همشهری آنلاین_ فاطمه عسگری‌نیا: کوچه‌پسکوچه‌های دنج و خلوتی که ظاهری آرام و امن دارند اما کسی از انبوه مشکلاتشان خبر ندارد. گلایه‌های مردمی واصله به همشهری محله ما را بر آن داشت تا با حضور در محله به بررسی این مسائل و مشکلات بپردازیم.
ساختار «مازگونه» کوچه‌پسکوچه‌های محله فردوسی ویژگی مشترک این محله است. چالشی که باعث رشد و گسترش خیلی از آسیب‌ها در این محدوده شده است. یکی از کوچه‌های معروف در خیابان جمهوری که در همسایگی سی تیر واقع شده کوچه قدیمی نوبهار است. کوچه‌ای طویل و دراز که کلکسیونی از آثار تاریخی، فرهنگی و اجتماعی را در دل خود جای داده است، از موزه آبگینه گرفته تا بنیاد سینمایی فارابی، باشگاه فرهنگی ـ ورزشی آرارات و کلیسای انجیل مقدس اما به اندازه این داشته‌های فرهنگی و ارزشمند این روزها با مشکلات و چالش‌های فراوان شهری، امنیتی و زیست‌محیطی هم دست و پنجه نرم می‌کند.
در نگاه اول کوچه آرام و دنج به نظر می‌آید، سکوت و خلوتی حاکم بر آن در کنار آمیختگی معماری قدیم و جدید نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. کوچه‌های تو در تو و خانه‌های قدیمی و فرسوده که یا رها شده‌اند یا از شدت فرسودگی اهالی جرأت تکیه زدن بر دیوارهای آن را ندارند نخستین چیزی است که نظر هر رهگذر را به خود جلب می‌کند؛ مثل خانه اخوان ثالث یا چاپخانه قدیمی که سال‌ها پیش هم طعمه حریق شد.
این محدوده مسکونی که در حصار تجاری خیابان جمهوری واقع شده، بیشتر شبیه یک «ماز» پیچیده است که تمام کوچه‌ها و معابرش به هم راه دارند، معبرهایی خلوت و پر از نقاط بی‌دفاع شهری دندانه‌ای شکل که امروز به پاتوق معتادان متجاهر تبدیل شده است.
- پاتوق خلافکاران پشت دیوار بانک ملی
«رامین فرد» یکی از اهالی ساکن در کوچه نوبهار که محوطه پشت باغچه حیاط خانه‌اش به خوابگاه معتادان متجاهر تبدیل شده در این‌باره می‌گوید: «اهالی کوچه‌های نوبهار و شیروانی از دست معتادان متجاهر در امان نیستند. افرادی که با لباس‌های ژنده و چهره آلوده در گوشه و کنار کوچه یا مشغول مصرف مواد هستند یا در حال استراحت! » او از راه‌اندازی بساط قمار در انتهای کوچه شیروانی پشت دیوار بانک ملی اظهار گلایه می‌کند و می‌گوید: «به محض تاریک شدن هوا عده زیادی از جوانان معلوم‌الحال که ساکن محله نیستند در این نقطه دور هم جمع می‌شوند و مشغول مصرف مواد و قمار بازی می‌شوند به‌طوری که این مسیر را کاملاً قرق کرده و اجازه رفت‌وآمد به اهالی نمی‌دهند. »
پسکوچه‌های دنج محله هم‌محل امنی برای خرید و فروش موادمخدر شده و این مسئله مورد اعتراض اهالی است. فرد می‌گوید: «دنج بودن محل و نبود گشت انتظامی این محدوده را برای فعالیت خلافکاران امن و برای زندگی مردم عادی نا امن کرده و باعث شده تا بومی‌ها رفتن را به ماندن در محله ترجیح دهند. »
- راه‌های دررو متعدد
حرف‌های فرد را همسایه‌اش رضا نظری ادامه می‌دهد و می‌گوید: «تردد غریبه‌ها در کوچه‌پسکوچه‌های این محدوده باعث شده تا اهالی محله هر روز شاهد سرقت‌های متنوع باشند، از سرقت خودور و وسایل جانبی آن گرفته تا زورگیری. » او می‌افزاید: «تمامی کوچه‌های این محدوده به هم راه دارند و همین مسئله باعث شده تا سارقان بدون هیچ ترس و واهمه‌ای نسبت به سرقت و بعد هم فرار بی‌دغدغه اقدام کنند. » نظری خودش یکی از قربانیان این سرقت‌هاست و یک‌بار خودرویش را به سرقت برده‌اند و هم دوچرخه فرزندانش را و به‌رغم شکایت و پیگیری هنوز رنگ این وسایل را هم ندیده است.
