مرغانه جنگ ؛ بازی جذاب نوروزی کودکان گیلانی | رنگ کردن تخم مرغ به روش شمالی‌ها  

همشهری آنلاین - مریم ورشو: نوروز که از راه می‌رسد، ده‌ها آیین و سرگرمی‌ مفرح و آیینی را به همراه دارد. بیشتر این آیین‌ها به کودکان اختصاص دارد که «مرغانه جنگ» یکی از آنهاست.

خانواده‌های شمالی هنگام تامین و تهیه کالاهای مخصوص نوروزی حتما مقدار قابل توجهی تخم‌مرغ نیز تهیه می‌کنند. این تخم مرغ‌ها مخصوص سفره هفت‌سین است. هنوز بین قدیمی‌ها رسم است که برای تک‌تک افرادی که برای دید و بازدید به خانه‌هایشان می‌آیند تخم‌مرغ عیدی می‌پزند.

در گذشته‌های نه چندان دور که سبک زندگی‌ها دچار تغییرات زیادی نشده بود، کودکان هر کوی و محل بعد از سال تحویل به خانه‌ همسایگان می‌رفتند و تخم مرغ عیدی می‌گرفتند. اگرچه تخم مرغ جزو سین‌های سفره هفت سین نیست، اما یکی از ارکان مهم این سفره آیینی است. از گذشته‌های دور تا الان، مادران و بانوان شمالی تخم‌مرغ‌ها را قبل از تحویل سال نو در دیگی می‌چینند و آن را آب‌پز می‌کنند.

رنگ تخم مرغ‌ هم از خرده‌آیین‌های نوروزی بود که هنوز بین خیلی از خانواده‌ها مرسوم است. اما باید توجه داشت گه رنگ کردن تخم مرغ به معنی نقاشی کردن روی آنها نیست که اخیرا رنگ‌آمیزی و نقاشی کردن جایگزین رنگ کردن تخم مرغ‌ها شده که امری وارداتی از آیین‌های دیگر است.

بانوان هنگام چیدن تخم‌مرغ‌ها در دیگ، مقداری پوست پیاز یا برگ گیاهان و پوست میوه‌هایی خشک ‌شده‌ای چون گردو یا انار نیز در آن می‌ریختند که گرم شدن آب باعث می‌شد تا پوست‌ها و برگ‌ها رنگ پس بدهند و تخم مرغ‌ها رنگی شوند.

بازی دو نفره مرغانه جنگ

در زبان گیلکی به تخم مرغ «مرغانه» می‌گویند. بعد از تحویل سال کودکانی که تخم مرغ‌های عیدی خود را دریافت می‌کردند در کوی و برزن جمع می‌شدند و با رو کردن تخم مرغ‌های عیدی خود مبارز می‌طلبیدند که به این بازی مرغانه جنگ می‌گویند. بازی مرغانه جنگ دو نفره است.

هر یک از بازیگران تخم مرغی در دست می‌گیرند و روبه‌روی هم می‌ایستند. یکی مهاجم می‌شود تا ضربه را وارد کند و دیگری هم نقش مدافع را بازی می‌کند. قبل از شروع بازی هر کدام سر تخم مرغ‌هایشان را چند بار به دندان پیشین خود می‌کوبند تا از محکم و سخت بودن پوسته تخم مرغ مطمئن شوند. بعد شخص مدافع تخم مرغ را در مشت می‌گیرد به طوری که فقط سر آن از میان مشتش بیرون بماند. در ادامه شخص مهاجم با ضربه نه چندان محکم تخم مرغش را روی تخم مرغ شخص مدافع می‌کوبد.

حال پوست تخم مرغ هر که در این مبارزه بشکند بازنده محسوب می‌شود و باید تخم مرغ شکسته را به شخص برنده تحویل بدهد. تا چند دهه پیش صبح‌های اولین روز بهار بازی مرغانه‌ جنگ تماشایی و بسیار شلوغ و هیجان‌انگیز بود. گاه دیده می‌شد بعضی افراد به دلیل برد زیاد کلی تخم مرغ نصیبشان می شد که سر آخر آنها را بین هم تقسیم می‌کردند و می‌خوردند. این بازی هنوز در گوشه و کنار روستاهای گیلان رواج دارد.