براساس آخرین اطلاعیه روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در حال حاضر حدود 354 استخر شنا در استان تهران وجود دارد که نظارت بر این اماکن برعهده همین دانشگاه و به‌همراهی دانشگاه‌های تهران و شهید بهشتی است.
وزارت بهداشت هم طبق معمول هر سال اطلاعیه‌های بهداشتی خود را در این خصوص صادر می‌کند. اما با وجود این هشدارها، هر روز بر تعداد آمار مراجعه‌کنندگان به پزشکان و متخصصان پوست و مو و عفونی افزوده می‌شود. این پزشکان می‌گویند اغلب کسانی که در اثر استفاده از آب استخرهای عمومی شنا به بیماری‌های پوستی مبتلا می‌شوند دچار ناراحتی‌هایی از قبیل عفونت‌های قارچی، انگل، اسهال، حصبه، اگزما، طاسی و... هستند.
حال اگر شناگر هستید و یا عاشق شنا، حتما توصیه‌های ایمنی این مطلب را جدی بگیرید و پس از آن، تنی به آب بزنید.
استخرهای شنا محل بسیار مناسبی برای انتقال بیماری‌های پوستی و عفونی هستند. ازاین‌رو استفاده از این استخرها همواره با مسائل و خطرات بهداشتی روبه‌رو است. براساس استاندارد بین‌المللی مرکز بهداشت جهانی، هر 2 سال یک‌بار «مرکز بین‌المللی بهداشت و کنترل بیماری‌ها» (CDC)، عوامل جدید آلوده‌کننده آب‌ها و بیماری‌های ناشی از آن‌را منتشر می‌کند.
این فهرست شامل انواع میکروب‌ها و عوامل بیماری‌زای شناخته‌شده موجود در آب استخرها و رودخانه‌ها است. براساس اعلام این مرکز 6 عامل ضدعفونی نکردن و یا ضدعفونی کردن نامناسب و ناکافی استخر و جکوزی، تصفیه نامناسب و یا تصفیه نکردن آب استخر و جکوزی به‌مدت طولانی (بیش از 2 روز)، تجمع آلودگی‌های انسانی چون چربی بدن،همچنین تعریق یا استفاده از کرم‌های آرایشی، استفاده از آب نامناسب، به‌عبارتی استفاده از آب‌های غیر از آب لوله‌کشی شهری برای کاهش هزینه مصرف آب، بی‌توجهی به نظافت محوطه استخرها و جلوگیری نکردن ازورود افراد مبتلا به بیماری ، به‌عنوان شاخص‌‌ترین عوامل آلودگی آب استخرها و جکوزی‌هاشناخته شده است.
این آب چه بوی کلری می‌دهد
متخصصان مرکز بهداشت و کنترل بیماری‌ها CDC معتقدند که استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های مناسب و رعایت بهداشت توسط شناگرها مهم‌ترین عوامل در جلوگیری از آلودگی استخرهاست. یکی از این ضدعفونی‌کننده‌ها «کلر» است.
برای اطمینان از تمیزی و بهداشتی بودن آب استخر، اینکه متصدیان نگهداری استخر هر روز به‌وسیله دستگاه‌های کوچک که کلرسنج نامیده می‌شود مقدار کلر و PH را بسنجند و در دفتر مخصوصی ثبت کنند، کافی نیست بلکه از آب کلر زده باید طوری استفاده شود که حداقل آلودگی به آن اضافه شده و دیرتر کثیف شود.
ازحوضچه ضدعفونی کردن پای شناگران بعد از دوش و قبل از ورود به استخر و بعد از خروج از آن استفاده شود و وضعیت ساختمانی و شیب‌بندی موج‌شکن استخر باید به‌گونه‌ای باشد که آب سرریز شده از استخر دوباره به داخل آن برنگردد و باعث آلودگی آن نشود.
1050 استخر برای 70 درصد جمعیت
«مهندس سیدرضا غلامی» رئیس اداره بهداشت مواد غذایی و اماکن عمومی درمورد چگونگی نظارت وزارت بهداشت بر استخرها می‌گوید: در حال حاضر در سراسر کشور 1028 استخر شنا داریم که 513 استخر شرایط بهسازی را دارند. یعنی از نظر ساختمان، حوض و اطراف آن دارای وضعیت مطلوبی هستند و 1363 استخر نیز بهداشتی هستند. بدین معنا که گندزدایی، کلرزنی و شستشوی استخر براساس موازین بهداشتی انجام می‌شود.
مابقی استخرها که چیزی حدود دوسوم استخرها را تشکیل می‌دهند ممکن است گندزدایی را به‌طور کامل انجام ندهند و 5 تا 6 درصد استخرها هم مورد تأیید ما نیستند و بازرسان محیط که در سراسر کشور فعال هستند در بازدیدهایی که از این مراکز دارند اقدامات قانونی خود را انجام می‌دهند که در بعضی از مواقع هم منجر به تعطیلی موقت می‌شود. به‌طوری‌که ما سال گذشته نزدیک به 30 تا 40 مجموعه را به‌خاطر رعایت مسائل بهداشتی تعطیل کردیم.
