همشهری آنلاین_ رابعه تیموری: تعداد زیادی از نوجوانان ساکن خیابان شهید شهسوار حقیقی عضو این هیئت هستند که به نام «هیئت امام حسین(ع)» نامیده شده است. این عزاداران کوچک امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا به شیوه متفاوتی برای شهدای کربلا عزاداری می‌کنند.
همه چیز از روز آش‌پزان و نذری خانم جوادی، معلم کلاس اول ابتدایی «مهدی قاسمی» شروع شد. خانم معلم مادر فلج و ناتوانی داشت که قوت رفتن به هیئت و مجالس عزاداری سیدالشهدا(ع) را نداشت. تنها برادر خانم معلم که از اعضای فعال و نوحه‌خوان هیئت محله بود، در نوجوانی از دنیا رفته بود و مادر وقتی نوحه‌خوانی نوجوانی به سن و سال و قدوبالای پسرش را می‌شنید، حال خاصی پیدا می‌کرد. هر سال با رسیدن ماه محرم، حسرت مادر تازه می‌شد و خانم جوادی برای خوشحال کردن او، در دهه اول ماه محرم، هر روز شاگردانش را به خانه خود دعوت می‌کرد تا مجلس عزاداری امام حسین(ع) را برپا کنند. این مجلس نوحه‌خوان و مداح رسمی نداشت و هریک از بچه‌ها نوحه‌هایی را که در مدرسه تمرین کرده بودند، می‌خواندند. همه بچه‌ها دوست داشتند از مداحان مجلس باشند و برای آنکه خوب بخوانند، در خانه نیز زمان زیادی تمرین می‌کردند. اما مادر خانم جوادی سوز صدای مهدی، شاگرد آرام و ریزنقش دخترش را خیلی دوست داشت.
- وظایف تقسیم شد
تابستان ۲ سال پیش، مهدی خبر فوت مادر خانم جوادی و رفتن خانم معلم از محله مقدم را شنید. روضه‌خوانی در هیئت خانگی خانم معلم، مهدی را به مداحی علاقه‌مند کرده بود و دوست داشت در خانه خودشان هیئت برپا کند. او آن سال پیش از رسیدن ماه محرم، با کمک دوستان و همکلاسی‌هایش خانه کوچک خود را سیاهپوش و دهه محرم در آنجا عزاداری کردند. نام امام‌حسین(ع) را هم برای هیئت خود انتخاب کردند. سال گذشته هم این هیئت باصفا برپا شد و حدود ۵۰ نوجوان ۱۰ تا ۱۴ ساله در آن عزاداری کردند. سوگواران کم‌سن هیئت امام حسین(ع) به خوبی وظایفشان را تقسیم کرده‌اند و نظم وترتیب کارهایشان سبب شده در دهه محرم سال گذشته گاهی بزرگ‌ترها هم مهمان هیئت آنها شوند. مهدی می‌گوید: «من هم مداح هیئت هستم و هم در توزیع غذا کمک می‌کنم.»
- خادمان کوچک
از زمانی که مراسم هیئت در خانه مهدی برگزار می‌شود، آشپز هیئت مادر مهدی است و هر شب پیش از رفتن به هیئت خانم‌های محله، ظرف‌های غذای مهدی و بچه‌های محله را آماده می‌کرد. پارسال بسیاری از اهالی محل نذری‌های خرما، شیرکاکائو و... خود را به این هیئت می‌آوردند و هر غروب به رسم مجالس بزرگ‌ترها بساط چای هیئت هم به راه می‌شد. در مراسم سال گذشته «علیرضا بازه‌ای» پسرخاله و همکلاسی مهدی، مسئول تدارکات و چای هیئت بود. علیرضا می‌گوید: «هر شب پیش از رسیدن بچه‌ها چای را دم می‌کردم و لیوان‌های یکبارمصرف را در سینی می‌چیدم تا آماده‌باشند. من در خانه از این کارها نکرده‌ام، اما در هیئت به خوبی از عهده آن برمی‌آمدم و مراقب بودم چای داغ روی بچه‌ها نریزد و اتفاقی برای آنها نیفتد.»
- پول‌توجیبی‌ها روی هم گذاشته شد
بچه‌ها بسیاری از هزینه‌های مراسم عزاداری محرم را با پول توجیبی‌هایی که از مدت‌ها پیش پس‌انداز کرده‌اند، پرداخت می‌کنند. «فرهاد محمدی» حساب و کتاب مخارج و خریدهای هیئت را انجام می‌دهد. او با آنکه فقط ۱۴ سال دارد، با مراحل اداری اداره هیئت‌های مذهبی هم آشناست و می‌گوید: «ما سعی کردیم هیئت را به‌عنوان هیئت دانش‌آموزی به ثبت برسانیم، اما هنوز به دلایلی مانند نرسیدن سن مسئول هیئت به ۱۵ سالگی موفق نشدیم این کار را انجام دهیم. پارسال با روی هم گذاشتن پول توجیبی بچه‌ها، تعدادی زنجیر و سیستم صوتی و وسایل دیگر هیئت را تهیه کردیم. بعضی از معلمان مدرسه و والدین بچه‌ها هم به ما کمک کردند. امسال هم ۲ ماه پیش از محرم شروع به جمع‌آوری کمک‌های اعضای هیئت کردیم، اما به دلیل اینکه ویروس کرونا شایع شده، مراسم عزاداری دهه محرم را به شیوه دیگری برگزار می‌کنیم تا کسی بیمار نشود.»
