با توپ پارچـه‌ای بازی می‌کردیم

همشهری آنلاین_راحله عبدالحسینی:  در این مدعا همین گواه بس که نخستین تیم‌ملی والیبال کشور که به مسابقات بین‌المللی راه یافت، ۴ بازیکن شمیرانی داشت.

یکی از آن بازیکن‌ها هم «اکبر قادری» ۱۷ ساله بود. پیشکسوت والیبال شمیران که حالا ۸۱ ساله است می‌گوید از وقتی که به دلیل کهولت سن ورزش حرفه‌ای را کنار گذاشت، قلم به دست گرفته و تجربه‌هایش در حوزه ورزش را در نشریات ورزشی منتشر می‌کند. او معتقد است که ورزش برای هر سن و سالی بهترین واکسن برای حفظ سلامتی است و نباید از این گوهر ناب غافل شد. درباره روزگار سپری شده ورزش والیبال شمیران و خاطرات شمیران قدیم با قادری گپ زدیم.  

مدتی پیش نام قادری در فهرست مفاخر شمیران معرفی شد. می‌گوید: «شمیران مفاخر زیادی دارد که من کوچک‌ترین آنها هستم. در گذشته‌ جزو ورزشکاران کشور بودم و به همین دلیل هم به‌عنوان مفاخر شمیران مرا انتخاب کردند. حالا سن وسالی از من گذشته. وقتی دیدم دیگر توان ورزش حرفه‌ای ندارم به قلم رو آوردم. در مجله‌های ورزشی، تجربه‌های ورزشی‌ام را می‌نویسم.» 

• روزگار جوانی و مهارت در ۴ رشته ورزشی 

پیشکسوت ورزش شمیران در خانواده‌ای با ۷ فرزند در محله نیاوران متولد شد. می‌گوید: «در باغ بزرگی در شمال خیابان نیاوران زندگی می‌کردیم؛ باغی که ۴ هزارمترمربع مساحت داشت و پشت این باغ زراعت می‌شد. این باغ اجدادی ما بود که بعد به نام باغ دوقلو مشهور شد. خیابان نیاوران از وسط این باغ گذشت و باغ را به ۲ قسمت تقسیم کرد.

به همین دلیل هم به باغ دوقلو معروف شد.» قادری می‌گوید که شاید هر روز پیاده رفتن از خانه تا مدرسه شاهپور تجریش در محله باغ فردوس باعث شده قدرت بدنی او تقویت شود و در ورزش حرفی برای گفتن داشته باشد: «همان روزهایی که به مدرسه شاهپور تجریش می‌رفتم در ۴ رشته ورزشی قهرمانی داشتم. شنا، پرش ارتفاع، دوومیدانی و والیبال. استخر پوشیده که برای تمرین شنا نداشتیم و این یعنی ۶ ماه از سال شنا تعطیل بود. از سوی دیگر در یک رشته می‌توانستم در تیم‌ملی عضو باشم. به همین دلیل والیبال را انتخاب کردم.»

• حضور در تیم‌ملی والیبال کشور 

قادری دستی به خاطراتش می‌کشد و به روزهایی برمی‌گردد که والیبال ورزش جدیدی بود: «تمام ورزش‌ها از غرب به کشور ما آمد؛ غیر از کشتی. قبل از ورود فوتبال به کشور والیبال و بسکتبال به ایران وارد شد. با کمترین امکانات ورزش می‌کردیم. حتی توپ مناسب نداشتیم. پارچه‌های کهنه‌ را در هم فشرده می‌کردیم و دور آن را می‌دوختیم و سعی می‌کردیم به وزن و شکل و اندازه توپ والیبال برسد.

با همان امکانات بازی می‌کردیم. سال ۱۳۳۷ در شمیران بازی والیبال را آغاز کردیم. البته این بازی سال‌های قبل از آن به تهران رسیده بود و تا آوازه آن از تهران به شمیران برسد، مدتی طول کشید. نخستین مربی‌ام محسن عرفاتی بود که سال گذشته به رحمت خدا رفت. من به باشگاه تاج با مربیگری استاد اشتری دعوت شدم. او به من گفت اگر مستمر تمریناتم را ادامه بدهم، حتماً می‌توانم وارد تیم‌ملی والیبال کشور شوم. من هم به شوق تیم‌ملی تمرین را جدی گرفتم.

بعد از ۵ ماه به تیم‌ملی دعوت شدم و سال بعد به مسابقات جهانی در استانبول اعزام شدیم.» قادری که نسل اول والیبال شمیران است می‌گوید: «دعوت شدم با تیم شمیران به مسابقاتی بروم که بین تیم ورزشی وزارتخانه‌ها در تهران برگزار می‌شد. من برای تیم گمرک بازی می‌کردم. تیم ما اول شد. بعد از مسابقه دعوت شدم تا در کمرگ مشغول به کار شوم. مربی تیم والیبال شمیران هم بودم.»

