کلاس‌های جراحی تا مدت نامعلومی معلق شد و او به‌عنوان پزشک نیروی هوایی انگلستان رهسپار شرق دور گردید.
بیمارستانی در باندونگ جزیره جاوا جایی بود که او تمام وقت خود را صرف مداوای سربازان مجروح جنگی می‌کرد. سرانجام ژاپنی‌ها باندونگ را اشغال کردند و او را به همراه عده زیادی به اردوگاه اسرا فرستادند. اردوگاه هزاران اسیر و6دکتر داشت. او مجبور بود از هر 6 هفته،تنها یک هفته آن را به ملاقات جمع انبوهی از بیماران بگذراند. اما یادگاری ارزشمندی که به همراه خود داشت باعث شد شرایط سخت حبس را تاب بیاورد.
کلنل ادوارد دانلوپ، جراح استرالیایی که در باندونگ خدمت می‌کرد و از شوق وافر دستیارش به فراگیری جراحی آگاه بود، یکی از شاهکارهای علم آناتومی را که از یک فروشگاه کتاب‌های دست دوم تهیه کرده بود، به او هدیه داد. دیگر برای دکتر پیچ رسالتی شده بود که در جابه‌جایی‌های پی در پی از این اردوگاه به اردوگاه‌های دیگر، کتاب ارزشمند خود را نیز به همراه داشته باشد. علاقه او چنان بود که حتی ژاپنی‌های سخت‌گیر مجاب شده بودند که به او یک اجازه نامه رسمی بدهند تا بتواند کتابش را هر کجا می‌خواهد ببرد.
پس از 3 سال و نیم حبس، وقتی با پایان یافتن جنگ در سال 1945 دکتر پیچ به خانه بر می‌گشت با صفحه به صفحه کتاب آناتومی گری زندگی کرده بود.
او برای گذراندن دوره جراحی دوباره ثبت نام کرد و در حالی که بسیاری از دانشجویان در نخستین آزمون مردود می‌شوند وی با موفقیت آن را پشت سر گذاشت. هر چند پیچ هرگز به مقام جراحی که آرزو داشت نایل نشد اما دانش نظری که از آناتومی گری کسب کرده بود خشت به خشت درست بنا شده بود. دکتر نوول پیچ اکنون 95 ساله است و آن کتاب همدم دوران حبسش را مانند گنجی در خانه دارد.
هنری گری را فردی بلند پرواز می‌دانستند. در میانه دهه 1840 که او در دانشکده سنت جورج لندن پزشکی می‌خواند کتاب های مصور آناتومی بیش از 500 سال بود که رواج داشتند. با این حال گری جوان در اندیشه کتابی کاربردی‌تر بود که با پاره‌ای اصلاحات کتاب‌های آناتومی موجود را قدری ارتقا دهد.
اگرچه قصد او این نبود که یک اثر کلاسیک و پر آوازه آناتومی بیافریند اما گویا سرنوشت ناخودآگاه او را به این مسیر کشاند.
در آن زمان بسط دانش پزشکی و کاربرد روش‌های بی‌هوشی جراحی‌های پیچیده‌تر را میسر می‌کرد بنابراین زمان آن رسیده بودکه علم تشریح از دایره تنگ جسدشناسی بیرون بیاید و در راه کمک‌رسانی به زندگان قدمی بردارد. تیزهوشی گری این نیاز را شناسایی کرد.
او تصمیم گرفت در آناتومی روی نکاتی تمرکز کند که به درد کار جراحان بخورد و این همان فرمول جادویی بود که عاقبت کتابش را جاودانه ساخت.
در همین زمان که هنری گری آجر روی آجر مشغول افزودن بر دانش انباشته خود در زمینه آناتومی بود، سرنوشت او را با هنری دیگری آشنا کرد و از دل همکاری این دو، شاهکار علم آناتومی آفریده شد.
هنری وندایک کارتر استعداد هنری را از پدرش که استاد نقاشی بود به ارث برده بود. او پس از ورود به دانشکده پزشکی علاقه وافری به آناتومی پیدا کرد و تمام روز را در اتاق تشریح می‌گذراند. مهارتش به‌عنوان یک طراح و عمق معلوماتش در تشریح باعث شد که گری ایده‌اش را با او در میان بگذارد.
