این مطلب را نشریات معتبر سیاست خارجی در روزهای اخیر به نقل از کارشناسان خود خبر داده‌اند. این راهبرد ابعاد گسترده‌ای دارد که فعلا با مذاکره با بعضی از عوامل طالبان با میانجیگری کشور عربستان آغاز شده است.
بخش دیگر این راهبرد، کشورهای همسایه افغانستان به‌ویژه پاکستان و هند هستند. پنتاگون مسئولیت این ابتکارات جدید را به‌عهده گرفته و خود را برای متقاعد کردن رئیسجمهور بعدی آمریکا که تا 2 هفته دیگر چهره او مشخص می‌شود، آماده کرده‌است. این راهبرد جدید هنوز تکمیل نشده و اجرای آن را دولت بعدی آمریکا به‌عهده خواهد داشت.
مقامات پنتاگون بعد از ناامیدشدن از روند اوضاع در افغانستان که به تایید سرویس اطلاعاتی آمریکا در این کشور هم رسیده‌است، به‌دنبال اجرای رویکرد تازه‌ای در افغانستان هستند. در این رویکرد تازه پنتاگون درصدد جلب مشارکت رهبران طالبان درصورت آمادگی آنها برای بریدن از طالبان است. بذر این راهبرد جدید پنتاگون در افغانستان کاشته شده‌است.
مقامات پنتاگون از جمله رابرت‌گیتس، وزیر دفاع و همچنین ژنرال دیوید پترائوس فرمانده مرکزی نیروهای آمریکایی، قرار‌است در این باره رئیس‌جمهوری بعدی آمریکا را هم متقاعد کنند. از نظر آنها این کار مؤثرترین راه ایجاد ثبات در افغانستان است.
آنها همچنین از رئیسجمهور آینده آمریکا در ماه‌های آتی می‌خواهند ابتکار دیپلماتیک منطقه‌ای گسترده‌تری را برای اطمینان‌بخشی به پاکستان درباره ملاحظات امنیتی‌اش به کار گیرد.
از جمله این ملاحظات پاکستان، موضوع هند است که نفوذش به‌ویژه از سال 2001 و بعد از سرنگونی طالبان در افغانستان بیشتر شده‌است.
در 2 سال گذشته عوامل ناآرامی وابسته به پشتون‌ها علاوه بر پایگاه‌های سنتی‌شان، در جنوب و شرق پاکستان و همچنین خود کابل نفوذ کرده‌اند. کارشناسان منطقه‌ای به این نتیجه رسیده‌اند که تا وقتی اسلام‌آباد و مناطق قبیله‌نشین آن پناه امن شبه‌نظامیان باشد، طالبان و هم‌پیمانان آن را نمی‌توان شکست داد.
راهبرد جدید مشارکت پنتاگون را نشریه معتبر سیاست خارجی آمریکا به نام فارین‌پالیسی اخیرا در مقاله‌ای به تفصیل با عنوان از بازی بزرگ تا معامله بزرگ، تشریح کرده‌است. احمد رشید، تحلیلگر پاکستانی و بارنت روبین استاد دانشگاه نیویورک به‌طور مشترک این مقاله را نوشته‌اند.
نظرات این 2 نویسنده درباره مسائل جنوب آسیا در واشنگتن با اهمیت بسیاری دنبال می‌شود. هفته گذشته روزنامه واشنگتن پست نوشت:رشید یکی از گروه کارشناسان معتبری بوده که ژنرال پترائوس و تیم ارزیابی راهبردی او، با وی درباره افغانستان مشورت کرده‌است. قرار‌است برنامه جدید کار آمریکا در افغانستان را طی 100 روز آینده این گروه تدوین کنند و بلافاصله بعد از آغاز به‌کار رئیسجمهور جدید آمریکا این برنامه به اجرا گذاشته می‌شود.
به نوشته روزنامه واشنگتن‌پست، پترائوس به این گروه دستور داده روی 2 موضوع مهم تمرکز کند. یکی از این 2 موضوع طرح آشتی دولت افغانستان با طالبان در پاکستان و افغانستان است و دیگری اتخاذ تدابیر دیپلماتیک و اقتصادی با همکاری کشورهای همسایه و تاثیرگذار در این جنگ.
اینها همان راهبردهایی هستند که رشید و روبین در مقاله اخیر خود به‌عنوان عوامل اصلی دستیابی به معامله بزرگ در افغانستان از آن نام برده‌اند.
روزنامه نیویورک تایمز اخیرا پیش‌نویسی از گزارش ارزیابی اطلاعات ملی آمریکا را درباره افغانستان منتشر کرد. این نهاد متشکل از 16 آژانس اطلاعاتی آمریکاست که درباره مسائل مختلف ارزیابی‌های اطلاعاتی خود را منتشر می‌کنند. در گزارش اخیر این نهاد آمده، اوضاع امنیتی در افغانستان مسیری ناهموار را می‌پیماید. در این سند به مواردی از فساد درون دولت حامد کرزای، تجارت در حال گسترش مواد‌مخدر که اکنون نیمی از اقتصاد کشور افغانستان را به‌خود اختصاص می‌دهد و همچنین حملات پیشرفته طالبان که امسال بیشترین تلفات را به نیروهای آمریکایی و ناتو وارد کرده، اشاره شده است.
سرتیپ مارک کارلتون اسمیت فرمانده نیروهای انگلیسی در افغانستان هم اخیرا به روزنامه ساندی تایمز لندن گفته‌است که باور ندارد جنگ افغانستان جنگی قابل برد باشد. قبل از سخنان او، یک منبع دیپلماتیک فاش کرده‌بود که سرشرارد کوپر کاولز، سفیر انگلیس در کابل به همتای فرانسویی خود گفته‌است، رئیسجمهور بعدی آمریکا باید از درگیری بیش از حد در افغانستان خودداری کند.
