این عملیات که از روز دوشنبه گذشته در بلوک گرمسار آغاز شده همچنان ادامه دارد. گفته میشود وزارت نفت از چند سال قبل خواستار اجرای 2 عملیات اکتشاف مواد هیدروکربنی (نفت و گاز) و ذخیرهسازی گاز در پارک ملی کویر بود که سازمان حفاظت محیطزیست، با توجه به حساسیت موضوع مانع از انجام این عملیات شده بود و در پی اصرار وزارت نفت، هر گونه عملیاتی در این منطقه منوط به ارزیابی زیستمحیطی از سوی شرکت نفت شده بود که البته این گزارشها مورد تایید سازمان محیطزیست قرار نگرفت، اینک مشخص نیست که براساس کدام موافقتنامه، وزارت نفت در این منطقه مشغول عملیات اجرایی و اکتشافی است.
توهین به میراث طبیعی جهان
دکتر بهروز دهزاد، استاد دانشگاه شهید بهشتی، با ابراز تأسف از آنچه اکنون در پارک ملی کویر در حال وقوع است به همشهری گفت: بهنظر میرسد این تخریبها ناشی از ناآگاهی باشد وگرنه چه توجیهی برای تخریب یکی از بینظیرترین پارکهای ملی جهان وجود دارد.
بهخصوص که عملیات اکتشاف نفت و گل حفاری که در این نوع عملیاتها به کار میرود آغشته به مجموعهای از مواد شیمیایی است که با رها شدن در طبیعت بهصورت سم وارد زنجیره غذایی شده و باعث مرگومیر گونههای جانوری و گیاهی منطقه میشود.
وی افزود: درحالیکه ما بهراحتی و بدون اندیشیدن به عواقب آنچه انجام میدهیم چنین به سرمایههای زندگی و حیات دستبرد میزنیم، در سایر کشورها هرگونه عملیات اکتشافی حتی در مناطق آزاد منوط به ارزیابی زیستمحیطی است.
آن وقت ما در پارک ملی کویر که یک منطقه منحصر به فرد جهان است بیمحابا دست به عملیات اکتشافی میزنیم.
منطقهای که در کلاسهای دانشگاهی بهعنوان منطقهای که یک سازند مورفولوژی خاص دارد تدریس میشود. این اقدام را تنها میتوان بیاحترامی به حقوق فردفرد ایرانیان دانست. این نه تنها بیاحترامی به ایرانیان است که توهین به میراث طبیعی جهان است.
تخریب زیستبومی بیهمتا
دکتر برهان ریاضی، عضو هیات علمی واحد علوم و تحقیقات مرکز دانشگاه آزاد اسلامی، در این باره به همشهری گفت: پارک ملی کویر از مجموعه منطقه بیابانی ایران و یک اکوسیستم کلان است که بهخاطر ویژگیهای منحصر به فردی که دارد در جهان مشابهی ندارد بهویژه گونههای گیاهی و جانوری این پارک در هیچ اکوسیستم دیگری وجود ندارد؛
برای نمونه گورخر ایرانی فقط در این پارک زندگی میکرد که بهدلیل دستاندازیهایی که در این منطقه شد اینگونه نادر حیات وحش ناگزیر به ترک این زیستگاه شده و اکنون زیر گونههای آن در توران قابل رؤیت است.
افزون بر این گونههای جانوری،گونههای گیاهی و درختچههای ارزشمند بومی نیز ، تنوع زیستی بینظیری را در این پارک بهوجود آوردهاند.
بر این اساس هر طرح و برنامهای که به این منطقه لطمه بزند محکوم است.این استاد دانشگاه در پایان تاکید کرد: طی 3 دهه اخیر، از یک سو، چرای بیرویه و غیرقانونی شتر و بز و تخریب و تضعیف زیستگاه و از سوی دیگر شکار بیرویه و غیرمجاز بیشترین آسیب را به این زیستبوم بینظیر وارد کرده است؛
بر این اساس، عملیات وزارت نفت یا هر اقدام دیگری که باعث تخریب زیستگاههای این پارک شود در واقع زمینه را برای شکار و از بین بردن گونههای جانوری آماده میسازد.
بی اعتباری جهانی
دکتر اسماعیل کهرم، استاد حیات وحش نیز در گفتوگو با همشهری خاطر نشان کرد: براساس ضوابط بینالمللی محیطزیست حتی جابهجا کردن یک سنگ در یک پارک ملی مجاز نیست چه برسد به احداث جاده و لرزهنگاری برای اکتشاف نفت و گاز یا فعالیتهای عمرانی.
ما وقتی اعلام میکنیم 21 پارک ملی داریم دنیا میخواهد ببیند که با چه ضوابطی این پارکها را حفظ میکنیم. تعرض به این زیستبومها به این شکلی که در حال حاضر صورت میگیرد جز بیاعتباری جهانی ثمری ندارد.
این مدرس محیطزیست افزود: ظرف 35 سال که پارکهای ملی احداث شده حدود 100 محیطبان برای حفاظت از آنها شهید شدهاند علاوه براین میلیونها تومان برای آنها هزینه شده است تا برای آینده محفوظ بماند.
حال اگر قرار است این تعرضات انجام بشود بهتر است این پارکها را منطقه آزاد اعلام کنند تا هر کاری که دلشان میخواهد در آن انجام بدهند؛ در این صورت دیگر آبروی بینالمللی ما به خطر نمیافتد.
کهرم بر بینظیر بودن پارک ملی کویر از نظر گونههای جانوری تاکید کرد و گفت: این پارک تنها زیستگاه گورخر ایرانی و یوز ایرانی است همچنانکه زاغ بور در سراسر جهان فقط در همین منطقه دیده میشود.
از نظر پوشش گیاهی نیز انواع گیاهان ناشناختهای که در کویر هستند بیش از گیاهانی است که در شمال میروید.
مجموعهای با این همه زیبایی را اگر ما قدر نمیدانیم مطمئن باشید آیندگان قدر میدانند، بنابراین احداث هرگونه تاسیساتی مثل برج نفت و گاز که باعث تخریب این همه زیبایی میشود جز شرمساری در مقابل آیندگان نصیب دیگری برای ما نخواهد داشت.