همشهری آنلاین_فاطمه نصیری‌ها: آنها به سبب آب و هوای مطلوب شاهک، این محدوده را برای سکونت انتخاب کردند. سپس باغداری و کشاورزی به‌عنوان شغل اغلب ساکنان این محدوده رواج پیدا کرد و اهالی، زمین‌هایشان را به باغ تبدیل کردند. محله‌ای که روزگاری نزدیک به ۳۰۰ نفر ساکن داشت، اکنون جمعیتش به بیش از ۴۷ هزار نفر می‌رسد. در این گزارش، هویت تاریخی یکی از محله‌های غربی تهران را مرور می‌کنیم.
قناتی که محله را آباد کرد
محله شاهک قدیم یا محله «باغ فیض» امروزی در ناحیه ۳ شهرداری منطقه واقع شده است و اکنون جمعیتی معادل ۴۷ هزار و ۹۸ نفر دارد. «رجب علی طاهری» از ساکنان قدیمی این محله درباره هویت تاریخی باغ فیض می‌گوید: «در قدیم قنات پرآبی در این محله وجود داشت که علاوه بر زمین‌های اهالی، باغ‌های اطراف را نیز سیراب می‌کرد. به همین دلیل این محله جزو یکی از مناطق سرسبز تهران محسوب می‌شد و اغلب مهاجران، این محدوده را برای زندگی انتخاب می‌کردند.
درخت‌های انار، انجیر، گردو، خرمالو، گیلاس، توت و زردآلو تا سیب‌زمینی، هویج، لوبیا سبز و گوجه‌فرنگی در این باغ‌ها کشت و آب این مزارع از یک رشته قنات معروف به «آب گوارا» که در شمال‌غربی دهکده بود، تأمین می‌شد. به سبب اینکه یکی از بهترین باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی منطقه که به فردی به نام «فیض الله» تعلق داشت، این روستا به باغ فیض شهرت یافت. تا پیش ازپیروزی انقلاب اسلامی تعداد خانوارها محدود و این محله معروف نبود. به مرور زمان این روستا گسترش یافت و مردم برای زندگی به این محله آمدند.
بر اساس سرشماری سال ۱۳۳۵؛ ۱۹۰ مرد و ۱۴۳زن در این روستا زندگی می‌کردند. قدمت روستای باغ فیض را با توجه به درخت توتی که در میدان اصلی باغ فیض قرار گرفته است و اهالی قدیمی آن را با نام درخت «حضرت ابوالفضل» (ع) می‌شناسند، بالغ بر ۷۰۰ سال تخمین زده‌اند.»
- خداحافظی با باغ‌های سرسبز
به باور قدیمی‌های این محله، ساختار روستایی باغ فیض در دهه ۳۰ از بین رفت و کم‌کم به محله‌ای شهری تبدیل شد. طاهری ساکن قدیمی محله می‌گوید: «این روند تغییر شهری از دهه ۳۰ تا اوایل دهه ۸۰ با روند به نسبت یکنواختی ادامه‌دار بود. از این بازه ۵۰ ساله تغییرات بافت شهری باغ فیض، اکنون بخش اندکی از باغ‌های بزرگ و سرسبز و هم‌چنین خانه‌های قدیمی باقی مانده است.
با گذشت زمان و گسترش ساخت‌وسازها، رفته رفته بافت قدیمی به بافت شهری تبدیل شد و باغ‌ها جای خود را به برج‌ها دادند و مردم برای سکونت به این محله روی آوردند. با اینکه ۶۰ سال از تخریب بافت روستایی این محله می‌گذرد، اما همچنان خانه‌هایی با معماری قدیمی در این منطقه به چشم می‌خورد. یکی ازدلایل تغییر و متحول شدن این محله را می‌توان به دهه ۸۰ و آغاز فعالیت مراکز تجاری بزرگ نسبت داد.»