• شمیران، پایتخت والیبال ایران 

«شمیران به نام پایتخت والیبال ایران نامگذاری شده‌بود.» این را پیشکسوت والیبال شمیران می‌گوید و ادامه می‌دهد: «در تیم‌ملی والیبال کشور، ۴ نفر شمیرانی حضور داشتند. جدی تمرین می‌کردیم. با اینکه زمین والیبال نداشتیم. زمین والیبال یا بسکتبال در مدارس بود. بعد که تربیت‌بدنی شمیران تشکیل شد، ورزشگاه با زمین استاندارد والیبال هم در دسترس ما قرار گرفت.» باشگاه اسدی در خیابان شریعتی، نرسیده به پمپ بنزین، کوچه اسدی، نخستین باشگاهی بود که والیبالیست‌های شمیرانی در آن تمرین می‌کردند: «قبل از اینکه باشگاه ساخته شود، اینجا گندمزار بود. به قدری کوچه اسدی باریک بود که کامیون نمی‌توانست داخل شود.

برای ساختن این سالن ورزشی با اعضای تیم، همت کردیم. کوچه باریک بود. هرکدام ۱۲ آجر به زمینی می‌بردیم که قرار بود باشگاه در آن ساخته شود. در ابتدا برای سالن والیبال، جایی برای حضور تماشاچی در نظر گرفته نشده بود. بعدها ۴ سکوی تماشاچی زده شد. سال‌های بعد هم سالن ورزشی قیطریه ساخته شد که چند سالی است زمزمه تبدیل آن به مجتمع تجاری و مسکونی شنیده می‌شود.

ورزشکاران محلی هم مقابل این قضیه ایستادند و هنوز ورزشگاه قیطریه فعال است.» او برای جوانان توصیه‌ای هم دارد: «ورزش را در برنامه روزمره زندگی خود قرار دهید. هر ورزشی که دوست دارید را انتخاب کنید. به عقیده من هر باشگاه ورزشی که باز شود جلو بسیاری از آسیب‌های اجتماعی گرفته می‌شود. وقتی بیمار می‌شویم، قدر سلامتی را می‌دانیم. وقتی هم سلامت هستیم باید قدر ورزش را بدانیم. ورزش واکسنی است که ما را در مقابل همه بیماری‌ها بیمه می‌کند.»

• نامگذاری یک خیابان

اکبر قادری، جوان ۱۷ ساله بود که در تیم‌ملی والیبال کشور برای مسابقات جهانی اعزام شد. او می‌گوید: «مسابقات سال ۱۳۴۰ در استانبول ترکیه برگزار شد. من جزو نخستین والیبالیست‌های شمیرانی بودم که در تیم‌ملی والیبال کشور حضور داشتم. وقتی از مسابقات برگشتم، دیدم اهل محل در خیابان نیاوران که محل زندگی من بود، طاق نصرت زدند و به استقبال من آمدند. از این استقبال بسیار خوشحال شدم. بعد هم به دستور شهردار شمیران خیابانی در همان نزدیکی خانه ما به نام قادری نامگذاری شد. این کار برای من ارزش زیادی داشت. چون نشانگر اهمیت ورزش برای شمیرانی‌هاست.» 

• یادی از شمیران قدیم 

شمیران قدیم روستا بود. امروز اگر به‌عنوان یک شمیرانی سر پل تجریش بروی، در اقلیت هستی. زیرا از همه محله‌های تهران برای زندگی به شمیران آمده‌اند. آب و هوای کوهستانی و مطلوب و درختان سر به فلک کشیده و نزدیک بودن به تهران باعث شد تا تهرانی‌ها برای زندگی شمیران را انتخاب کنند. ۲ برادر به نام‌های قاسم و عباس از مازندران برای کشت و زرع به این منطقه کوهستانی شمیران آمدند.

در دزاشیب طایفه‌های عباسی و قاسمی از نواده‌های عباس و قاسم هستند. در دزاشیب ۲ قنات پرآب بود؛ یکی فرمانیه را آبیاری می‌کرد و قنات دیگر به سمت قیطریه می‌رفت. باغ گلشن به دلیل اینکه قنات رسوب کرد، خشک شد. مترو قیطریه درست زیر این باغ قرار دارد؛ باغی که دیگر نشانی از آن نیست و فقط شمیرانی‌های قدیم آن را در یاد دارند. این خاطرات ما از شمیران است که جوانان باید از زبان ما بشنوند و هویت محله‌ای را که در آن زندگی می‌کنند بشناسند.

سال‌ها پیش که خیابان اندرزگویی وجود نداشت، محله‌ای به نام سوپورآباد بین فرمانیه، قیطریه و چیذر بود. طرح خیابان اندرزگو که ریخته شد، محله سوپورآباد از بین رفت. از آب و هوای خوب و طبیعت ناب شمیران که بگذریم، دلتنگی من به خاطر افراد شاخصی بود که در شمیران بودند و حالا نیستند.