در همین مورد معاون فرهنگی وزارت ارشاد می‌گوید: دلخوری اهل فرهنگ برای ما نامطلوب است و جلوی اندک مدت طولانی‌شدن روند صدور مجوز کتاب باید گرفته شود.
محسن پرویز که ماجرای ممیزی را به هیچ روی ماجرای تلخی نمی‌داند، در گفت و گو با ایسنا ادامه می‌دهد: روند صدور مجوز در همه موارد طولانی نیست، منتها باز به نظرم همان حداقل هم خوب نیست.
مثلا اگر ۵۰ هزار کتاب را مجوز بدهیم، یک درصد روند طولانی پیدا می‌کند که می‌شود ۵۰۰ کتاب و این یعنی ۵۰۰ نویسنده، ناشر و عوامل دیگر که همه اینها از اهل فرهنگ‌اند.
البته با فرض دقیق بودن درصد اعلام شده از سوی معاون وزیر، این ۵۰۰ کتاب، همان ۵۰۰ کتاب مهم‌تری هستند که عموما در حوزه ادبیات داستانی قرار می‌گیرند و مخاطب بیشتری دارند.
به جز این، ۵۰۰ کتاب یعنی ۵۰۰ نویسنده به علاوه ۵۰۰ ناشر، به علاوه ۵۰۰ طراح جلد و ... که دست‌کم ۱۵۰۰ ناراضی فرهنگی را به ارمغان می‌آورد.
همه اینها، به جز آنهایی است که پیش از این ۵۰۰ کتاب، تکلیف‌شان روشن شده و جواب منفی گرفته‌اند.
در واقع، این پرسش نیز می‌تواند مطرح باشد که ۵۰۰ کتاب در چه واحدی از زمان؟ اگر یک سال را فرض کنیم، یعنی سالی ۱۵۰۰ ناراضی فرهنگی،که از عملکرد اداره کتاب به جامعه ناراضیان اضافه می‌شوند.
برخی از اینان همان چهره‌های قبلی‌اند که نارضایتی‌شان، عمق بیشتری می‌یابد.
ناراضیان
یکی از این ناراضی‌ها، بلقیس سلیمانی است که سال گذشته مجموعه داستان بازی عروس و داماد را به بازار فرستاد.
سلیمانی درباره ممیزی می‌گوید: من اصولا با هر نوع ممیزی مخالفم؛ چرا که تاکنون ایرادهایی که از کتابم گرفته شده، تا حد زیادی به آن لطمه زده است.
سلیمانی که به تازگی فرایند دریافت مجوز یک کتاب را طی کرده، ادامه می‌دهد: در حال حاضر روند صدور مجوز بسیار کند و سلیقه‌ای است.
فکر می‌کنم دست کم باید این روند اصلاح و تسریع و حد و مرزهایش تعیین شود و قوانین آن به صورت مدون و روشن درآید.
«خاله‌بازی» آخرین رمان بلقیس سلیمانی ۹ ماه در انتظار دریافت مجوز بوده و پس از انجام اصلاحات گوناگون، هنوز تکلیفش به طور کامل معلوم نشده است.
کندی روند
اما پرویز دلیل اصلی کندی این روند را بررسی چندباره آثار و رعایت حق مؤلف می‌داند: گاهی طولانی‌شدن روند صدور مجوز برای حفظ حقوق ناشران و مؤلفان صورت می‌گیرد؛
یعنی به جای اینکه اعلام کنیم کتاب غیرمجاز است، اثر را چند بار مورد بررسی قرار می‌دهیم و گاهی در نهایت برای تصمیم‌گیری به هیات نظارت ارسال می‌شود.
با این حال، اگر در همان بررسی اولیه، کتاب رد شود، دست کم از کتاب‌های داستانی، چیز زیادی باقی نمی‌ماند. اما آیا تمام این فرایند طولانی، پیش از انتشار کتاب لازم است؟
ابراهیم حسن‌بیگی، نویسنده آثار داستانی انقلابی و دینی می‌گوید: ممیزی که توسط ارشاد انجام می‌گیرد، خوب نیست. به نظر من این شیوه از نظر قانونی محل تردید است و عقلانی هم نیست.
