لزوم بازنگری در عمر مفید بناها

همشهری آنلاین_ علی‌الله سلیمی: خانه‌های مسکونی و بناهای گوناگون در گوشه و کنار شهر، مانند موجودات زنده‌ای هستند که وقتی پا به سن می‌گذارند، دیگر طراوت و شادابی گذشته خود را ندارند و اگر دستی برای مرمت و نوسازی بر سر آنها کشیده نشود، به مرور فرسوده‌تر می‌شوند. چه بسا ممکن است در لحظه‌ای که اصلاً فکرش را هم نمی‌کنیم، بر سر ساکنان آن؛ یعنی کسانی که زیر سقف آن پناه گرفته‌اند، آوار شود که در آن صورت، برای جبران کم‌کاری در زمینه مرمت این بناها دیگر خیلی دیر شده و ممکن است علاوه بر خسارت‌های مالی، عضوی از اعضای یک یا چند خانواده هم از بین برود و این گناه نابخشودنی برای کسانی است که در مرمت و نوسازی این بناها کوتاهی کرده‌اند. حالا برای آگاهی از استحکام بنایی که اکنون زیر سقف آن زندگی می‌کنیم، کافی است به تاریخچه ساخت و نوعی مصالحی که در ساخت آن به کار رفته است کمی دقت کنیم. برای این منظور، بد نیست بدانیم در دنیا عمر مفید ساختمان‌ها معمولاً حدود ۹۰ سال پیش‌بینی شده، اما این رقم در ایران به دلیل رعایت نکردن برخی مسائل فنی و استانداردسازی بین ۲۰ تا ۳۰ سال است. همچنین با توجه به اینکه در ایران در ۵۰ سال گذشته حدود ۱۰۰هزار نفر در زلزله‌های مختلف جان خود را از دست داده‌اند و این واقعیت که در صورت ایجاد یک زلزله با ریشتر کم در بافت‌های فرسوده خسارات فراوانی به وجود می‌آید، احیای بافت‌های فرسوده و مقاوم‌سازی ساختمان‌ها می‌تواند از پیامدهای نامناسب این حادثه و خسارات جانی و مالی احتمالی آن بکاهد. از طرف دیگر، معمولاً بافت‌های فرسوده، مکان‌های امنی برای بزهکاران و اجرای اعمال خلاف است، چون افزایش ناهنجاری‌ها و آسیب‌های اجتماعی در بافت‌های فرسوده به علت وجود مکان‌های مخروبه، ناامن و بی‌دفاع شهری در این قسمت‌ها و نبود امکان نظارت عمومی و کنترل‌ اجتماعی بر آن تقریباً بیشتر است. همچنین ساکنان بافت‌های فرسوده اغلب از حقوقی مانند امنیت اجتماعی، جریان حیات اقتصادی و اجتماعی شهری و برخورداری شهروندان از مزایای عمومی بی‌بهره‌اند. بنابر این، با احیای بافت‌های فرسوده، علاوه بر افزایش ایمنی ساکنان این بخش‌ها و امنیت محله‌ها، زیبایی چهره عمومی شهر هم افزایش یافته و از گسترش بناهای بدمنظر هم جلوگیری می‌شود.