وقتی بدانید در این منطقه که در محدوده 12 کیلومتری جنوب کرج قرار دارد، بادهای معروف شهریار همواره در وزش است تعجب از دیدن این افق خاکستری تبدیل به حیرت میشود.
در این حال، انسان بیاختیار به یاد تصویر آسمان آبی تهران در روزهایی میافتد که باد میوزد؛ پس چگونه افق در فردیس بادخیز نشان از آلودگی دارد؟ پاسخ اینجاست: تمرکز بیش از حد واحدهای صنعتی.
بحثهای تمرکززدایی و اثرات سوء تمرکزگرایی بارها در محافل گوناگون علمی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و... مطرح شده است و تردیدی نیست که تمرکززدایی یکی از اساسیترین راهبردهای دستیابی به توسعه اقتصادی پایدار است.
تمرکز جمعیت علاوه بر پیامدهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مهمترین عامل برهمزننده محیط زیست نیز محسوب میشود.
چنان که پس از انقلاب صنعتی، با افزایش ناگهانی جمعیت انسان و پیشرفت فناوری، بشر در مقیاسی دهشتناک شروع به ویران کردن محیطزیست کرد؛ روندی که بهرغم تصویب کنوانسیونها، برگزاری کنفرانسها و صدور بیانیههای متعدد زیستمحیطی هنوز هم با شدت و سرعتی نگرانکننده ادامه دارد.
به گفته دکتر شفیعپور، استاد دانشگاه و کارشناس محیط زیست، تهران 20 درصد جمعیت ایران را در 2/1 درصد از کل مساحت کشور متمرکز ساخته و 35 درصد واحدهای تولیدی و صنعتی را در خود جای داده است.
همچنین، براساس آمار اداره کل محیط زیست استان تهران نیز، 46 هزار واحد تولیدی، صنعتی و کارگاهی شناسایی و پایش شده است که از این تعداد 17 هزار و 500 واحد با مجوز وزارت صنایع و معادن و تعدادی نیز با مجوز وزارت بازرگانی تأسیس شدهاند و مابقی غیرمجازند.
بدین ترتیب باید گفت که 70 تا 80 درصد صنایع در استان تهران مجوز سازمان محیط زیست را ندارند! از سوی دیگر در سال 84 از 46 هزار واحد شناسایی شده بین 5 تا 7 درصد تنها مورد پایش قرار گرفتهاند! به این ترتیب میتوان تصور کرد روند تخریب محیط زیست در این نقطة کشور در چه وضعیت ناامیدکنندهای قرار دارد.
در این شرایط، دکتر زاهدی، وزیر معین رییسجمهوری در شورای اداری دماوند خبر از لغو محدودیت احداث کارخانجات و مراکز صنعتی در شعاع 120 کیلومتری تهران بر اساس مصوبه بیستمین جلسه استانی هیات دولت داد. این اقدام هیأت دولت، اعتراض برخی کارشناسان و مسؤولان محیط زیست را در پی داشت.
دکتر اصیلیان، سرپرست معاونت محیط انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص لغو مصوبه ممنوعیت استقرار صنایع در داخل شعاع 120 کیلومتری تهران با اعلام این که مخالف لغو این مصوبه هستیم، به ایسنا میگوید: تهران با مشکلات زیادی همچون آلودگی هوا، تمرکز جمعیت، کمبود آب و ... مواجه است و اکثر سرمایهگذاران علاقهمند به سرمایهگذاری در تهران هستند که با لغو مصوبه ممنوعیت استقرار صنایع در داخل شعاع 120 کیلومتری تهران عملاً مناطق محروم کشور از سرمایهگذاری برای احداث صنایع محروم خواهند شد.
محرومیت مناطق محروم کشور از امکان سرمایهگذاری به معنای تشدید روند مهاجرت به تهران و تمرکز روزافزون جمعیت جویای کار است ، که نهایتاً باعث تمرکز جمعیت میشود و آشکارا مخالف موازین توسعه پایدار است، چنان که دکتر شفیعپور، استاد دانشگاه و کارشناس محیط زیست نیز در این خصوص میگوید: هر مصوبهای که منتهی به بارگذاری جمعیتی، شغلی، زیستمحیطی و ایجاد تمرکز در استان تهران شود، مغایر اهداف توسعه پایدار برای نجات تهران است.
این کارشناس محیط زیست میگوید: مضاف بر این منابع زیستی مانند هوا و آب مدت زیادی است که از ظرفیت جمعیتی تهران فراتر رفته یعنی در بهترین برآورد آب شرب موجود استان تهران تنها میتواند پاسخگوی حداکثر 13 میلیون نفر جمعیت باشد که به آستانه آن هم رسیدهایم، از سوی دیگر در زمینه آلودگی هوا و صدا نیز چندین سال است که از آستانه هم عبور کردهایم!
وی با اشاره به این که لغو مصوبه ممنوعیت استقرار صنایع در داخل شعاع 120 کیلومتری تهران وضع تهران را بسیار وخیم تر از آنچه هست میکند، میافزاید: این در حالیست که با وجود این مصوبه، تعداد زیادی صنایع متخلف داریم و حسب مورد استقرارهایی نیز با مجوز دولت در این محدوده طی سالیان گذشته صورت گرفته است.
این کارشناس محیط زیست تاکید میکند: چنانچه مصوبه لغو شود، به صورت شتابان و لجامگسیخته تمامی عرصههای موجود تهران مورد تاختوتاز ساخت و سازهای صنعتی قرار گرفته و تغییر کاربری غیرمجاز اراضی کشاورزی به صنعتی شدت میگیرد.
به گفته وی لغو مصوبه ممنوعیت استقرار صنایع در داخل شعاع 120 کیلومتری تهران تهدید جدی برای کشاورزی و منابع غذایی استان تهران خواهد بود. این کارشناس محیط زیست میگوید: تنها فناوریهای فاقد آلودگیهای زیست محیطی و فاقد نیاز به نیروی انسانی زیاد مانند صنایع نرم افزاری که متخصصان آن بالفعل در محدوده شهری تهران استقرار دارند قابلیت ایجاد در تهران را خواهند داشت.