- امکانات فرهنگی خوبی داریم
محله باغ فیض تهران به دلیل امکانات رفاهی مطلوب و مناسب و دسترسی‌های گسترده به سایر نقاط، برای سکونت طرفداران بسیاری پیدا کرده است. از سویی به دلیل وزش باد غالب از غرب به شرق، از آب و هوای مطلوبی برخوردار است. طاهری می‌گوید: «مقبره‌های امامزادگان «حمیده خاتون» (س) و «جعفر» (ع) که از نوادگان امام «موسی کاظم» (ع) هستند، در این محله قرار دارند.
این دو امامزاده در آخر هفته‌ها گردشگران بسیاری را از سراسر نقاط مختلف شهر به سوی خود می‌کشانند و در مساجد و حسینیه‌های محله برنامه‌های فرهنگی و دینی ارائه می‌شود. هم‌چنین سرای محله باغ فیض در بزرگراه «شهید ستاری شمال»، نرسیده به بزرگراه «شهید همت»، خیابان «خلیل‌آبادی» واقع شده است. این مجتمع فرهنگی بزرگ دارای کلاس‌های متنوع است. این محله به دلیل داشتن فضای سبز بسیار زیاد نسبت به محله‌های دیگر غرب تهران محبوب‌تر است. پارک «کاج» یکی از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین پارک این محله است.
پارک «تندرستی» در ضلع شمالی بزرگراه «شهید حکیم»، بوستان «شمشاد» واقع در خیابان «۲۲ بهمن»، پارک «فرشته» واقع درخیابان «مهستان»، پارک «میخک» واقع در بلوار «شهیداشرفی اصفهانی» و بوستان «نوید» واقع در بزرگراه شهید ستاری از دیگر بوستان‌های این محله محسوب می‌شوند. خانه سلامت باغ فیض و بیمارستان «سلامت فردا» در خیابان «ناطق نوری» از جمله مراکز درمانی واقع در این محله هستند.»
- مجموعه ورزشی نداریم
با افزایش جمعیت محله و ساخت بزرگراه‌هایی همچون شهید همت و شهید حکیم و نیز قطع دسترسی‌های آسان به دیگر محله‌ها و مناطق همسایه، مشکلات فرهنگی وآسیب‌های اجتماعی بروز پیدا کرده‌اند که می‌توان دلیل آن را در تخریب فضاهای ورزشی قدیمی و ساخت‌وسازهای بناهای مسکونی متعدد جست‌وجو کرد.
«امیر قاسمی» شورایار محله در این‌باره می‌گوید: «نبود مجموعه ورزشی سبب به وجود آمدن آسیب‌های اجتماعی فراوانی از جمله اعتیاد، گذران وقت در قلیان‌سراها، بروز چاقی و... برای شهروندان شده است. البته با همکاری و هماهنگی بین شهرداری تهران و وزارت ورزش و جوانان، اعتبار لازم برای تملک زمین و ساخت مجموعه ورزشی پیش‌بینی شده است که امیدواریم زودتر ساخته شود و به بهره‌برداری برسد.»
- موقعیت جغرافیایی
باغ فیض از سمت جنوب به بزرگراه شهید حکیم، از سمت شمال به بزرگراه شهید همت، از سمت غرب به بزرگراه شهید ستاری و از شرق به بزرگراه شهید اشرفی اصفهانی منتهی می‌شود. شما به راحتی می‌توانید با ایستگاه‌های مترو که به این محله نزدیک است، مانند ایستگاه مترو «صادقیه» و ایستگاه مترو «ارم سبز» به سایر نقاط تهران و حتی کرج دسترسی داشته باشید. هم‌چنین ایستگاه خطی BRT واقع در بزرگراه شهید اشرفی اصفهانی در شرق این محله قرار دارد. از سوی دیگر، پمپ بنزین در شمالی‌ترین قسمت این محله در خیابان «حاج سید احمدی» در مجاورت با بزرگراه شهید همت قرار گرفته است.
نظر شما