری از ورود افراد جنایتکار و افرادی که قصد ایجاد خلل را دارند و جلوگیری از تبادل و ورود مواد مخدر بین دو کشور، باشیم.
- سؤالی که اساساً باقی ماند، این بود که چرا در سطح رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر ما شاهد موضع‌گیری یا دفاع از ایران در برابر اتهاماتی که دولت ایالات متحده وارد می‌کند، نیستیم؟
باید بگویم که مسئولان مختلف در رده‌های مختلف در عراق همیشه و همواره صحبت از روابط خوب دو کشور می‌کنند و همیشه از همکاری گسترده‌ای که میان دو کشور وجود داشته و همچنان وجود دارد، یاد می‌کنند؛ اما شما می‌دانید ما نمی‌توانیم به تمام آنچه که در رسانه‌ها مطرح می‌شود به صورت تک تک پاسخ دهیم، زیرا اگر قرار باشد به هرکدام از آنها پاسخ دهیم به این معناست که تمام امور خود را رها کنیم و فقط مشغول پاسخ‌دهی به آنچه که در رسانه‌ها مطرح می‌شود، بشویم.
من معتقد هستم اساس و اصل روابط دو کشور، همین همکاری‌های بزرگی است که میان دو کشور وجود دارد و بر اساس همین همکاری‌ها ما شاهد دیدار آقای دکتر احمدی‌نژاد از عراق و دیدار متقابل مسئولان عراقی از ایران بوده و هستیم. در اینجا باید تأکید کنم در عین حال که ما شاهد پیشرفت و بهبود بسیاری در روابط میان عراق و کشورهای همجوار هستیم، اما در عین حال به عنوان دولت عراق باز هم از کشورهای همجوار می‌خواهیم که بیش از این در کنار ما باشند و به ما کمک کنند که بتوانیم مانع ورود انواع سلاح‌ها و افراد خرابکار که به منظور خرابکاری وارد عراق می‌شوند، باشیم.
- من در اظهارات شما متوجه شدم که تأکید دارید این اتهامات، اتهامات رسانه‌ها است. در گزارش آقای ژنرال پترائوس و رولان کروکر در چند هفته گذشته در مجلس نمایندگان آمریکا، نام ایران 128 بار به عنوان کسی که در عراق دخالت می‌کند مطرح شد. فکر می‌کنم توقع دولت جمهوری اسلامی این بود که دولت قانونی آقای نوری مالکی و یا حتی جناب آقای جلال طالبانی موضع‌گیری صریحی داشته باشند، حتی اگر بخواهیم آن را سیاسی فرض کنیم، اما ما شاهد چنین موضع‌گیری نبودیم؛ با اینکه ایران اولین کشور همسایه عراق بود که سفارتخانه خود را در بغداد در عین ناامنی باز کرد.
شما گفتید کسانی که نام ایران را 128 بار آوردند، آقای کروکر و پترائوس و... بودند، من قبلاً هم تأکید کردم که قسمت و جزئی از این مشکل یک جنبه و انگیزه سیاسی دارد، اما اینکه توقع این باشد که آقای نوری مالکی و دیگر مسئولان در دولت عراق بگویند آقای کروکر این‌طور گفت و ما این‌طور می‌گوییم، این مسئله قابل اجرا نخواهد بود. در گفته‌هایی که از مسئولان مختلف دولت عراق در رده‌های مختلف شنیده می‌شود، جز ذکر خیر روابط و همکاری گسترده دو کشور شاهد نبوده‌ایم.
مجدداً تأکید می‌کنم ما در عین تأکید بر اینکه روابط دو کشور بسیار خوب است، اما مایل هستیم که شاهد همکاری بیشتری باشیم، همان‌طور که می‌دانید، ما بیشتر از 1400 کیلومتر مرز مشترک با ایران داریم، اگر این مرزها به خوبی حفاظت و حراست نشود، متأسفانه شاهد خواهیم بود که بسیاری از مسائل و مواد تبادل می‌شود و این کار بدون هیچ ضابطه و هیچ حفاظتی انجام می‌شود.