او با اشاره به تعدد و تکثر ساختمان‌های مرتبط با بخش دولتی در کوچه نوبهار می‌گوید: «اگر میراث فرهنگی و بانک ملی هزینه‌های اجتماعی خود را در قبال محله پرداخت می‌کردند ما امروز با این چالش‌ها روبه‌رو نبودیم و حداقل در تأمین امنیت محله با نصب دوربین‌های مدار بسته یا استقرار نگهبان همکاری می‌کردند. » به گفته نظری که به واسطه سرقت وسایلش بارهاوبارها به کلانتری ۱۰۹ بهارستان مراجعه کرده محدوده زندگی او و همسایه‌هایش در این نقطه از شهر در محدوده سیاه امنیتی قرار داد او می‌گوید: «روی نقشه موجود در کلانتری این محدوده با رنگ سیاه نشان داده شده یعنی محدوده‌ای نا امن، اما این ناامنی فقط روی نقشه نشان داده شده و کسی حاضر به باور این واقعیت و چاره‌اندیشی برای آن نیست. »
- انباشت زباله‌ها امانمان را بریده
بخش قابل توجهی از مشکلات و معضلات پیش روی اهالی ساکن در کوچه‌های نو بهار و شیروانی رهاسازی زباله‌ها و ایجاد محل دپوی زباله‌های بازیافتی توسط کتف کولی‌هاست. نظری در این‌باره می‌گوید: «کوچه‌پسکوچه‌های پنهان در دل کوچه نوبهار این روزها مأمنی برای رهاسازی زباله‌ها مخصوصاً کیسه‌های بزرگ و کوچک جمع‌آوری شده توسط کتف کولی‌هاست. »
آلودگی به جا مانده بر روی زمین و شیرابه‌هایی که از زباله‌های رها شده در گوشه و کنار کوچه نو بهار به چشم می‌خورد همه مصداق صحبت‌های نظری و همسایه‌های اوست. او با اشاره به درگیری دائمی با زباله‌گردها در محله می‌گوید: «این مسئله هم امنیت کوچه را پایین آورده هم موجب آزار روحی و روانی ساکنان می‌شود. » به گفته نظری و دیگر اهالی کوچه نوبهار با توجه به جمعیت ساکن در محله و فعالیت مراکز دولتی نه تعداد سطل‌های مکانیزه در محله کافی است نه دفعات تخلیه آنها کفاف کوچه را می‌دهد. همین مسئله باعث شده تا در هر ساعت از شبانه‌روز کوچه با زباله‌های رها شده مزین شود.
- هراس از ریزش بناهای قدیمی
یکی دیگر از مشکلاتی که این روزها زندگی را به کام اهالی محله تلخ کرده خطر ریزش ساختمان‌های قدیمی و بزرگی است که در گوشه و کنار کوچه نوبهار و شیروانی جا خوش کرده‌اند. برخی به کارگاه‌های تولیدی تبدیل شده و برخی دیگر خالی از سکنه و نیمه مخروبه‌اند. مشکلات و مسائل مطرح شده تنها مختص اهالی نوبهار نیست. علی شریفی که در خیابان نوفل لوشاتو زندگی می‌کند می‌گوید: «خیابان غزالی و خیابان نوفل نوشاتو در مرز سفارت روسیه به بهشت معتادان تبدیل شده است. شمشادهای بلند حاشیه خیابان محلی امنی برای زندگی آنها فراهم کرده است. » او با اشاره به غلبه بافت تجاری به بافت مسکونی در این محدوده می‌گوید: «زباله‌گردی، دپوی زباله، بیتوته کارتن‌خواب‌ها همه از آسیب‌هایی است که اهالی این محدوده با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. » این شهروند با اشاره به دو طرفه شدن خیابان پارس می‌گوید: «با دوطرفه شدن این خیابان راننده‌ها برای فرار از چراغ قرمز طولانی خیابان فردوسی این مسیر را برای تردد خود استفاده می‌کنند و حجم بالای تردد خودروها آسایش و آرامش را از اهالی ربوده است. »
- مسکن‌های موقت درد محله را درمان نمی‌کند
مسائل و مشکلات محدوده هویتی شهر تهران در محله فردوسی چیزی نیست که از نگاه مسئولان یا متولیان امر دور مانده باشد اما چاره‌اندیشی برای حل این معضلات و مسائل امروز نیازمند کار کارشناسی دقیق و ارائه راهکارهای مناسب است. «نگار نادری پور» عضو شورایاری محله فردوسی، با بیان این مطلب می‌گوید: «در محدوده هویتی شهر تهران در حاشیه خیابان جمهوری شاهد به جا ماندن بافت مسکونی محدودی هستیم که به لحاظ غلبه بافت تجاری در محدوده این روزها ساکنان با مشکلات بسیاری روبه‌رو شده‌اند. از کمبود سرانه‌های شهری در این محله گرفته تا کاستی‌های تفریحی و ورزشی، هرچند که در کنار همه این کمبودها وجود ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی محله ارزشمند و نیازمند توجه ویژه است. »
