که کار نویسندگی را به‌صورت حرفه‌‌ای از سال 69 با همکاری با مطبوعاتی نظیر مجله رشد جوان، دانشمند، گل‌آقا و آفتابگردان شروع کرده است. وی سردبیری مجله گلبانگ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، دبیری تحریریه کتاب ماه کودک و نوجوان و مدرس در مرکز آموزش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را در کارنامه خود دارد.
بکایی که سالهاست با واحد ترجمه انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان همکاری می‌کند، مدتی است در رادیو سراسری به معرفی کتاب‌های تازه منتشر شده می‌پردازد و کلاس‌های آموزش داستان‌نویسی خلاق برگزار می‌کند.
با وی درباره این کلاس‌ها و تاثیر آنها گفت‌وگو کرده‌ایم که می‌خوانید:
- تا به حال چند دوره کارگاه‌های داستان نویسی خلاق برگزار کرده‌اید. این کارگاه‌ها چه تفاوتی با کلاس‌های رایج آموزش داستان نویسی دارد؟
داستان نویسی خلاق یک اسم کلیشه‌ای و روشی خاص در آموزش داستان‌نویسی است. البته از یک سو خلاقیت ذاتی است و نمی‌توان آن را آموزش داد و از سوی دیگر نباید تنها به بیان مفاهیم داستان نویسی پرداخت.
یادگیری این مفاهیم ضروری است اما به کاربردن غیرخلاقانه آنها دست و پاگیر است. این درحالی است که در کارگاه‌های داستان نویسی خلاق، هنرآموز علاوه بر یادگیری مفاهیم و روش‌ها، می‌تواند هرچقدر می‌تواند خلاقیت به خرج دهد. یعنی هنرآموز، متدها را بدون آنکه باعث محدودیتش شود، می‌آموزد.
البته کارگاه‌های داستان نویسی خلاق گروه سنی نوجوان با بزرگسالان تفاوت‌هایی دارد. اما در مجموع این کارگاه‌ها موضوعاتی چون مسائل چیستی داستان، سؤالات داستانی، موضوع، شخصیت پردازی، زبان پرداخت در داستان، را بررسی می‌کنند.
- اشاره کردید که کارگاه‌های داستان نویسی خلاق نوجوانان با بزرگسالان تفاوت دارد. این تفاوت‌ها در چیست؟
تعریف نوجوانان از داستان و در مجموع نگاه آنها به دنیا با دنیای بزرگسالان متفاوت است. معلم باید در آموزش داستان نویسی به نوجوانان بیشتر روی خلاقیت آنها تاکید کند و به موضوعاتی که آنها دوست دارند نیز توجه داشته باشد. به‌طور مثال در ارتباط با بچه‌ها متوجه شده‌ام که آنها به داستان‌های حادثه‌ای و تخیلی علاقه بیشتری دارند و اغلب بزرگسالان از موضوعات عاطفی و اجتماعی استقبال می‌کنند.
- چه روشی برای آموزش داستان نویسی خلاق مناسب‌تر است؟
به‌نظر من کلاس‌های داستان نویسی به ویژه داستان نویسی خلاق باید به شکل کارگاهی و گروهی برگزار شوند. این نوع تدریس غیرمستقیم همان روش سقراط است که به جای ارائه صرف مفاهیم داستانی، پرسشگری و بیان مفهوم را با تاکید بر خلاقیت دنبال می‌کند. چون همه مردم داستان سرایی و روایت قصه را بلدند و هر روز چند داستان و خاطره برای هم تعریف می‌کنند. اما مهم این است که یک هنرآموز باید بتواند مخاطب عام را به خواندن داستان خود ترغیب کند. بنابراین شاید انتخاب موضوع گام مهمی باشد اما کافی نیست.
چون نوع روایت داستان، بهره گیری از عناصر داستانی و جذاب کردن قصه با کمک شگردهای داستان نویسی و به کار گرفتن خلاقیت، بسیار مهم است. این موارد باید در یک کلاس کارگاهی آموزش داده شود. از طرفی این کلاس‌ها فرصت خوبی برای آشنایی با چند اثر بزرگ ادبیات جهان و نقد و بررسی آنهاست که نباید فراموش شود.
- شما چند دوره در انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، داستان نویسی تدریس کرده‌اید. آیا نویسندگانی در این کلاس‌ها تربیت شده اند؟ از نتایج این شیوه راضی بوده‌اید؟
هدف از برگزاری این کلاس‌ها، پرورش استعدادهای جوان، افزایش مهارت داستان خوانی و داستان نویسی است. من تابه حال در انجمن نویسندگان کودک و نوجوان و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، کلاس‌هایی برای آموزش داستان نویسی داشته‌ام. حتی در برخی از کلاس‌ها نویسندگانی با چند کتاب منتشر شده حضور داشتند که پس از پایان دوره به این نتیجه رسیدند که بهتر است کتاب‌هایشان را از بازار جمع کنند! به هر حال من از بسیاری از هنرآموزان قبلی خبر دارم که کتاب‌هایی نوشته و منتشر کرده‌اند.
- الان که با فرهنگسراها در ارتباط هستید برای چاپ داستان‌های برتر هنرجویان اقدام کرده‌اید؟
به این موضوع فکر کرده‌ام و قصد دارم با مدیران فرهنگسراها صحبت کنم تا درصورت امکان برگزیده‌ای از داستان‌ها در یک کتاب منتشر شوند. با توجه به مشکلاتی که در حوزه نشر کتاب به ویژه نویسندگان تازه کار وجود دارد، شاید بد نباشد ابتدا برخی از داستان‌ها را در نشریات چاپ کرد. البته این بیشتر مربوط به هنرجویان نوجوان است. چون برخی از هنرجویان بزرگسال ممکن است کتاب چاپ شده هم داشته باشند.
به هرحال من سعی می‌کنم تا آنجا که ممکن است برای تشویق هنرجویان، نسبت به چاپ داستان‌ها بی‌تفاوت نباشم. آنچه پیش از همه مهم است، آموزش مفاهیم داستان نویسی و به‌کارگیری آنها با استفاده از خلاقیت است که پایه کار یک نویسنده را تشکیل می‌دهد. هنرجوی فعال با گذراندن چنین دوره‌هایی و تلاش مضاعف می‌تواند داستان خوبش را خودش به ناشران ارائه دهد و نسبت به چاپ آن اقدام کند. اما بازهم تاکید می‌کنم که من به‌عنوان یک معلم سعی دارم برای انتشار داستان‌های هنرجویان تلاش کنم.