از قبیل مواد مخدر که ظاهراً از طریق افغانستان تلاش می‌شود از مرزهای مشترک ایران و عراق وارد عراق شده و باعث مشکلاتی شود. ما خواهان همکاری بیشتر ایران در مسدود کردن مرزها برای ورود غیرقانونی افراد و کالاهای مختلف هستیم.
من قبلاً هم تأکید داشتم که در عراق در بالاترین سطوح رده‌های مسئولان سیاسی فعلی عراق، این اراده سیاسی وجود دارد که سرزمین عراق، پایگاهی برای کسانی نباشد که می‌خواهند در کشورهای همجوار مشکلاتی را ایجاد کنند، به خصوص در ایران زیرا اگر به خاطر داشته باشید در زمان رژیم بعث، عراق به عنوان پایگاهی برای تروریست‌هایی که علیه ایران فعالیت می‌کردند، بوده است.
ما در این زمینه با آمریکا صحبت‌های جدی داشته و تأکید کرده‌ایم که هرگز راضی به این نیستیم که عراق پایگاه و جایگاه امنی برای کسانی باشد که بخواهند در کشورهای همجوار ایجاد مشکل کنند. در عین حال ما هرگز راضی نمی‌شویم که عراق به مکانی برای تسویه‌حساب دیگر کشورهای همجوار با کشورهایی که در عراق نیرو داشته و حضور دارند، تبدیل شود.
- بحث نقش آمریکا در ناآرامی‌ها همواره از طرف بعضی از کشورها مطرح می‌شود. برخی معتقدند تا زمانی که نیروهای آمریکایی و انگلیسی در عراق حضور دارند، این ناامنی همچنان به صورت یک سیکل تکرار می‌شود. حضور نیروهای غیرعراقی در عراق باعث بازتولید خشونت و درگیری می‌شود، آیا شما چنین مسئله‌ای را قبول دارید، اگر قبول دارید، توضیح بفرمایید که چرا؟
حتماً واقف هستید زمانی که رژیم صدام سرنگون شد، تمام مؤسسات و نهادهای دولتی از قبیل ارتش، پلیس و حتی نگهبانان مرزی و مؤسسات دولتی دیگر و مهمی که در این زمینه فعالیت می‌کردند منحل شد و ما شاهد بروز یک خلاء بزرگ امنیتی در عراق شدیم.
در نتیجه این خلأ امنیتی شاهد ورود تعداد زیادی از تروریست‌ها از تمام نقاط جهان به عراق بودیم، تروریست‌هایی که در عراق، سرزمین حاصلخیزی پیدا کردند تا دست به جنایت و کارهای تروریستی خود بزنند، عملیاتی را انجام دادند و مرتکب جنایاتی شدند که هیچ‌گاه و در هیچ نقطه جهان انجام نداده بودند، از قبیل سر بریدن افراد، کشتن بی‌گناهان، کشتن زنان، مردان و کودکان در مدارس، کارخانه‌ها و نقاط مختلف.
هیچ‌یک از مردم عراق از جنایت تروریست‌ها درامان نبودند، در این شرایط تنها کسانی که از ما حمایت کردند و در کنار ما ایستادند همین نیروها بودند چون ما نه پلیس، نه ارتش و کلاً هیچ کسی را نداشتیم که بتوانند امنیت کشور را تأمین کنند. ما از صفر شروع کردیم و نیروهای خود را مجدداً از صفر به وجود آوردیم.
تروریست‌ها و بعثی‌های سابق و همه کسانی که مخالف فرآیند و نظام سیاسی جدید عراق بودند، دست به دست هم داده بودند تا این دولت و نظام سیاسی نوپا را سرنگون کنند ولی نیروهای چند ملیتی از ما حمایت کرده و در کنار ما ایستادند.
هنگامی که نیروهای امنیتی، پلیس، ارتش نظامی و انتظامی ما به حدی برسند که بتوانند از عهده وظایف خود به خوبی برآیند، قطعاً از نیروهای چند ملیتی (چه آمریکایی، چه انگلیسی و...) خواهیم خواست که عراق را ترک کنند و آنگاه شاهد خواهیم بود که تمام مسائل، کنترل‌ها و قانون توسط نیروهای عراقی اجرا می‌شود.