او ادامه می‌دهد: «آسیب‌های اجتماعی وارده بر محله و کوچه‌هایی اعم از نوبهار، میرشکار، شیروانی، نوفل‌نوشاتو، غزالی و... حاصل طرح‌های موقت و مسکن‌های کوتاه مدتی است که در دیگر نقاط پر آسیب شهر تهران از جمله محله هرندی اجرا می‌شود. بلا فاصله با اجرای هر طرح جمع‌آوری معتادان متجاهر کوچه‌پسکوچه‌های امن و دنج محله ما مأمن این افراد می‌شود. » این عضو شورایاری در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به پیگیری شورایاری درخصوص مشکلات و مسائل فوق می‌گوید: «نظارت بر امنیت و وضعیت محدوده گسترده‌ای از منطقه ۱۲ از میدان بهارستان تا خیابان جمهوری و... توسط تنها دو مأمور انتظامی نمی‌تواند ضمانتی بر تأمین امنیت کامل در محله ما باشد مشکلی که در سایه کمبود نیرو در بخش انتظامی وجود دارد و چاره‌ای جز پذیرش آن نداریم. »
نادری‌پور می‌گوید: «با گرم شدن هوا علاوه بر معتادان متجاهر ما شاهد زندگی کارگران فصلی در حاشیه کوچه‌ها و خیابان‌های محله هستیم انسان‌هایی که نیازمند کمک و دستگیری‌اند و انسانیت همسایه‌ها اجازه نمی‌دهد برای آنها دردسری درست کنیم. » این عضو شورایاری محله فردوسی می‌گوید: «اهالی ساکن در این محله از جمله اهالی محدوده نوبهار، شیروانی و میرشکار سال‌های‌سال است درخواست ایجاد بازار روز میوه و تره‌بار و بوستان محلی را دارند و ما به‌عنوان نمایندگان آنها پیگیر این قضیه هستیم اما محدودیت‌های زیرساختی این امکان را تا به حال فراهم نکرده است. »
- تردد بی‌وقفه موتورسیکلت و خودرو
دغدغه‌ها و چالش‌های اهالی کوچه نوبهار، میرشکار و شیروانی به آنچه گفته شد خلاصه نمی‌شود. ساختار U شکل این محدوده باعث شده تا آرامش اهالی کوچه‌های و بهار و شیروانی... قربانی تردد خودروها و موتورسیکلت‌هایی باشد که قصد دور زدن ترافیک خیابان جمهوری یا فرار از دست مجریان طرح ساماندهی موتورسیکلت‌ها را دارند. »
افشین حیدری در این‌باره می‌گوید: «هر روز ما شاهد حرکت قطاری خودروها و موتورسیکلت‌هایی هستیم که از کوچه‌های نوبهار و شیروانی قصد تردد دارند. این در حالی است که همه اهالی خواستار محدود کردن مسیرهای دسترسی در محله هستند و از راهور و شهرداری می‌خواهند با بستن تقاطع خیابان نوبهار و شیروانی پشت دیوار بانک ملی از این ترددهای نابجا که موجب آلودگی صوتی، ترافیک شدید و آلودگی هوا در محله می‌شوند، جلوگیری کنند. »
او ادامه می‌دهد: «باز بودن این مسیرها حتی به سارقان و کیف قاپ‌ها فرصت می‌دهد تا در کمال آرامش و خونسردی محل جرم را ترک کنند. »
- حیوان آزاری در محله
از مسائل و مشکلات ترافیکی در محله که بگذریم یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که این روزها اهالی محله، به‌خصوص دوستداران حیوانات را آزار می‌دهد مسئله گربه‌کشی در محله آن هم به دست فردی که شناسایی شده است. یکی از اهالی که از حامیان حقوق حیوانات در محله است و همراه دیگر همسایه‌هاگاه به تیمارداری گربه‌های محل مشغول می‌شود می‌گوید: «مواجهه اهالی محل با جنازه گربه‌ها یا پوست‌های کنده‌شده آنها یکی از بدترین اتفاقاتی بود که ما تجربه کرده‌ایم. مسئله‌ای که با پیگیری جدی مشخص شد گربه‌ها همه در ساعت آخر شب بعد از مسمومیت با جگر یا گوشت‌های مسموم توسط یک فرد کشته می‌شوند. »
او با اشاره به شناسایی قاتل گربه‌های محل و درگیری اهالی محله با وی می‌افزاید: «فرد خاطی دستگیر شده اما از آنجا که ما هیچ قانون حمایتی از حیوانات در این‌گونه مواقع نداریم. »
نظر شما