همشهری آنلاین_ حسن حسن‌زاده: برخی هم به شیوه‌های سنتی ازدواج اعتقاد دارند و این میان عده‌ای هم گرفتار سایت‌های غیرمجاز همسریابی و فضای بی‌در و پیکر مجازی می‌شوند. با وجود این، نگاهی گذرا به آمار بالای طلاق در کشور که به ناکامی یک ازدواج از هر ۳ ازدواج و دو سوم دیگر هم به طلاق عاطفی اشاره دارد، بیشتر از قبل اهمیت گام نخست یا انتخاب همسر مناسب را نشان می‌دهد. در این میان اما چند سالی است که مراکزی قانونی برای همسان‌گزینی و ارائه خدمات مشاوره‌های پیش و پس از ازدواج به جوانان راه‌اندازی شده تا با استحکام بیشتری سراغ آغاز زندگی مشترک بروند. در گفت‌وگو با «سید احمد قائمی» روان‌شناس بالینی و مدیر یکی از همین مراکز مجاز خدمات مشاوره‌ای و همسان‌گزینی درباره ویژگی‌های همسان‌گزینی و خدمات این مراکز به جوانان گفت‌وگو کرده‌ایم.
- سایت‌های همسریابی، بنگاه‌های دلالی
به صفحه نمایش پیش رویش زل زده تا بهترین واژه‌ها را برای توصیف خودش انتخاب کند. مشخصات و ویژگی‌های ظاهری خود را وارد سایت می‌کند و پس از پر کردن انبوهی از فرم‌ها، در بخش مربوط به ویژگی‌های همسر آینده، کلکسیونی از ایده‌آل‌هایش را درخواست می‌کند. پول، ماشین، خانه، قیافه و... این ماجرا، بخشی از فرایند ثبت‌نام در سایت‌های همسریابی است که متأسفانه با وجود هشدارهای پلیس فتا درباره کلاهبرداری‌های بی‌شمار در این سایت‌ها هنوز هم موفق به جذب گروهی از جوانان می‌شوند. در هیاهوی فعالیت غیرمجاز سایت‌های همسریابی چند سالی است که مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناسی برای زوج‌های جوان، از سوی وزارت ورزش و جوانان و سازمان نظام روان‌شناسی ومشاوره مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند تا بخشی از خلأ موجود در حوزه ارائه خدمات مشاوره به زوج‌ها و جوانان در آستانه ازدواج را پر کنند. مرکز خدمات روان‌شناسی و مشاوره «پیوند خانواده» در خیابان شیخ بهایی شمالی نخستین مرکز کشور است که سال ۱۳۸۵ از سوی سازمان روان‌شناسی مجوز فعالیت دریافت کرد تا علاوه بر ارائه خدمات مشاوره‌ای به زوج‌ها، راهنمای جوانان در فرایند انتخاب همسر مناسب باشد. گفت‌وگوی ما با «سید احمد قائمی» مدیر این مرکز از آسیب‌های جبران‌ناپذیر سایت‌های همسریابی آغاز می‌شود. او می‌گوید: «انتخاب همسر با ثبت‌نام در سایت‌های همسریابی، مثل قدم زدن در محیطی تاریک و پر از ابهام است که به جوانان کمک نمی‌کند. فضایی پر از سوءتفاهم با انبوهی از اطلاعات غیرواقعی. این سایت‌ها بنگاه‌های واقعی دلالی هستند که به دست افراد غیرمتخصص اداره می‌شوند. در بسیاری موارد افراد در این سایت‌ها به دنبال طعمه می‌گردند و بر اساس تحقیقات، افرادی با شخصیت اجتنابی، دوری گزین و جوان‌هایی که اعتماد به نفس پایین و مهارت‌های ارتباطی ضعیف دارند در این سایت‌ها ثبت‌نام می‌کنند. در صورتی که افرادی با چنین ویژگی‌های شخصیتی باید زیر نظر مشاوران متخصص روان‌شناسی ازدواج کنند. در غیراین صورت احتمالاً عاقبت خوشی منتظر آنان نخواهد بود. »
