مجموعه «بزنگاه» به کارگردانی رضا عطاران باز هم هدف اصلی و در مرکز انتقادات رئیس شورای نظارت قرار دارد و البته باز هم موضوع اصلی، تصویر اعتیاد در این مجموعه طنز است.
حسین مظفر در نامهای به رئیس سازمان صدا و سیما، تکرار الفاظ زشت و ناروا، نمایش تصویری پرخاشگر و غیراخلاقی از روابط افراد خانواده نسبت به یکدیگر، نگاه سمپاتیک به معتاد و حساسیتزدایی و قبحشکنی نسبت به مقوله اعتیاد را از جمله اشکالات اساسی بزنگاه نام میبرد.
اما انتقاد مظفر، برخلاف بحثهایی که تاکنون درباره مجموعههای ماه رمضان صورت گرفته است، تنها به اعتیاد ختم نمیشود و این بحث را وارد حساسیتهای جدیتری میکند: «تمسخر غیرمستقیم مراسم عزاداری و نیز سوگواری پیشوایان اسلامی، لوث نمودن آیین و مراسم تشییع جنازه و عزاداری مسلمانان، توهین به اذکار و مفاهیم دینی چون تهلیل و تمحید، نمایش تصویری مذموم از بانوان چادری و نمایش چهرهای مذموم و زشت از طبقات متوسط و پایین اقتصادی» از دیگر انتقادات رئیس شورای نظارت بر صدا و سیما از بزنگاه است.
علاوه بر اینها، در نامه مظفر، کلیت عملکرد تلویزیون در ماه مبارک رمضان نیز زیر سؤال رفته است.
آن طور که روابط عمومی شورای نظارت گزارش کرده است، در بخشی از این نامه آمده است: «در بررسیهای اولیه و اجمالی کارشناسان شورای نظارت از سریالهایی که در شبهای ماه مبارک رمضان پخش میشود، ایراد و انتقاد کلی بر پر کردن اوقات مفید روزهداران در ایام معنوی شبها بهصورت حجمی -که میبایست بیشتر به دعا و نیایش و سازندگیهای معنوی و روحی و حضور در مساجد سپری شود- وارد است.»
مظفر نوشته است: «پخش این سریالها مورد اعتراض بسیاری از مردم مومن قرار گرفته است» و اظهار امیدواری کرده است: «اشکالات وارده به محتوای این سریالها در قسمتهای بعدی اصلاح شود» و درخواست کرده است: «نتیجه بررسی سازمان صدا و سیما هر چه سریعتر به شورای نظارت منعکس شود».
توضیحات مدیر شبکه 3
همزمان با نامه شورای نظارت که احتمالا پخش مجموعه بزنگاه را با چالش جدی روبهرو خواهد ساخت، مدیر شبکه 3 سیما نیز به مهر میگوید: «اعتیاد تاثیرات منفی زیادی دارد و ما در بزنگاه سعی کردیم معضلات اعتیاد را به تصویر بکشیم، چرا که وظیفه رسانه آگاهیدهی به مردم است. به هر حال فرد معتاد خصوصیاتی دارد که باید بهگونهای به آنها میپرداختیم.»
علیاصغر پورمحمدی ادامه میدهد: «از سوی دیگر بارها موضوع اعتیاد در میزگردها و بحثهای کارشناسی مورد بررسی قرار گرفته، ولی زبان نمایش بیشتر بر مخاطبان تاثیر میگذارد، به همین دلیل ما زبان طنز را برای این موضوع انتخاب کردیم تا بهتر بتوانیم به این آسیب اجتماعی بپردازیم.»
با این حال، پورمحمدی در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود داشتن صحنههای نامناسب، این مجموعه در ساعتی پرمخاطب پخش میشود، میگوید: «این انتقاد را قبول دارم، اما باید این را هم قبول کرد ساعت پرمخاطب بیشتر تاثیر دارد.
در مجموع صدا و سیما دلسوزانه سعی دارد آسیبهای اجتماعی را در برنامههایی با ساختارهای مختلف انعکاس دهد تا به رفع مشکلات کمک کرده باشد.»
معتادهای دیگر، دیدگاههای دیگر
اما به جز عطاران، امسال بهطور همزمان، در مجموعههای دیگر نیز معتادان محبوبی حضور دارند. مهراوه شریفینیا در «روز حسرت» که علنا کوکائین مصرف میکند و جواد رضویان در « مامور بدرقه» که به نسبت 2 نفر دیگر، اعتیادش در حاشیه است.
این موضوع سبب شده است دیدگاههای مختلفی درباره نحوه به تصویر کشیدن اعتیاد در تلویزیون مطرح شود. جمشید ارجمند، منتقد قدیمی سینما و تلویزیون معتقد است تصویر عریان و حتی کمدی اعتیاد در مجموعههای رمضانی تلویزیون نمیتواند بر مخاطب تاثیر منفی بگذارد.
ارجمند به مهر میگوید: «به اعتقاد من ارائه تصویر بیپرده اعتیاد در مجموعههای ماه رمضان را میتوان کاری آزادانه تلقی کرد که برای اولین بار در رسانه تلویزیون رخ داده است.
مردم خود از مضرات اعتیاد آگاهی دارند و محدود کردن برنامههای تلویزیونی برای نمایش اعتیاد کاری بیهوده است.»
اما مجید ابهری، دکترای متخصص علوم رفتاری و آسیبشناسی اجتماعی معتقد است: «به بازی گرفتن اعتیاد و موادمخدر و پردهدری از آن به نام چیز در مجموعههای تلویزیونی، تاثیرات منفی بر مخاطبان دارد.»
ابهری درباره مجموعه روز حسرت نیز میگوید: «نشان دادن یک ماده مخدر بدون اشاره به نام آن و تصویر کردن نحوه دقیق روش استعمال در این مجموعه دیده شد.
هر چند زن بساط خود را به هم میزند، اما تاثیر خود را میگذارد. با اینکه به نوع مواد اشاره نمیشود، ولی رفتار بازیگر حس کنجکاوی مخاطبان را تحریک میکند که به نوع ماده مخدر بیندیشند.»
علاوه بر اینها، ناظر کیفی مجموعه «بزنگاه» معتقد است این مجموعه هشداری برای خانوادههاست و آنها را بیشتر با حربههای افراد معتاد آشنا میکند.
سیدمجید موسویان درباره خطوط قرمز تلویزیون و تصویر صحنههای بیپرده نیز میگوید: «برخی مواقع بنا به برخی ضرورتها به مباحث مبتلا به جامعه پرداخته میشود. ما که نباید سر خود را زیر برف کنیم و مسائل را نشان ندهیم و نباید همیشه در لفافه بمانیم.»