جالب است که کارتر قبل از آغاز همکاری الهام‌بخش‌شان گفته بود: « در خلق هر حقیقتی معمولا دو شخصیت دخیل هستند. یکی آنکه پاره‌های حقیقت را کشف می‌کند و دیگری آنکه آن را تصحیح کرده و به کمال می‌رساند.»
گری و کارتر تصمیم گرفتند کتابی مقرون به صرفه، دقیق و قابل حمل برای دانشجویانی همچون خودشان بنویسند که برای انجام عمل‌های جراحی روی سربازان مجروح جنگ‌های پیش رو مفید باشد.
کتابی درخور و کاربردی که دانشجویان را به فراگیری آناتومی تشویق کند، برای گذراندن امتحانات یاریشان دهد و در آموختن ریزه کاری‌های جراحی کمک حالشان باشد. اکنون در قرن بیست و یکم ما می‌توانیم از چشم‌اندازی ناظر به 150 سال تاریخ این کتاب پی ببریم که چگونه ایده ساده این دو جوان گوی سبقت را از همه رقیبان ربود و اثرشان را به مرتبه‌ای درخشان در علم پزشکی رساند.
آنها 18 ماه به سختی روی کتاب کار کردند. گری متن‌های کتاب را می‌نوشت و کارتر تصاویر بدیع و شگفت انگیز آن را می‌کشید. اما پیش از چاپ و در حالی‌که کتاب در مرحله چرک نویس بود، کارتر به هند اعزام شد. گری کار بررسی چرک نویس‌ها را با فردی دیگر ادامه داد و سرانجام در سال 1858 اولین ویرایش کتاب منتشر شد.
کتاب به سرعت مشهور شد و ظرف یک سال در سمت دیگر اقیانوس اطلس یعنی آمریکا نیز به چاپ رسید. موفقیت کتاب چندان عجیب نبودزیرا به خوبی در دست جا می‌شد، هر چیزی که مورد نیاز بود در آن بود، وضوح و اعتبار نثر هم نمونه بود؛ ولی چیزی که بیش از همه آن را برجسته و متفاوت می‌کرد تصاویر کتاب بود. زیبایی، وضوح و اندازه تصاویر کارتر چنان شگفت انگیز و غیرمعمول بود که همه را به تحسین وا می‌داشت.
در کتاب‌های آناتومیک هم عصر، اجزای تصویر با شماره علامتدار شده و سپس به جای دیگر ارجاع داده می‌شدند که برای شناخت آن جزء باید چشم از روی تصویر برداشته می‌شد و به جای دیگر می‌رفت در حالی‌که کارتر با تغییر کنتراست نام اجزا و ساختمان را یک جا می‌کشید که کار استفاده را بسیار آسان می‌کرد.
با وجود نقش انکار‌ناپذیر کارتر اما نام او امروزه از یادها رفته است.در همان چاپ اول در صفحه عنوان کتاب نام گری و کارتر در کنار هم و با حروف هم شکل آمده بود اما روی جلد کتاب به‌طور خلاصه آناتومی گری قید شده بود. به‌علاوه بر خلاف گری که به ازای فروش هر جلد کتاب حق تالیف دریافت می‌کرد، کارتر به جز یک مبلغ اولیه که با آن میکروسکوپ مورد علاقه‌اش را خرید و با خود به هند برد دیگر پولی دریافت نکرد.
هنری گری اندکی پس از چاپ ویرایش دوم کتاب و در سن 34 سالگی به مرض آبله درگذشت. کارتر نیز اگرچه بیش از 30 سال پس از مرگ گری زنده بود با این وجود ویرایش‌های بعدی کتاب به دست کسانی دیگر انجام شد.
حال بعد از گذشت 150 سال و 39 بار ویرایش، آناتومی گری و کارتر 1600 صفحه ،2260 تصویر و 5 کیلوگرم وزن دارد و به‌صورت آن‌لاین در اینترنت در دسترس است.
دکتر ریچاردسون، تاریخدان علم پزشکی که مقدمه‌ای بر سی و نهمین ویرایش آناتومی گری نوشته است عقیده دارد هر کسی که نام آناتومی گری را به کار می‌برد باید نام کارتر را هم بشناسد، کسی که آوازه و فروش این کتاب بیش از هر چیز مدیون تصاویر حیرت انگیز اوست.
