همشهری آنلاین _ پروانه بهرام‌نژاد: مجموعه‌ای با اندک نورهایی که بر دیوارنماها می‌تابد وگویی غبار فراموشی روی جای جایش نشسته است. نامش «موزه تنوع زیستی اداره پارک‌های ملی خجیر و سرخه‌حصار» است با مجموعه‌ای از تاریخ طبیعی که در انتهایی‌ترین محدوده شمال شرق شهر جا خوش کرده و پیش از آنکه سایه منحوس کرونا آنجا را هم احاطه کند جز دانش‌آموزان، کمتر کسی سراغش را می‌گرفت. حالا هم در عزلت خود پابرجاست و خبری از بازدیدکنندگان در آن نیست. به کمک «محسن رستمی» کارشناس محیط‌زیست و «احد کرباس‌فروش» کارشناس زیستگاه‌ها و حیات‌وحش پارک‌های ملی خجیر و سرخه‌حصار، این موزه تاریخی طبیعی را بیشتر می‌شناسیم.
- موزه‌ای در دل ۲ بوستان جنگلی
کیلومتر ۸/۵ بزرگراه شهید یاسینی، انتهای بوستان جنگلی سرخه‌حصار و کنار دست جاده‌ای که به روستاهای همه‌سین و هاجرآباد منتهی می‌شود، ۲ قوچ بر سرستون‌های دروازه‌ای رخ نشان می‌دهند که راه ورودی به مجموعه اداری پارک‌های ملی خجیر و سرخه‌حصار و زیرنظر اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان تهران است. مرکزی که ۳۰۰مترمربع آن برای فضای نمایشی موزه تاریخی طبیعی اختصاص یافته و داخل محوطه پارک‌های ملی خجیر و سرخه‌حصار است. «احد کرباس‌فروش» کارشناس زیستگاه‌ها و حیات وحش درباره این مجموعه بیشتر توضیح می‌دهد: «این موزه سال ۱۳۷۴ تأسیس و در سال ۱۳۹۲ بازسازی اساسی شده و غنای‌گونه‌ای آن افزایش یافته‌است. مجموعه ما حدود ۴۰۰مترمربع وسعت دارد که ۳۰۰مترمربع فضای نمایشی و ۱۱ غرفه از امکانات آن است.»
- قفس‌های شیشه‌ای
انواع پروانه در قاب‌های شیشه‌ای ردیف به ردیف چشمنوازی می‌کنند که نام آنها به حروف لاتین در کنارشان نوشته شده است. گونه‌هایی که شاید به ندرت آنها را در طبیعت دیده باشیم و حتی‌گونه‌های نادر که نمونه‌های آن در اینجا و در میان ۱۱ غرفه موزه در ویترین‌های ایستاده نمایان است. در اینجا انواع سنگ‌ها و وضعیت زمین‌شناسی محدوده و جنین‌های داخل شیشه و... دیده می‌شود. کرباس‌فروش می‌گوید: «گونه‌های داخل غرفه‌ها هر سال چند بار تمیز و ضدعفونی می‌شوند تا بوی نامطبوع نگیرند.» او تأکید می‌کند: «برخی از شهروندان به محیط‌زیست وگونه‌های آن آسیب می‌زنند و کم‌لطفی می‌کنند، اما ما شبانه‌روز اینجا هستیم تا مراقب این ودیعه الهی برای نسل‌های آینده باشیم.».
- تماشای دایوراما و تروفه‌ها
داخل ساختمان موزه یک «قوچ» روی پاهایش ایستاد و اطرافش را هم چند ویترین ایستاده احاطه کرده‌است. «هدمانت»، «تروفه» و «دایوراما» بخش‌های اصلی این موزه است که شما با حضور در آن می‌توانید از ۶ «هدمانت» شامل۲ قوچ و ۳ کل و یک گراز و ۱۱ «دایوراما» ی این مجموعه بازدید کنید. کرباس‌فروش می‌گوید: «در هر بخش زیستگاه این حیوانات را پشت آن نقاشی کردیم تا مردم زیست حیوانات را هم اینجا ببینند. این زیستگاه‌ها در محدوده ما وجود دارد عکسش را گرفته و این دایوراماها یا همان پرده‌های نقاشی شده را براساس آنها ترسیم کرده‌ایم.» او می‌افزاید: «در این موزه‌گونه‌های جانوری و گیاهی‌مان را در معرض دید قرار می‌دهیم تا مردمی که نمی‌توانند براساس قوانین به مناطق حفاظت شده وارد شوند، بتوانند با حضور در این موزه‌ها از حیات‌وحش تاکسیدرمی شده بازدید کنند.»