به همین دلیل ما از کشورهای همجوار انتظار داریم که در کنار ما باشند، به ما کمک کنند و برای اینکه از ورود تروریست‌ها جلوگیری کنیم با ما همکاری کنند تا بتوانیم امنیت را به سطح بالایی برسانیم.
- نقش دولت ایران را در بین کشورهای همسایه برای بازگشت امنیت به عراق چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا به نسبت کشورهایی مانند عربستان، اردن، سوریه، ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، ایران نمره قابل قبولی می‌گیرد یا عقب‌تر از آنها است؟
خیر، باید بگویم جمهوری اسلامی ایران همکاری گسترده‌ای دارد و نقش بزرگی در حفظ امنیت و کمک به ملت عراق ایفا می‌کند، اما در عین حال لازم است که مجدداً تأکید کنم ما به همکاری بیشتری نیاز داریم.
- شما به نگهداری تروریست‌هایی که با صدام بودند و امروز در کشورهای همسایه هستند، اشاره می‌کنید. می‌خواهم نقبی بزنم به شایعاتی که در مورد آقای مقتدا صدر مبنی بر حضور ایشان در ایران وجود دارد. بعضی اخبار مدعی‌اند که ایشان در قم عملیات علیه نیروهای دولتی را رهبری می‌کنند، آیا این مسئله درست است؟
البته جناب آقای مقتدا صدر تصریحات و گفته‌هایی با رسانه‌ها داشتند، اما تا جایی که من اطلاع دارم، زمانی که درگیری‌ها و مشکل بصره اتفاق افتاد، ایشان در ایران بودند و هیأتی از مجلس نمایندگان عراق به ایران آمدند و با ایشان دیدار کردند، اما اینکه الان هستند یا خیر نمی‌دانم.
- اقدامی که آقای نوری مالکی در بصره انجام دادند، به نوعی باعث ظهور قدرت جدید یا اقتدار دولت عراق در حکمرانی بر خود عراق بود. آقای نوری مالکی به دلیل اهمیت فوق‌العاده آن عملیات، اولاً حاضر نشدند به کنفرانس دمشق بروند، دوماً فرماندهی را شخصاً به عهده گرفتند.
در همین حال آقای کاظمی قمی سفیر ایران در عراق از این عملیات کاملاً حمایت کرده و البته در عین حال کماکان انتقادات خود از آمریکایی‌ها را بیان نمود. می‌خواهم بدانم ارزیابی شما در این‌باره چیست؟ موضع ایران؟
تصور من این است که در اقدامات و جریانات اخیر دولت جمهوری اسلامی ایران کاملاً در کنار جناب آقای نور مالکی بوده و نقش بزرگی در صحبت با جناب مقتدا صدر و گفت‌وگو با جیش المهدی داشته و نقش بسیار مهمی در حفظ امنیت در عراق ایفا کرده است، متأسفانه آقای مالکی با مشکلات بسیار بزرگی در بصره مواجه شد که از سوی افراد مخالف قانون و خارج از قانون صورت می‌گرفت، یعنی آنجا گروه‌های جنایتکار و باندهای زیادی بودند که سلاح‌های پیشرفته و دوربردی در اختیار داشتند.
همچنین متأسفانه مراکزی برای ورود و پخش مواد مخدر ایجاد کرده بودند، جنایت‌ها و زورگیری‌هایی علیه افراد و شخصیت‌های مختلف و سرشناسان منطقه انجام می‌دادند. متأسفانه روزانه تقریباً 200 هزار بشکه نفت از نفت بصره دزدیده می‌شد و بسیاری مسائل دیگر رخ داد. به همین خاطر جناب مالکی با قدرت تمام وارد بصره شده و عملیات را رهبری کردند؛ بحمدالله هم موفق شدند که اقدامات لازم را علیه آنها انجام دهند.
آنچه که توسط این عملیات ثابت شد این بود که این دولت، یک دولت طایفه‌گرا و مذهب‌گرا نبوده و نیست زیرا همان‌گونه که علیه افراد خارج از قانون شیعه یا سنی، با همه یکسان برخورد کرد و به دیگران بهانه‌ای نداد که طرفدار مذهب، طایفه یا قومیت خاصی بوده باشد، در عین حال تأکید شد که حرف آخر را قانون می‌زند و همه باید تحت لوای قانون فعالیت کنند.
