همشهری آنلاین_سارا جعفرزاده: شرایط در این بوستان محلی به گونه‌ای بود که بستر وقوع اغلب جرائم و بزه‌ها در آن فراهم بود و اهالی محله مطهری و محله‌های همجوار از این موضوع ناراضی بودند. از حضور و تردد افراد معتاد و اراذل و اوباش گرفته تا استعمال موادمخدر در مقابل دید اهالی و درگیری و نزاع‌های دسته‌جمعی، بوستان گلزار را به محل ناامنی برای خانواده‌ها تبدیل کرده بود. اما این شرایط برای همیشه ماندگار نشد و در سال‌های اخیر با اقداماتی که با همکاری شورایاری و اهالی محله انجام شد این بوستان به محل امنی برای خانواده‌ها تبدیل شده است. اقداماتی مانند جانمایی کانکس پلیس افتخاری، تدفین شهدای گمنام داخل بوستان و تدارک برنامه‌های مختلف فرهنگی باعث شد چهره این بوستان تغییر کند.
- بوستان گلزار خط قرمز محله بود
بوستان گلزار یکی از فضاهای سبز و بوستان‌های محلی واقع در بلوار شهید رستگاری مقدم در ناحیه یک و محله مطهری است که تا چند سال پیش خانواده‌ها به‌ویژه بانوان محله در آن احساس ناامنی می‌کردند اما حالا شرایط تغییر کرده و بیشتر اهالی به‌ویژه خانواده‌ها سعی می‌کنند اوقات فراغت خود را در این بوستان محلی بگذرانند.
ساکنان قدیمی محله هنوز به یاد دارند که از سال ۸۹ تا ۹۳ این بوستان به‌عنوان نقطه قرمز محله به لحاظ وقوع جرم و بزه شناخته می‌شد. بیشترین نگرانی خانواده‌ها هم به دلیل وجود چند مدرسه ابتدایی و راهنمایی در همسایگی این بوستان بود. وجود و تردد افراد بزهکار و معتاد، وقوع نزاع‌های دسته‌جمعی و درگیری‌های مختلف در این بوستان، موقعیت و جایگاه این مدارس را زیر سؤال می‌برد و این موضوع به‌عنوان خط قرمز محله شناخته می‌شد اما حالا ورق برگشته است و در بخشی از بوستان گلزار، شهدای گمنام به خاک سپرده شده‌اند و در گوشه‌ای دیگر کانکس پلیس جانمایی شده که این اقدامات باعث تغییر شرایط این بوستان محلی شده است.
- خانواده‌ها رغبتی نمی‌کردند به بوستان بیایند
تا چند سال پیش اهالی محله مطهری حتی از به زبان آوردن نام بوستان گلزار به دلیل شرایط اجتماعی و فرهنگی خاص این مکان امتناع می‌کردند. این در حالی بود که اهالی محله‌ها معمولاً دوست دارند از داشته‌های محله خود به نیکی یاد کنند و در بوستان‌های محلی اوقات فراغت خود را بگذرانند. در آن زمان به جز افرادی از گروه‌های اراذل و اوباش و افراد معتاد و کارتن‌خواب کمتر کسی را می‌شد در بوستان گلزار دید.
«مریم رضایی» یکی از اهالی محله مطهری در خصوص شرایط حاکم بر بوستان گلزار طی سال‌های ۸۹ تا ۹۳ می‌گوید: «این بوستان فقط نام بوستان را با خود یدک می‌کشید و هیج شباهتی به یک بوستان نداشت. از فضای سبز آن که بگذریم، هر جرمی بگویید در این بوستان اتفاق می‌افتاد. خدا می‌داند چند جوان به وسیله توزیع‌کنندگان موادمخدر در این بوستان در دام اعتیاد افتادند. برخی از خانواده‌ها که شرایطش را داشتند به خاطر اینکه فرزندشان پایش به این بوستان باز نشود از این محله کوچ کردند. من و تعداد زیادی از اهالی هم هیچ تمایلی برای گذران اوقات فراغت خود در این بوستان نداشتیم، اما خوشبختانه در چند سال اخیر اتفاقات خوبی توسط اهالی و نیروی انتظامی و شورایاری و شهرداری رقم خورد که باعث شد چهره این بوستان عوض شود.»
- اهالی محله پای کارآمدند
شرایط نامطلوب اجتماعی و فرهنگی در بوستان گلزار تا جایی پیش رفت که اهالی محله خودشان پای کارآمدند و برای تغییر شرایط در این بوستان دست به کار شدند.
«سید صادق کاظمی» دبیر شورایاری محله مطهری در خصوص تصمیم‌گیری برای تغییر شرایط در بوستان گلزارمی‌گوید: «در سال ۹۳ با تصمیم‌گیری چند نفر از جوانان انقلابی محله مطهری پیگیری برای جانمایی کانکس پلیس انجام شد که با پیشنهاد و رهنمودهای فرمانده یگان ویژه وقت نیروی انتظامی، نخستین کانکس پلیس افتخاری در تهران در بوستان گلزار جانمایی شد که اداره آن به‌صورت افتخاری به جوانان محله مطهری سپرده شد.