- بازماندگان عصر فسیل‌ها
از حشرات و فسیل‌ها، سنگواره‌ها و پرندگان، هرآنچه در این مجموعه به نمایش درآمده، روزگاری در منطقه حفاظت شده محدوده شرق پایتخت قابل رؤیت بوده، به جزگونه‌هایی مثل پلنگ که به گفته کرباس‌فروش فقط این‌گونه جانوری در منطقه فیروزکوه دیده شده است. او ادامه می‌دهد: «شما با حضور در بخش‌تروفه‌های پرندگان و پستانداران می‌توانیدگونه‌های اردک سرسبز، خوتکا، خوتکای ابرو سفید، تنجه، دلیجه کوچک، زنبورخوار، سبزقبا، سارگپه، تیهو، ماهی خورک ابلق، ماهی خورک سینه سفید، باکلان، تلیله کوچک، چنگر، خروس کولی، خروس کولی دم سفید، پاشلک معمولی، طاووسک، چاخ لق، باقرقره شکم سفید را ببینید. همچنین درتروفه‌های پستانداران نیزگونه‌هایی از جمله شغال، شنگ، آهو، کفتار، قوچ و میش، گراز، کل و بز، پلنگ، خارپشت، گرگ، گربه جنگلی و سمور سنگی قابل مشاهده است.»
- تاکسیدرمی
تاکسیدرمی‌گونه‌های حیوانی و پرندگان در گوشه و کنار این مجموعه طبیعی تاریخی به چشم می‌آید و حتی‌گونه‌های خاصی چون پلنگ، قوچ، سبزقبا، راسو، جغد و... و. هم دیده می‌شود. «محسن رستمی» کارشناس محیط‌زیست می‌گوید: «خیلی از اینها، سال‌های قبل، به دلیل کم‌لطفی و بی‌توجهی برخی از شهروندان، با شکار یا تصادف حیات‌شان را از دست داده‌اند که با تلاش محیط‌بانان و دست‌اندرکاران این محدوده به دارایی‌های این مجموعه افزوده شده‌اند.» او می‌افزاید: «پس از اعلام عمومی بازگشایی موزه‌ها شهروندان می‌توانند رایگان از این موزه بازدید کنند.»
- چطور به موزه سرخه‌حصار بروید؟
بهترین راه برای رفتن به این مجموعه استفاده از خودرو شخصی است. شما می‌توانید از سه‌راه‌تهرانپارس، وارد بزرگراه شهید یاسینی شوید و کیلومتر ۸. ۵این بزرگراه، داخل بوستان جنگلی سرخه‌حصار بروید. سپس مسیر را در راستای خیابان گل مریم طی کنید تا به این مجموعه برسید، ولی اگر می‌خواهید با وسیله نقلیه عمومی به این مجموعه بروید راه آسانی پیش رو ندارید. در صورت تردد با مترو باید خود را به ایستگاه فرهنگسرا برسانید و از آنجا سوار تاکسی‌های بیمارستان شهید لواسانی شوید و بقیه راه را هم پیاده بروید.
- شرایط بازدید
بازدید از این مجموعه در صورت نبود محدودیت‌های کرونایی هر روز و رایگان است، اما قبل از اینکه بخواهید به موزه تاریخی طبیعی سرخه‌حصار بروید حتماً باید تماس بگیرید و از باز بودن موزه مطمئن شوید. ماسک و دستکش همراه داشته باشید و یادتان بماند به تاکسیدرمی و سایر تجهیزات موزه دست نزنید.
نظر شما