- عزاداری در شبکه‌های مجازی
امسال مهدی در خانه مداحی می‌کند و فیلم ضبط شده مداحی خود را در گروه مجازی نوجوانان عضو هیئت می‌گذارد تا دوستانش گوش کنند. آنها پول‌های جمع‌آوری شده هیئت را برای همکلاسی‌های نیازمند خود کنار گذاشته و بسته‌های اینترنت و نوشت‌افزار تهیه کرده‌اند و با کمک مسئولان مدرسه به آنها رسانده‌اند. بچه‌ها امسال غذاهای نذری را که مادر مهدی می‌پزد، به در منازل اهالی می‌برند تا سفره شام خانواده‌های محله از نذری امام حسین(ع) سهمی داشته باشد و بتوانند در خانه و از طریق شبکه‌های مجازی از مراسم دهه محرم استفاده کنند.
- هیئت «بنت‌الزهرا(س) جنوب غرب» خانه امید نیازمندان است/ پیروی از رسم امام حسین(ع)
هیئت «بنت‌الزهرا(س) جنوب غرب» چندان بزرگ نیست، اما در پناه در آهنی کوچک آن گره‌های بسیاری باز شده است. در این هیئت در کنار برگزاری مراسم بزرگداشت اعیاد و عزاداری اهل‌بیت(ع)، از نیازمندان دستگیری می‌شود.
مرحوم حاج «قاسم قیاسی» سال‌ها پیش خانه کوچک و نقلی خود را که تنها دارایی او و پسر جانبازش بوده، به هیئت تبدیل کرده است. همسرش «ربابه خلیل‌نژاد» می‌گوید: «سال ۱۳۴۶ در منزل قدیمی خود هیئتی به نام بنت‌الزهرا(س) جنوب غرب تهران تشکیل دادیم و تا چند سال فامیل و اهالی محل برای عزاداری ماه محرم به خانه ما می‌آمدند. یکی از اهالی محله به نام مرحوم جمشیدی، صاحب یک باشگاه ورزشی بود. او به همسرم پیشنهاد کرد قسمتی از باشگاه او را به هیئت تبدیل کنیم. ۱۰ـ ۱۵ سال در این باشگاه مراسم برپا می‌شد و ما در کنار جلسات روضه و مولودی به دستگیری نیازمندان می‌پرداختیم، اما بعد از فوت مرحوم جمشیدی، وارثانش از ما خواستند فقط به عزاداری یا مولودی‌خوانی مشغول باشیم و نیازمندان برای دریافت کمک به آنجا مراجعه نکنند. حاج قاسم به این شرط رضایت نداد و گفت عزاداری برای حضرت سیدالشهدا(ع) بدون حرکت در راه او فایده و اثری ندارد و ما اگر اجازه جمع‌آوری کمک برای مستحقان را نداشته باشیم، نمی‌خواهیم در اینجا عزاداری کنیم.»
- رسمی که فراموش نشد
خانواده قیاسی با پول فروش خانه قدیمی و روی هم گذاشتن پس اندازهای چندساله خود، مکان فعلی هیئت را خریداری کردند تا رسم چندساله هیئت بر زمین نماند. همسر مرحوم حاج قاسم می‌گوید: «۳۵ خانواده نیازمند تحت پوشش هیئت هستند و با کمک خیّران برایشان لباس و غذا و مستمری ماهانه تهیه می‌کنیم. در طول این سال‌ها برای نوعروسان بی‌بضاعت زیادی جهیزیه درست کردیم، سیسمونی تدارک دیدیم و هزینه درمان بیماران زیادی را فراهم کردیم. گاهی هم پیش آمده که برای ادای بدهی کسانی که به دلیل بدهکاری زندانی شده‌اند، کمک جمع‌آوری کرده‌ایم.» بانو قیاسی از سال‌ها خدمت به نیازمندان خاطرات زیادی دارد. او تعریف می‌کند: «خانه پیرزنی که مدتی پیش از دنیا رفته، با گونی فرش شده بود و شب‌ها سر بی‌شام روی زمین می‌گذاشت، ولی آنقدر طبعش بلند بود که به زحمت از ما کمک قبول می‌کرد.» او نوعروسی را به خاطر می‌آورد که از شدت سرمای خانه تازه‌اش، بیمار شده بود و حتی هزینه معاینه پزشک را هم نداشت. بانی مهربان هیئت بنت‌الزهرا(س) جنوب غرب این روزها دغدغه حال کارگرانی را دارد که به دلیل شایع شدن ویروس کرونا کار خود را از دست داده‌اند یا به دلیل مبتلا شدن به بیماری نمی‌توانند هزینه‌های زندگی خود را تأمین کنند.
نظر شما