صرف هزینه و وقت زیاد
حسن‌بیگی غیرقانونی‌بودن ممیزی پیش از انتشار را به علت مخالفت با قانون اساسی می‌داند که صراحتا می‌گوید همه در بیان افکار و اندیشه‌های خود آزادند، مگر اینکه مخل جامعه باشد».
حسن‌بیگی ادامه می‌دهد: مطبوعاتی‌ها آزادند هر چه می‌‌خواهند بگویند، اما اگر حرفشان مخل جامعه بود، به دادگاه معرفی می‌شوند و عواقب قضائی برای آنها وجود دارد.
به نظر من این نوع ممیزی که اکنون برای کتاب اعمال می‌شود، جز صرف وقت و هزینه‌های مالی، سود دیگری ندارد.
شیوه برخورد با مطبوعات، اگر چه در برخی موارد مورد اعتراض فعالان این حوزه هم بوده، اما اکنون نقطه ایده‌آل برخی نویسندگان و ناشران است، هر چند معاون فرهنگی وزیر به شدت با آن مخالف است؛ حوزه کتاب از حوزه مطبوعات جداست. با کتاب نمی‌شود مثل مطبوعات برخورد کرد.
کتاب ماندگاری دارد در حالی که این ماندگاری در مطبوعات وجود ندارد. مطبوعات به روز می‌شوند، ولی کتاب‌ها این طور نیستند.
شمارگان محدود
با وجود این، کتاب برد بسیار کمتری دارد و شمارگان فعلی کتاب، چیزی در حدود هزار نسخه است، در حالی که مطبوعات در پایین‌ترین حد، در چندین هزار نسخه منتشر می‌شوند.
رضا رئیسی، نویسنده قطار ۵۷ در این باره می‌گوید: ممیزان بیشتر ین نقشی که بازی کردند، مراقب و بپای ما هستند، به جای اینکه بیشتر دلشان برای ادبیات بسوزد.
در آمریکا آن‌طور که من شناخت دارم این طور نیست، آنها می‌گویند هر طوری که می‌خواهی بنویس، منتها اگر بعدش احساس کنند خلاف انجام شده، یک گروه نقد دارند که ریشه
نویسنده را می‌زنند.
با این حال، حتی نمی‌توان با اطمینان کامل، مسئولیت را به دوش ناشران انداخت. این مسئولیت، در شرایط فعلی آنچنان فردمحور و خطرناک است که بعید است ناشران از آن استقبال کنند.
بلقیس سلیمانی معتقد است: در ایران ما کانون‌ها و تشکل‌های فعالی نداریم که از نویسنده بعد از چاپ کتابش حمایت کنند و در این صورت، خودسانسوری باز هم بیشتر می‌شود و ناشران جرات نمی‌کنند اصلا کتابی چاپ کنند.
با این وصف، به نظر می‌رسد حالا شاید بهترین راه رسیدن به رضایتمندی اهالی فرهنگ که نارضایتی‌شان برای دولت نامطلوب است، اصلاح فرایند مذکور باشد؛ چیزی که شاید چندان هم دشوار نباشد.
بررسی‌های متعدد
مجید حمیدزاده، مدیر سابق اداره کتاب: وزارت ارشاد در مورد کتاب‌هایی که در بررسی اول مشکل دارند، جواب منفی نمی‌دهد.
این کتاب‌ها نزد کارشناس دوم می‌روند و اگر آنها هم جواب منفی دادند، باز اعلام نمی‌شود و کتاب نزد سرگروه فرستاده می‌شود.
اگر در همان بررسی اولیه جواب غیرقابل انتشار به ناشران بدهیم این بلاتکلیفی به وجود نمی‌آید.