از طرف دیگر جوانان بسیجی محله هم پای کارآمدند و با همکاری پلیس افتخاری ناجا مسئولیت اداره این کانکس را به عهده گرفتند و تا حدود زیادی رد و پای افراد اراذل و اوباش و معتادان از این بوستان پاک شد. در واقع، با این اقدام جوانان محله خودشان اداره بوستان را به عهده گرفتند و بوستانی را که هویتش خدشه‌دار شده بود به یک بوستان امن و خانوادگی تبدیل کردند.»
- تجدید عهد و پیمان با شهدا
اقدامات فرهنگی انجام شده در بوستان گلزار به جانمایی کانکس پلیس افتخاری محدود نمی‌شود و مهم‌ترین اقدام شورایاری و تعدادی از جوانان انقلابی محله، پیگیری برای تدفین شهدای گمنام در بخشی از فضای این بوستان بود. کاظمی در این‌باره این‌گونه توضیح می‌دهد: «در سال ۹۳ موضوع تدفین شهدای گمنام توسط شورایاری و تعدادی از جوانان انقلابی مطرح شد و این کار از سوی معراج شهدا و کمیته جست‌وجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح انجام شد.
در نهایت پس از پیگیری‌های ۲ ساله از سال ۹۳ موفق به اخذ موافقت مسئولان برای خاکسپاری شهدای گمنام در بوستان گلزار شدیم.» کاظمی به ابعاد معنوی و نتایج مثبت خاکسپاری شهدای گمنام در بوستان گلزار تأکید می‌کند و می‌افزاید: «در نهایت با حضور مقامات لشکری و کشوری در سال ۹۵ تشییع و تدفین ۲ شهید گمنام در بوستان گلزار صورت گرفت و روز باشکوهی در تاریخ این بوستان رقم خورد. حالا به احترام این ۲ شهید گمنام دیگر هیچ جوانی در این بوستان قلیان استعمال نمی‌کند و حتی به حرمت این شهدا جوانان با موتورسیکلت وارد بوستان نمی‌شوند. اما مهم‌ترین نتیجه تدفین شهدا در این مکان بازگشت امنیت و ایجاد مکانی با ماهیت مذهبی بود که باعث شد هویت اصلی این بوستان آشکار شود.»
- ساخت مقبره الشهدا
با توجه به اینکه تعدادی زیادی از اهالی تا قبل از شیوع کرونا بر سر مزار شهدای گمنام حاضر می‌شدند، شورایاری و جمعی از معتمدان محله مطهری تصمیم بر ساخت مقبره الشهدا گرفتند.
کاظمی در این‌باره می‌گوید: «درسال جاری تصمیم به ساخت المان مقبره الشهدا به‌صورت گنبدی شکل با طراحی و معماری اسلامی گرفته شد که شخصاً با پیگیری‌های فراوان و اخذ مجوز از مسئولان شهرداری منطقه ۱۵ اقدام به ساخت این المان کردم.»
او به کمک خیّران محلی در ساخت المان مقبره الشهدا اشاره می‌کند و می‌گوید: «با درخواست کمک از خیّران محله و دوستان استارت ساخت المان مقبره الشهدا زده شد که تاکنون ۴۵درصد پیشرفت در ساخت سازه داشته‌ایم. سازه این مقبره متشکل از ۵ سردر، ۱۶ رواق هلالی شکل و مقبره گنبدی شکل به ارتفاع ۱۱متر برروی قبور شهدا است و همچنین فضایی به‌عنوان اتاق خادمان شهدا برای پذیرایی از زائران این قبور تدارک دیده شده است که با یاری خداوند و خیّران در ماه‌های آینده ساخت آن به پایان می‌رسد. این المان با هدف ایجاد مکانی برای زائرانی که برای زیارت اهل قبور و تجدید عهد و پیمان با شهدا وارد بوستان می‌شوند و همچنین تکریم مقام شهدا ساخته شده است.»
- شهدای گمنام مهمان محله ما هستند
«علی‌اکبر آقاخانی» یکی از اهالی محله مطهری، در خصوص خاکسپاری شهدای گمنام در بخشی از فضای بوستان گلزار و بازگشت امنیت به این محل می‌گوید: با خاکسپاری شهدا در این بوستان امنیت به بوستان گلزار برگشته و خانواده‌ها با خیال راحت تردد دارند. این مکان با انجام مراسم مذهبی میعادگاهی برای دوستداران اهداف و راه شهدا شده است.
