اخیراً توفیقی یافتم تا در یکی از نشستهای تخصصی اتحادیه بینالمللی سازمانهای تحقیقاتی جنگل که در شهر وین برگزار شد شرکت کنم. این نشست به چگونگی برقراری ارتباط و انتقال یافتههای علوم زیستمحیطی و جنگل به سیاستگذاران ارشد اجرایی کشوری و منطقهای اختصاص داشت؛ با این رویکرد که چگونه میتوان بسیاری از سیاستگذاران و تصمیمگیران ملی و منطقهای را به رعایت اصول زیستمحیطی حاصل از یافتههای علوم جنگل مجاب کرد.یکی از مهمترین چالشهایی که محیطزیست امروز جهان با آن روبهرو است عدم پایبندی سیاستگذاران به رعایت ملاحظات زیستمحیطی است.
بسیاری از این افراد از اصول حاکم بر اداره سرزمین بیخبر بوده و خود را مستلزم به رعایت آنها نمیدانند. جهان شاهد تغییر سیاست و رویکرد دولتهای مختلف در قبال مسائل زیستمحیطی است.نگاه به مسائل محیطزیست و رعایت اصول آن با فراز و نشیب و افت و خیزهای مختلفی همراه بوده است.
دولت اخیر آمریکا و در راس آن بوش خود شاهدی بر این ادعاست، با وجود آنکه تحقیقات زیستمحیطی در آمریکا از ساختار خوبی برخوردار است اما عملاً سیاستگذاران این کشور خود را ملزم به رعایت آنها در سطح بینالمللی نمیدانند.عدم امضای مهمترین معاملات بینالمللی توسط چند کشور صنعتی دنیا گواه این مطلب است که چالش بزرگ محیطزیست در عصر حاضر، سیاستگذاران هستند.
در سال 1998 اتحادیه بینالمللی سازمانهای تحقیقاتی جنگل یک گروه کاری ویژه تأسیس کرد که هدف آن تعیین راهبردها و سازوکارهایی بود که به بهبود ارتباط بین متخصصان و دانشمندان علوم جنگل و سیاستگذاران، هم در بخش اجرایی و هم سیاسی (مثل دولت و مجلس) میپرداخت.این گروه کاری تاکنون 3 نشست تخصصی منطقهای در مناطق مختلف جهان برگزار کرده که چهارمین نشست آن در کشور سوئیس با شرکت محققان و کارشناسان سیاست جنگل به منظور تعیین راهبردهای مذکور برگزار شد.
جامعه انسانی، بهرهبردار نهایی یافتههای حاصل از تحقیقات علوم جنگل است اما برای به فعل درآوردن چنین فایدهای، نتایج تحقیقی باید توسط گروههایی مثل سیاستگذاران، جنگلداران، مالکان سرزمین و دانشجویان به اجرا درآید.
4 محور اصلی پیشنهاد شده توسط IUFRO برای دستیابی به این اهداف به شرح ذیل است:
1 - تمرکز تحقیقات روی پرسشهایی که میتواند به موضوعات مربوط به سیاست جنگل پاسخ دهد.
2 - ارائه نتایج در یک روش مشارکتی و ارتباطی به مخاطبان.
3 - درک عمیق از فرآیندهای سیاستگذاری و درگیری مستقیم متخصصان علوم جنگل در این فرآیندها.
4 - ظرفیتسازی و ایجاد سازمانهای مربوطه و ترویجی که کارهای مشارکتی مابین بخش سیاستگذاری بخش متخصص را تشویق میکند.
*دکترای جنگلداری