یک پُرس «اَفْسَرد» لطفاً! | غذای گوشتی ایران عصر ساسانی

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از خراسان، در ایران عصر ساسانی، به خوراک و چگونه خوردن آن، توجه بسیار می‌شد. از جمله خوراکی‌های محبوب آن دوران، غذاهای گوشتی سرد بود که «اَفسَرد» نامیده می‌شد.

رسالۀ «خسرو و ریدگ» که متنی به زبان فارسی میانه است، گوشت گاو، گوزن، بچه شتر، گوساله یک ساله، گاومیش و گورِ خانگی را مناسب برای تهیه انواع اَفسرَد معرفی می‌کند؛ اما گوشت گورِ نَری را که با یونجه و جو پرورده شده است و پیه نداشته باشد، بهترین نوع گوشت برای تهیه این نوع غذا می‌داند که باید بر آن سرکه ترش مالید و  طبق قاعده، چاشنی اضافه کرد. این نوع خاص از افسرد، «هَلام» نام داشت. نوع دیگری از غذاهای گوشتی سرد را «خامیز» می‌نامیدند و از آن به عنوان خوراک اشتهاآور استفاده می‌کردند.

بنابر توصیف نویسندگان دوران اسلامی، این غذا را که از برش‌های نازک گوشت تهیه می‌شد، به صورت خام در سرکه می‌انداختند و گاهی هم اندک حرارتی به آن می‌دادند. متن «خسرو و ریدگ»، خامیزی را که از گوشت خرگوش تهیه شود، لطیف‌تر از بقیه خامیزها معرفی می‌کند. خامیز گوشت باقرقره را خوشبوتر و خوشمزه‌تر می‌داند و خامیزگوشت تذرو را، خوشگوارتر توصیف می‌کند؛ اما هیچ کدام را با خامیزی که از گوشت آهوی مادۀ سترون(یعنی آهویی که بره نیاورده باشد) بدون پیه تهیه شود، برابر نمی‌داند.