او در پاسخ به این پرسش که در بعضی از استخرها به‌جای کلر از وایتکس استفاده می‌کنند می‌افزاید: ما هم این مسئله را شنیده‌ایم و همکاران ما در سال گذشته یکی دو مورد از این تخلفات را گزارش دادند. به‌طورکلی استفاده از وایتکس ممنوع است زیرا که تثبیت‌کننده‌های داخلی وایتکس که سمی هستند در فضا متصاعد می‌شوند و باعث تغییر PH محیط شده و وضعیت آب را برای استفاده مردم نامساعد می‌کند.
بهترین استخرها، استخرهایی هستند که دارای سیستم آبرسانی مستمر هستند؛ یعنی آب به‌صورت سیکل‌وار در جریان است و ورودی و خروجی دارد و سرریز می‌شود. ماندگاری آب را زیاد ندارند و کلرزنی هم به‌طور اتوماتیک انجام می‌شود. داشتن حوضچه گندزدایی، تعداد دوش کافی و شرایط بهسازی مناسب ساختمان از ویژگی‌های یک استخر مناسب است.
وی اظهار می دارد: مأموران بهداشتی ما در هر زمانی براساس برنامه‌ریزی که دارند از استخرها بازدید می‌کنند گاهی ممکن است صبح، عصر یا شب باشد و زمان مشخصی ندارد. معمولا این بازدیدها در شهرهای کوچک هر 2 هفته یک‌بار و در شهرهای بزرگ هر ماه و هر 45 روز انجام می‌شود.
سیاه سوخته می‌خریم
دکتر شمس متخصص پوست و مو است. او درمورد شایع‌ترین خطرهای شنا می‌گوید: از آنجایی که آبتنی کردن و ورزش‌های آبی بیشتر در فضای باز صورت می‌گیرد. آفتاب‌سوختگی شایع‌ترین مشکلی است که افراد با آن مواجه خواهند بود. آفتاب‌سوختگی بیشتر در استخرهای روباز اتفاق می‌افتد و این درحالی است که نباید پوست، مدت طولانی در معرض آفتاب باشد زیراکه احتمال بروز سرطان پوست افزایش می‌یابد. بنابراین شناگران باید حتما از کرم‌های ضدآفتاب، خصوصا در ناحیه سر، صورت، گردن و شانه‌های خود استفاده کنند.
او درمورد عوارض آب بر روی پوست و موی شناگران نیز می‌افزاید: موهای افرادی که در تماس طولانی‌مدت با آب است به‌دلیل تبخیر آب در اثر تابش آفتاب، خشک‌تر از حد معمول می‌شود و همچنین موهای افراد ممکن است سفید شود، چون ممکن است افراد در محیط‌های گوناگونی مانند استخر، دریاچه، دریا و حتی در مرداب‌ها و یا آب‌های شور شنا کنند.
بنابراین هر ماده موجود در آب ممکن است برای پوست مشکل ایجاد کند. مانند آلوده‌کننده‌ها، داروها، مواد شیمیایی موجود در آب، میکرو ارگانیسم‌ها، جلبک‌ها، کرم‌ها، نباتات و مرجان‌ها؛ همچنین سنگ‌های تیزی که در کف آب دریاها وجود دارند. به‌عنوان مثال برای کنترل خزه‌ها و موجودات ذره‌بینی، از سولفات مس استفاده می‌شود که ممکن است موهای بلوند و سفید در تماس با آن سبزرنگ شوند.بنابراین باید سعی کنیم از کلاه شنا استفاده کنیم.
دکتر شمس می‌گوید: گاهی اوقات به‌علت تماس زیاد پوست بدن با لباس شنا، پوست سفید، خیس و متورم می‌شود و این مسئله باعث ایجاد عفونت خارجی ثانویه می‌شود. یک بیماری معروف به‌نام بثورات خزشی ناشی از ورود انگل به پوست وجود دارد که در مدفوع حیواناتی مانند سگ و گربه یافت می‌شود و ممکن است این فضولات در ساحل وجود داشته باشد و از این طریق وارد بدن افراد شود.
گاهی اوقات هم پوست بدن افراد در اثر برخورد با اجسام تیز و یا کناره‌های سخت استخر یا تخته‌سنگ‌ها آسیب می‌بیند که در صورت معالجه نکردن به‌موقع می‌تواند به عفونت پوست منجر شود.
از دیگر موارد ناشی از استخر، خارش شناگران است که یک واکنش آلرژیک بوده و با خارش و دانه‌های قرمز موقتی همراه است که پس از شنا، حتی دانه‌ها برجسته می‌شوند. اما اگر مناطق درگیری بزرگ نباشد، به درمان نیازی نیست. گاهی اوقات هم افراد نسبت به عینک شنا، ماسک غواصی و گیره بینی و... علائمی مانند قرمزی، خارش و حساسیت پوستی دارند که این موارد با انجام تست پوستی از سوی پزشک، تشخیص داده می‌شود و با لوسیون موضعی یا خوراکی درمان می‌شود.
