یادداشت | ورطه چشم‌ و هم‌چشمی در بازار برند بازان

محدثه سادات پرپینچی /  کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی : مدگرایی یکی از پدیده‌هایی است که در چند سال اخیر وارد فرهنگ تمامی کشورها شده است. مدگرایی شیوه پوشش ظاهری، سبک خاص زندگی، آرایش و کلام را در برمی‌گیرد. در دنیای امروز مجلات، سایت‌ها و دیگر رسانه‌ها دائم از پوشش ظاهری صحبت می‌کند و در شیپور تبلیغات می‌دمند. در واقع، از منظر روان‌شناسی به افراد القا می‌شود که چگونه باشند و حتی گاهی اوقات اقناع می‌شوند که چه بپوشند و چگونه پوشاک خود را انتخاب کنند. اینکه هویت از افراد گرفته شود و به آنها القا شود که چگونه پوشش ظاهری و آرایش خود را انتخاب کنند، نشان‌دهنده قدرت صنعت مد است.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های دنیای مد، القای سبک تفکر تنوع‌طلب و تجملاتی به افراد است. به عبارت دیگر، الگوهای مختلف پوشش از هر طریقی به انسان‌ها تزریق می‌شود. رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، سبک پوشش افراد مشهور و سبک زندگی آنها را منعکس می‌کنند و این کار باعث می‌شود ناخودآگاه افراد به سمت تنوع‌طلبی حرکت کنند. پس بخشی از مشتریان اجناس تاناکورایی افرادی هستند که معتقدند باید چند دست لباس تهیه کنند تا بتوانند در جامعه حضور چشمگیر داشته باشند. این دسته از افراد معتقدند پولشان فقط برای خرید یک دست لباس نو کفایت می‌کند، اما با خرید اجناس تاناکورایی چند دست لباس می‌خرند و این رفتار با روحیه تنوع‌طلبشان بیشتر سازگار است.
اما فقط افراد تنوع‌طلب مشتری دائم تاناکورایی‌ها نیستند. نکته دیگر در این عرصه مسئله برند است. شما در اطراف خودتان حتماً افراد برندباز را دیده‌اید که فقط اجناس برند را قبول دارند. مسئله برند و متفاوت بودن هم از جمله مسائلی است که با تکنیک‌های روان‌شناسی به افراد جامعه القا شده است تا خیلی‌ها با همین شیوه حس کنند که با خرید کالای برند خاص می‌شوند و اعتبار کسب می‌کنند. برای کالاهای برند هم شعارهای فراوانی وجود دارد تا فرد اقناع ‌شود که فقط برند تهیه کند.
با توجه به این نکته، شما افراد برندباز را در بازارهای تاناکورایی می‌بینید که حاضرند جنس دست‌دوم خارجی تهیه کنند، ولی دست از خرید پوشاک مارک‌دار برندارند. این ویژگی نشان‌دهنده قدرت تأثیرگذار تبلیغات برند و مارک است.
مقایسه کردن خود با دیگران و تلاش برای عقب نماندن از ظواهر یکی از عادات منفی و تخریب‌کننده است که سلامت روان فرد را تهدید می‌کند. اجتماعی بودن آدمی خصوصیتی است که باعث شده همه افراد جامعه در یک سطح نباشند و راه‌های پیشرفت و درخشش متفاوت باشد، اما عده‌ای، به سبب همین ویژگی، خود را مرتب با دیگران مقایسه می‌کنند و می‌کوشند کپی دیگری باشند. با این رفتار، یگانگی شخص از بین می‌رود و به ورطه چشم‌ و هم‌چشمی و مقایسه می‌افتد و بازار تاناکورا می‌تواند چنین شخصی را در این سراشیبی بغلتاند.