همشهری آنلاین_سارا جعفرزاده: در واقع، امروزه در جامعه شهری بستری برای گفتمان شهروندان و حتی ارائه پیشنهاد فراهم نیست و برنامه‌ریزی توسعه شهری، شاید براساس نیاز شهروندان تدوین شود، اما از شهروندان در این زمینه نظرخواهی نمی‌شود. کارشناسان می‌گویند ایجاد زیرساخت‌های اجتماعی، برای تعامل بیشتر شهروندان، یکی از نکاتی است که در «افق تهران ۱۴۰۰» باید در نظر گرفته شود. برای آگاهی از شرایط و زیرساخت‌های اجتماعی و فرهنگی تهران با «حسین ایمانی جاجرمی» جامعه‌شناس، گفت‌وگو کرده‌ایم. او معتقد است، یکی از اقداماتی که در شهرهای توسعه‌یافته و بزرگ انجام می‌شود، مشخص کردن مسیر آینده است.
در شرایط کنونی چطور می‌شود شهر را به خانه گفت‌وگوی شهروندان تبدیل کرد؟ چطور می‌شود رابطه بین شهر، شهروندان و زندگی اجتماعی را سرزنده کرد؟
اگر قائل باشیم که برای زندگی اجتماعی نیازمند تعامل، همبستگی و ارتباط هستیم، شهر هم باید این قابلیت را داشته باشد و بستر و کالبدی برای قوام گرفتن این بده بستان فراهم کند. در واقع دستگاه‌های مختلف اجرایی و مدیریت شهری باید توجه داشته باشند که ارزش‌هایی مانند گفت‌وگو و معاشرت نیازمند بستر است و اگر این بستر فراهم نباشد، شهر به سمت پلاریزاسیون و قطبی شدن می‌رود. مانند تفاوت بین شمال و جنوب شهر که از گذشته بوده و همچنان هم هست؛ این اتفاق معمولاً در نظام‌های سرمایه‌داری مشهود است. می‌بینیم که شهر روح جمعی و یکسانی ندارد. می‌بینیم که روح شهر تکه پاره شده است.
تهران امروز برای ایجاد بستر گفت‌وگو چه کم و کسری‌هایی دارد؟
برای ایجاد بستر گفت‌وگو میان شهروندان باید زیرساخت‌های اجتماعی و فرهنگی را که همان کاخ‌های مردمی هستند در شهر ایجاد کرد. در جامعه امروز، شهروندان و آدم‌های معمولی باید جا و فضا داشته باشند. در واقع ما باید برای عموم مردم کاخ درست کنیم. کاخ‌هایی که صرف‌نظر از میزان پولی که در جیب افراد وجود دارد، امکان گفت‌وگو و تعامل به آنها می‌دهد. کاخ‌هایی مانند کتابخانه، زمین ورزش و سالن گفت‌وگو. افزایش این مکان‌ها در شهر و حضور افراد معمولی در این مکان‌ها ارزش‌های بسیاری را برای افراد معمولی و عادی به ارمغان می‌آورد.
اگر خود شما شهردار بودید، چه می‌کردید؟
شخصاً اگر شهردار بودم، به جای معاونت اجتماعی و فرهنگی، معاونت زیرساخت‌های اجتماعی ایجاد می‌کردم که برای عموم شهروندان اقدام مثبتی انجام دهند مانند ساخت کتابخانه، میدانی برای گفت‌وگو یا ایجاد شرایطی برای تعامل بیشتر شهروندان. ایجاد فضاها و مکان‌هایی که شهروندان فارغ از هرگونه مقام اجتماعی بتوانند در کنار یکدیگر احساس برادری و برابری کنند می‌تواند حرکت مثبتی تلقی شود و شهر را به خانه گفت‌وگوی شهروندان تبدیل کند.
مسئول مستقیم ایجاد بسترهای اجتماعی را چه کسی، یا چه کسانی می‌دانید؟
در درجه اول کسانی‌که به‌عنوان نماینده مردم در شورای‌شهر حضور دارند و همچنین شهردار، مسئول ایجاد زیرساخت‌های اجتماعی هستند. در واقع مسئولیت شهر به عهده این افراد است و لازم است که آنها در زمینه ایجاد بستر گفت‌وگو برای شهروندان بیشتر تلاش کنند. با توجه به اینکه این افراد اختیارات گسترده‌ای دارند می‌توانند اقدامات تأثیرگذاری در این زمینه انجام دهند و اگر اختیارات ندارد باید این اختیارات را کسب کنند.
پیش‌بینی شما در مورد چشم‌انداز تهران ۱۴۰۰ چیست؟
یکی از اقداماتی که در شهرهای توسعه‌یافته و بزرگ انجام می‌شود، مشخص کردن مسیر آینده است. البته این تصویر را با مردم می‌سازند و مردم از آرزوها و ایده‌هایشان در شهر می‌گویند و درخصوص موارد مختلف نظر و پیشنهاد می‌دهند. به‌عنوان مثال، درخصوص ترافیک و محیط‌زیست نظرات خود را ارائه می‌دهند و در واقع تصمیم‌گیری برای شهر همراه با مردم و با استفاده از نظرات آنها صورت می‌گیرد. در نهایت، برنامه توسعه شهر بر اساس خواسته‌های مردم تدوین می‌شود. در جامعه ما از شهروند هیچ سؤال و هیچ نظری در زمینه برنامه‌های شهری پرسیده نمی‌شود و یک شهروند هیچ ایده‌ای درباره توسعه شهر خود ندارد. اگر شهر به همین روال پیش برود، افق روشنی در تهران ۱۴۰۰ هم برای ایجاد زیرساخت‌های اجتماعی و فرهنگی پیش‌بینی نمی‌شود.
نظر شما