- گام به گام تا شناخت کامل
«همسان‌گزینی» عبارتی است که این روزها از زبان مشاوران و روان‌شناسان بیشتر از همیشه شنیده می‌شود. طرحی که در برخی از مراکز مشاوره با کمک روان‌شناسان متخصص اجرا می‌شود تا جایگزین مناسبی برای فعالیت آسیب‌زا و غیرمجاز سایت‌های همسریابی باشد. مرکز خدمات مشاوره‌ای پیوند خانواده از نخستین مراکز کشور به شمار می‌رود که با مجوز مشترک سازمان نظام روان‌شناسی و وزارت ورزش و جوانان، طرح همسان‌گزینی را برای کمک به ازدواج موفق جوانان اجرا کرده است. قائمی از تفاوت‌های طرح همسان‌گزینی با فعالیت سایت‌های غیرمجاز همسریابی می‌گوید: «همسان‌گزینی یک روش گام به گام حل مسئله یا یک دستورالعمل برای انتخاب و ازدواج پایدار است. در همسان‌گزینی به دختر و پسری که به یکدیگر معرفی شده‌اند کمک می‌کنیم شناخت دقیق‌تری نسبت به هم پیدا کنند و برای زندگی مشترک آموزش ببینند. شناختی که شاید به تنهایی نتوانند در مدت آشنایی یا حتی با کمک خانواده‌هایشان کسب کنند. در کلاس‌های گروهی و انفرادی، معیارهای مناسب انتخاب همسر و روش‌های رسیدن به شناخت صحیح از یکدیگر برای آنها تشریح می‌شود. به‌عنوان مثال از آنها خواسته می‌شود اگر در دوره آشنایی و وقتی که با اطلاع خانواده‌ها با هم مراوده دارند، رفتار متقابل یا تعامل همسر آینده خود را با محیط و... به دقت بررسی کنند. در واقع با کمک روان‌شناسان، مراحل گام به گام رسیدن به شناخت کافی برای آنان روشن می‌شود تا باآگاهی کامل زیر یک سقف، زندگی مشترک را شروع کنند. »
- درجست وجوی همسر مناسب
با هدایت روان‌شناسان و مشاوران مرکز پیوند، الگوریتم خاصی در آینده نزدیک رونمایی می‌شود که تفاوت اساسی با فرایند سایت‌های غیرمجاز همسریابی خواهد داشت. قائمی می‌گوید: «فرایندی که در سایت‌های غیرمجاز با پر کردن چند فرم تبلیغاتی و وارد کردن اطلاعات عمدتاً نادرست انجام می‌شود، در الگوریتم مرکز مشاوره پیوند با معرفی و انتخاب مناسب با حضور افراد در جلسات مشاوره انفرادی، شرکت در کارگاه‌های آموزشی و به دست آمدن اطلاعات صحیح و دقیق از ویژگی‌های شخصیتی آنها به سرانجام می‌رسد. » قائمی ماجرای یکی از نمونه‌های موفق همسان‌گزینی را تعریف می‌کند: «زوج جوانی که ساکن یکی از مناطق شمال شهر بودند، پس از معرفی به یکدیگر و شرکت در جلسات مشاوره، شناخت نسبی از یکدیگر پیدا کردند. با نظر روان‌شناس مرکز، برای آنها برنامه‌ریزی شد که حدود ۴ ماه بایکدیگر رفت آمد داشته باشند و با طرح‌واره مناسب به جای وقت تلف کردن وگپ‌های بی‌فایده روی آینده خود متمرکز باشند و درمحیط‌های مختلف درباره عقاید، باورها، مسکن، شغل، نوع پوشش، سرگرمی‌ها و... گفت‌وگو کنند. همچنین آنها در کارگاه‌های آموزش مهارت‌های زندگی با موضوعات فرزندپروری، تقسیم وظایف در زندگی مشترک و... شرکت کردند. ۴ سال از آن روزها می‌گذرد و این زوج جوان به‌صورت مستمر با مشاور خود درارتباط هستند و زندگی خوبی دارند. »
- شما نباید با هم ازدواج کنید!
