به طوری که به زعم بسیاری از ناظران سیاسی روابط آنها از مرحله شکستن یخها به مرحله ذوب یخها سوق پیدا کرد که انتظار می رود طی مذاکرات انجام شده به زودی شاهد بهار روابط چین و ژاپن باشیم.
دیدار برجسته سران دو قدرت برتر آسیای دور تا میزان قابل توجهی سردی روابط 20 ماه گذشته را از میان برداشت. سفر طولانی هوجین تائو به ژاپن در حالی به پایان رسید که همه از نخستین دیدار سران چینی از ژاپن که طی 10 سال گذشته بی سابقه بوده است انتظاراتی دیگر داشتند.
گرمای روابط دو کشور در سال 1998 میلادی و با آغاز سفر جیانگ زمین رو به سردی گذاشت. جیانگ زمین که به شدت از جنایات جنگی ژاپن ناراضی بود به شدت برتقاضای چین برای ابراز پوزش رسمی و مکتوب از سوی مسوولان ژاپنی اصرار داشت در حالی که این مساله را در روشی غیر دیپلماتیک و با صحبتهایی تهدید آمیز عنوان کرد و به این دلیل بود که شاید هیچ گاه ژاپنی ها به این مساله وقعی نگذاشتند.
آنها معتقدند که در زمینه خشونت های جنگی به اندازه کافی عذرخواهی کرده اند. از سوی دیگر مقامات ژاپن از رویه ای که چینی ها در مظلوم نمایی خود در پیش گرفته اند بسیار ناراضی هستند. آنها از این موضوع بسیار ناراحتند که چرا چین تا این اندازه از موضوع جنایات جنگی برای کسب امتیازهای بیشتر به نفع خودشان از کشورهای غتی همسایه بهره مند می شوند.
این مساله تا آنجا پیش رفت که در زمان جونیچیرو کویزومی نخست وزیر ژاپن در سال های 2001 تا 2006 میلادی در مسیری نزولی افتاد تا جایی که دو کشور در آستانه نزاع بودند. و در این میان برای هم مردم غیر از کویزومی روشن بود که پیش از هر تنشی این فقط گفت و گو و مذاکره است که می تواند بحران دو کشور را حل و فصل کند.
در این میان بود که شینزو آبه جانشین کویزومی با گرایش هایی نگران کننده به گذشته ژاپن سیاست کویزومی در دیدار از پکن را کنار گذاشت و به طور کلی از دیدار یاسوکونی امتناع ورزید. چینی‌ها از این اقدام خوشحال شدند. خوشحالی آنها زمانی بیشتر شد که فوکودا پس از یک سال جانشین آبه شد. پدرفوکودا که زمانی نخست‌وزیر ژاپن بود زمانی به بهبود روابط دو کشور توجه بسیاری داشت. فوکودا همواره دوست چین تلقی می شد که افتخار بزرگی برایش بود. او تنها کسی است که دیدار مقامات از یاسوکونی را به انتقاد گرفت.
هو و فوکودا در این دیدار حرفهای زیادی با هم داشتند. چین اکنون بزرگ‌ترین شریک تجاری ژاپن است. از سوی دیگر عطش سیری ناپذیر این کشور برای کسب دانش صرفا می تواند از سوی قدرتی مانند ژاپن تامین شود.
تا زمانی که دو رهبر سالخورده آسیای دور با هم پینگ پنگ بازی می‌کنند و درباره لینگ لینگ پاندای تلف شده باغ وحش چینی حرف می زنند می توان به بهبود روابط متقابل آنها امید داشت. به عنوان مثال، نیروی نظامی دو کشور تدابیری را برای بهبود اعتماد دو جانبه طی بازدید از بنادر از سوی نیروهای دریایی در پیش دارند. در سایر زمینه ها نیز دیگر نیز موضوع غذای آلوده چینی‌ها از مسایلی بود که با تسامح کامل میان دو طرف حل و فصل شد.
البته نباید فراموش کرد که این یک دوستی اجباری است و مسائل اساسی همچنان در جای خود قرار دارند. یکی از مهم‌ترین زمینه های اختلاف حوزه گازی شرق دریای چین است چرا که به رغم مذاکرات گسترده، هر دو کشور در مورد تفاهم بر سر سرمایه‌گذاری مشترک در این منطقه به دستاورد و نتیجه ای خاص نرسیده اند. در واقع دیدار هو از ژاپن صرفا فرصتی برای معاملاتی کلان بود.
ملی‌گرایی عمیق و ریشه دار چینی‌ها به سبب فعالیت حزب کمونیست ازدیگر موانع حاضر در روابط دو کشور است. هم اکنون مساله ملی‌گرایی در چین در مسیری جریان دارد که با موضع گیری آمریکا و کشورهای اروپایی در مورد مساله چین و تبت درآمیخته می شود. این ملی‌گرایی هنگامی که مساله ژاپن مطرح می شود نمودی صد برابر خواهد داشت . مانند آنچه که سه سال پیش در جریان اعتراض خشن ضدژاپنی در شانگهای و مناطق دیگر چین روی داد.
گویا پینگ پنگ بازی دو قدرت آسیایی باید آن قدر ادامه پیدا کند که ژاپنی ها به این باور برسند که بیش از آن که مورد غضب چینی ها قرار دارند از سوی آنها مورد احترام هستند.
منبع : همشهری امارات/ اکونومیست