- نقش آیت‌الله سیستانی به عنوان مرجعیت اعلم شیعه در کمک به دولت آقای نوری مالکی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
اگر پشتیبانی گسترده‌ای از آقای نوری مالکی و دولت عراق، ارتش و پلیس عراق از سوی مرجعیت تقلید صورت نمی‌گرفت، نمی‌توانستیم به اهداف خود برسیم. ما شاهد بودیم که آقای سیستانی کاملاً در کنار دولت و آقای نوری مالکی قرار داشتند و تأکید بر اجرای قانون و یکسان اجرا شدن آن داشتند. ایشان در عین حال تأکید دارند بر اینکه دولت باید در کنار ملت و در خدمت ملت باشد و در همین راستا همیشه از دولت چه در بصره و چه در غیر بصره حمایت و پشتیبانی کردند.
- آیا پیش‌بینی می‌کنید که همکاری‌های اقتصادی در آینده همچنان ادامه پیدا کند؟
بله، من قطعاً می‌گویم، ما شاهد پیشرفت و بهبود هرچه بهتر روابط و مبادلات اقتصادی و تجاری دو کشور خواهیم بود، چرا که عراق زمینه‌های بسیار زیادی برای سرمایه‌گذاری دارد کما اینکه قانون جدید سرمایه‌گذاری در عراق توسط مجلس نمایندگان تصویب شد و این قانون به تمام غیرعراقی‌ها، از جمله ایرانی‌ها، اجازه می‌دهد که در عراق اقدام به سرمایه‌گذاری کنند که بر اساس این قانون هم اموال آنها محفوظ خواهد بود، ضمن آنکه امتیازات دیگری نیز که قانون ذکر کرده برای آنها محفوظ است.
این قانون توسط مجلس نمایندگان تصویب و به دولت ابلاغ شد و دولت آن را به عنوان‌های ذی‌ربط ابلاغ کرد، ما به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران نسخه‌هایی از این قانون را دادیم که سرمایه‌گذاران و کسانی که راغب هستند مطلع شوند تا بتوانند در عراق که زمینه‌های بسیار زیادی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد، سرمایه‌گذاری کنند.
- سؤال بعدی من در مورد ادامه مذاکرات ایران با آمریکا در عراق است، چند بار این درخواست مطرح شده، ایران بررسی کرده و بعد، به تعویق افتاده است. فکر می‌کنید بعد از این کنفرانس امنیتی که در کویت برگزار شد مذاکرات ایران با آمریکا آغاز می‌شود؟
ما همواره تأکید می‌کنیم که گفت‌وگوی بدون قید و شرط همیشه بهترین راه برای دستیابی به اهداف مورد نظر هر طرف است، که به این امر معتقد بوده و هستیم به همین خاطر دولت عراق از دو دولت ایران و آمریکا خواست تا دور جدید مذاکرات را برگزار کنند که هر دو طرف نیز با این درخواست موافقت کردند. اکنون مسئله زمان است که ان‌شاءالله به‌زودی دور جدید این گفت‌وگوها را برگزار خواهیم کرد.
- به‌زودی؟ یعنی می‌توان زمان مشخصی را تعیین کرد؟
متأسفانه نمی‌توانیم الان وقت مشخصی معین کنیم اما تلاش داریم که در سریع‌ترین فرصت ممکن برگزار شود. در عین حال ما تلاش داریم که سطح گفت‌وگوها بالاتر از سطح سفرا برگزار شود.
تصور می‌کنم هر دو طرف نیاز به وقت دارند تا فاصله بزرگی که میان آنها ایجاد شده کمتر شود و به هم نزدیک‌تر شوند، همه می‌دانند که آمریکا ایران را محور شرارت می‌داند و از سوی دیگر ایران هم آمریکا را شیطان بزرگ می‌داند، به هر حال این فاصله‌ها باید روز به روز کمتر شود تا بتوانند به هم نزدیک‌تر شوند.