موفقیت جلسات مشاوره پیش از ازدواج به‌ویژه در دوران آشنایی زوج‌ها و انتخاب همسر تنها به مواردی که به ازدواج و زندگی موفق زوج‌ها ختم شده است محدود نمی‌شود. گاهی موفقیت جلسات مشاوره در این است که از ازدواج جوان‌هایی که مناسب یکدیگر نیستند جلوگیری شود. مسئله‌ای که اگر در انتخاب همسر مناسب جدی گرفته شود، در کاهش آمار طلاق اثر مستقیم خواهد داشت. قائمی می‌گوید: «اگر در جلسات مشاوره مطمئن شویم که دختر و پسری مناسب همدیگر نیستند تلاش می‌کنیم آنها را هم به این نتیجه برسانیم که ازدواج‌شان سرانجام خوشی نخواهد داشت. اما در پایان جلسات مشاوره، این خود آنها هستند که تصمیم نهایی را بر اساس مشاوره‌های روان‌شناسان می‌گیرند. » قائمی می‌گوید به‌طور میانگین، ۱۰ تا ۲۰درصد از حدود ۳۰۰ زوجی که در طول یک سال برای مشاوره به این مرکز مراجعه می‌کنند گزینه مناسبی برای یکدیگر نیستند. او ماجرای یکی از همین موارد را تعریف می‌کند: «اگر به این نتیجه برسیم که دختر و پسری مناسب هم نیستند، در درجه اول تلاش می‌کنیم که معیارهای آنان به یکدیگر نزدیک شود. درغیر این صورت به آنها می‌گوییم که مناسب همدیگر نیستند. چند ماه پیش دختر و پسر جوانی به اصرار یکی از بستگان‌شان برای شرکت در جلسات مشاوره به مرکز مراجعه کردند. در جلسه نخست باور داشتند شناخت کاملی از هم دارند و به‌ویژه دختر جوان به این موضوع تأکید بسیار داشت. اما خیلی زود برای ما مشخص شد که همسر آینده‌اش اعتیاد دارد. با آگاهی‌بخشی به دختر، نکاتی را به او گفتیم تا خودش به این نتیجه برسد و تصمیم نهایی را بگیرد. ۳ هفته بعد وقتی برای مشاوره آمدند، دختر جوان درخواست یک جلسه خصوصی کرد. آنجا بود که گفت خود او هم به این نتیجه رسیده که گزینه مناسبی برای هم نیستند. اگر آنها در جلسات همسان‌گزینی شرکت نمی‌کردند به احتمال فراوان یک جدایی دیگر به آمار بالای طلاق‌ها اضافه می‌شد. »
- توصیه‌های کاربردی برای انتخاب همسر و ازدواج
تنها زمانی که دختر و پسر به بلوغ عاطفی و پختگی کامل رسیده و تزلزلی در انتخاب ندارند زمان ازدواج‌شان فرا رسیده است.
افراد برای یادگیری یک مهارت ساده مثل دوچرخه‌سواری، رانندگی و... روزها و ماه‌ها وقت می‌گذارند وهزینه می‌کنند اما آیا برای یک عمر زندگی زناشویی با همه پیچیدگی‌های آن بهره‌مندی از مشاوران و روان‌شناسان متخصص وآموزش مهارت‌های زندگی ضروری نیست؟ ازدواج باید هدفمند و برای رشد و تعالی باشد؛ نه برای فرار از گذشته و حال.
کسی که از خانه و خانواده‌اش خسته شده یا به توصیه و اجبار دیگران تن به ازدواج می‌دهد گزینه مناسبی برای ازدواج، رشد و تعالی نیست.
استقلال‌های فکری وکاری و گذر از وابستگی شدید به خانواده لازمه زندگی مشترک است.
برای زندگی آینده‌تان برنامه‌ریزی کنید. پیش از ازدواج حتماً درباره تحصیل، زمان فرزندآوری، محل زندگی، عقاید و باورهای اساسی و... گفت‌وگو کنید.
مشکلات و اختلافات زناشویی خود را با بستگان، آشنایان و دوستان در میان نگذارید. آنها ناخودآگاه عامل تشدید مشکلات‌تان خواهند شد. به جای آن از مشاوره فرد متخصص استفاده کنید.
نظر شما