وجود این شهدا باعث شده خانواده‌های شهدا که اغلب پدر و مادرانی سالمند هستند و امکان رفتن به بهشت زهرا(س) را ندارند، به مزار شهدای گمنام بوستان گلزار بیایند و به یاد فرزندان شهیدشان، این ۲ شهید گمنام را مورد ستایش قرار دهند و با قرائت فاتحه، قلب داغدیده خود را تسکین دهند. این شهدا مهمان محله ما و به دست ما امانت هستند و امید داریم با لطف خدا، اهالی محله و خیّران محلی همگی دست به دست هم بدهیم و به کمک و رهنمودهای ستاد خادمان شهدای گمنام و شورایاری محله مطهری و شهردار محترم منطقه ۱۵ ساخت مقبره الشهدا را به پایان برسانیم.»
- تشکیل قرارگاه جهادی شهدای گمنام
اهالی محله مطهری در دوره کرونا هم دست به کار شده و در جبهه مبارزه با کرونا قرار گرفتند. آنها با هماهنگی شورایاری و با هدف رعایت پروتکل‌های بهداشتی تمامی مراسم مذهبی را که در جوار قبور شهدا انجام می‌شد لغو و با تشکیل قرارگاه جهادی و فرهنگی شهدای گمنام بوستان گلزار اقدام به توزیع اقلام بهداشتی کردند. در این قرارگاه جهادی جوانان محله مطهری به‌صورت داوطلبانه اقدام به توزیع ۱۰۰ هزار لیتر مواد ضدعفونی‌کننده دست و سطوح در محله مطهری و محله‌های همجوار کردند.
همچنین توزیع دستکش‌های بهداشتی و توزیع و تولید ۱۰۰۰۰ ماسک، گندزدایی و ضدعفونی معابر اصلی و فرعی محله توسط جوانان جهادی این محله صورت گرفت. همچنین یکی از مهم‌ترین اقدامات اعضای این قرارگاه جهادی، شناسایی اهالی نیازمند در ایام کرونا و طبخ و توزیع غذای گرم در میان این افراد است.
- محمدعلی پورفضلی/کارشناس فضای سبز/کارکرد اجتماعی بوستان‌های شهری
این روزها نقش و اهمیت بوستان‌ها و فضاهای سبز شهری بر کسی پوشیده نیست، چراکه این محیط‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در شکل‌دهی به پایداری اجتماعی و همبستگی فضاهای شهری است، ولی عواملی مانند مشکلات زندگی شهری، ایمنی پارک و فضای سبز، امنیت و متناسب نبودن امکانات مورد نیاز برای گروه‌های مختلف سنی و همچنین قشرهای گوناگون زنان و مردان در این مکان‌ها از جمله عوامل کاهش تمایل شهروندان برای استفاده از این عرصه‌ها محسوب می‌شود.
از سوی دیگر، امروزه در ادبیات علمی برنامه‌ریزی شهری، پارک‌های شهری کارکردهای گوناگون اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی دارند. از این بین، کارکردهای اجتماعی به دلیل ارتباط مستقیم آن با شهروندان اهمیت ویژه‌ای دارد. در یک طبقه‌بندی، کارکردهای اجتماعی پارک‌های شهری به دو دسته کارکردهای مطلوب مانند نقش پارک در گذران اوقات فراغت، افزایش شکل‌گیری نهادهای مشارکتی، تعامل و همکاری، ارتقای بهداشت روانی و جسمی و... و کارکردهای نامطلوب مانند نقش پارک در افزایش بزهکاران، توزیع موادمخدر و افزایش تعداد معتادان، روابط نامناسب و... قابل تقسیم است. در این میان موقعیت مکانی، شرایط پارک و جمعیت استفاده‌کننده از آن تأثیر مهمی در نوع کارکرد اجتماعی پارک‌های شهری خواهد داشت.
در این راستا، وجود پارک‌های محلی در مناطق مختلف با توجه به سبک زندگی آپارتمان‌نشینی تأثیر خوبی بر برون رفت از کسالت این سبک زندگی خواهد داشت. امروزه در کنار مکان‌های عمومی موجود در محله‌ها، پارک‌های محلی، زمینه‌ساز آغاز، احیا و استمرار روابط دوستی و همسایگی بین افراد محل هستند. در واقع پارک، به‌عنوان عرصه‌ای برای حضور مردم و مکانی برای مکث است که تجلی‌گاه شخصیت اجتماعی ساکنان محله است.
ایجاد پارک و فضای سبز از سویی دیگر به خاطر زیباسازی و منظر شهری مهم است چراکه یکی از موارد جذب گردشگر، مناطق زیبا است و هر منطقه‌ای برای جذب گردشگر و استفاده از مزایای اقتصادی و فرهنگی آن نیازمند داشتن مدیریت شهری قوی است که بخشی از این مدیریت مربوط به ایجاد، کنترل و اهمیت دادن به پارک و فضاهای تفریحی است تا گردشگران بتوانند جهت اسکان و تفریح از آن استفاده کنند.
نظر شما