اوباما و مک‌کین هر دو خواستار افزایش تعداد نیروهای آمریکا و ناتو در افغانستان شده‌اند. جورج بوش هم قصد دارد 8 هزار نیروی بیشتر به این کشور بفرستد تا به 34 هزار نظامی که اکنون در افغانستان مستقر هستند ملحق شوند. فرمانده ناتو در افغانستان که یک ژنرال آمریکایی به نام دیوید مک‌کرنان است، اکنون فرماندهی نزدیک به 70 هزار نیروی نظامی را در افغانستان به‌عهده دارد. او هفته گذشته گفت که برای سال آینده به 15 هزار نیروی دیگر نیاز خواهد داشت.
این تعداد نیرو اگر چه ممکن است اندکی برتری نیرو را در افغانستان ایجاد کند اما نمی‌تواند باعث شکست طالبان شود. در مقاله رشید و روبین، از دولت بوش به خاطر شیوه‌اش در جنگ با ترور انتقاد شده و آمده که در این شیوه به غلط، مخالفان به دشمنان تروریست یکدست تبدیل شده‌اند.
به گفته این 2 تحلیلگر، آمریکا باید اهداف ضدتروریستی خود را دوباره تعریف کند و تلاش کند میان جنبش‌های اسلام‌گرا با اهداف ملی و محلی با گروه‌هایی مانند القاعده که به‌دنبال حمله مستقیم به آمریکا هستند، تفکیک قائل شود. به گفته آنها آمریکا باید کسانی را که در پی قطع رابطه با القاعده هستند، جذب کند.
در این مقاله به قلم این 2 تحلیلگر منطقه آمده است: چارچوب مذاکرات احتمالی را باید توافقنامه‌ای اصولی برای منع استفاده از خاک افغانستان و پاکستان جهت فعالیت‌های تروریستی و همچنین توافقنامه‌ای از سوی آمریکا و ناتو مبنی بر این که تضمین عدم‌استفاده از خاک این دو کشور برای توقف اقدامات خصمانه کفایت می‌کند،تشکیل دهد. هر توافقنامه‌ای که موجب بریدن طالبان یا دیگر عوامل ناآرامی از القاعده بشود، یک پیروزی است. در همین حال واشنگتن و متحدانش باید به‌دنبال ابتکار دیپلماتیک بلند‌پایه‌ای برای به دست آمدن اجماع بر سر ایجاد ثبات در افغانستان باشند. در چنین ابتکاری باید ملاحظات امنیتی پاکستان حتما لحاظ شود.
شورای امنیت سازمان ملل هم باید گروه تماسی متشکل از 5 عضو دائمش و احتمالا ناتو و عربستان تشکیل دهد تا گفت‌وگو میان هند و پاکستان بر سر افغانستان و کشمیر و همچنین میان پاکستان و افغانستان را به پیش ببرند.
این گروه با دادن اطمینان درباره احترام جامعه بین‌المللی به تمامیت ارضی پاکستان، بر امن بودن مرزهای این کشور تاکید می‌کند. همچنین باید به روسیه و ایران درباره نیات ناتو و آمریکا اطمینان داده شود و همگرایی و توسعه اقتصادی منطقه هم تشویق شود. بعضی گام‌های اولیه این راهبرد جدید از جمله به مشارکت طلبیدن عوامل ناآرامی، برداشته شده است. ماه گذشته، امیر‌عبدالله پادشاه عربستان میزبان مذاکرات محرمانه 4 روزهای میان نمایندگان دولت کرزای و مقامات طالبان و دیگر عوامل ناآرامی در افغانستان بود.
اگر چه گفته‌می‌شود که واشنگتن نقشی در این مذاکرات نداشته و حتی از وقوع این مذاکرات حیرت هم کرده‌است، اما گیتس هفته گذشته در بوداپست به خبرنگاران گفت که از مشارکت هر گروه و دسته‌ای که از القاعده بریده باشد، استقبال می‌کند. او گفت: آشتی به‌عنوان بخشی از نتیجه سیاسی تحولات اخیر افغانستان امری اجتناب‌ناپذیر است. وزیر دفاع آمریکا به صراحت گفت: این در نهایت راهبرد خروجی برای همه ماست.
پترائوس که ارتباط برقرارکردنش با عوامل ناآرامی سنی در عراق باعث جدا شدن آنها از القاعده شد و نتیجه مثبتی داد، از این راهبرد حمایت می‌کند. این راه حل البته در عراق هنوز راه حل سیاسی قابل‌قبولی به دست نداده اما مورد تحسین قرار گرفته‌است. چندی پیش پترائوس در بنیاد راست‌گرای هریتج گفت: فکر می‌کنم باید با دشمنان گفت‌وگو کنیم. هرچقدر آنها بیشتر باشند بهتر است. او همچنین معتقد است که مشکل افغانستان ابعاد منطقه‌ای نیرومندی دارد که مشارکت همسایگان افغانستان از جمله هند را می‌طلبد.
با این حال واشنگتن اقدامات و ابتکارات پترائوس در عراق در ارتباط با همسایگان این کشور را محدود و کنترل کرده‌بود. بعضی اخبار حاکی از آن است که واشنگتن اجازه سفر پترائوس به دمشق را نداده و همچنین همه تماس‌ها با تهران را به سفیر آمریکا در بغداد محدود کرده‌است.
آسیا تایمز – 21 اکتبر 2008
