همشهری آنلاین - بهاره خسروی : حاصل این تلاش تربیت پزشکان نامداری مثل مرحوم سعید نفیسی «ناظم الاطباء» بود. علم پزشکی در سال ۱۳۱۳ با راه‌اندازی دانشکده پزشکی مسیر تازه‌ای در پیش گرفت و چهره‌های ماندگاری همچون «دکتر محمد قریب» به تاریخ پزشکی ایران معرفی شدند. آسمان تاریخ علم پزشکی ایران همواره پر از ستاره‌های پرفروغی بوده که خدمات ارزنده‌ای داشتند. در این گزارش همراه با «فاطمه احمدی» کارشناس موزه ملی تاریخ علوم پزشکی به گوشه و کنار نخستین های دنیای پزشکی در پایتخت سرک بکشیم.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
اصطبلی که موزه شد
خیابان کارگر شمالی (امیرآباد سابق)، اگرخوب گوش تیز کنیم هنوز هم صدای سم اسب‌های خسته قجری از دل اصطبل شاهی شنیده می‌شود. جایی که زمانی استراحتگاه مسافران و اسب‌های خسته و در راه مانده بود، امروز پردیس دانشگاهی تهران است و در دل همین پردیس، بنایی با معماری دوره قاجار به جا مانده است. این بنا، امروز تنها موزه تخصصی تاریخ ملی پزشکی ایران و یکی از شش موزه تخصصی پزشکی خاورمیانه است.
«فاطمه احمدی» کارشناس موزه ملی تاریخ علوم پزشکی این را می گوید و در ادامه توضیح می‌دهد: «تقریبا بخش زیادی از زمین‌های محله امیرآباد جزء املاک امیرکبیر بود. بنای موزه هم تقریبا به دوره ناصرالدین شاه قاجار می رسد. بنا به دستور امیرکبیر ساخته شد و به روایتی اصطبل شاهی یا کالسکه‌خانه امیر بود. سال ۱۳۷۸ این بنا به عنوان یک اثر تاریخی ارزشمند، در سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسید. درسال ۱۳۸۰ با همکاری سازمان میراث فرهنگی و دانشگاه علوم پزشکی تهران با عنوان موزه ملی تاریخ علوم پزشکی افتتاح شد.»
جراحی با سنگ
به تعریف کارشناس موزه، ابزار انسان اولیه برای زندگی در طبیعت سنگ بود. در واقع همین سنگ‌ها چاقو و تیغ های اولیه جراحی محسوب می شدند. به هر گوشه از این غرفه که چشم می‌اندازی بخشی های جالبی از ایران باستان می توان پیدا کرد. اسکلت دست سازی توسط یکی از اساتید دارالفنون که ۷۰ سال پیش از گچ ساخته شده تا جسد مومیایی زنی ۶۰ یا ۷۰ ساله که ۹۰۰ سال پیش در گورستانی از شهر یزد دفن شده بود و جمجمه ای متعلق به دختر ۱۳ ساله با قدمت ۴۹۰۰ سال پیش که دچار بیماری مغزی شده بود و برای درمان بیماری قسمت فوقانی سمت راست جمجمه مورد عمل جراحی قرار گرفته از موارد جالب و دیدنی این بخش است.
قدیمی ترین کتاب‌های نسخه خطی
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های موزه ملی تاریخ پزشکی ایران جمع آوری و نگهداری نسخ خطی طب کهن است. کتاب «طب المنصوری»، «زکریای رازی» از قدیمی ترین کتاب های نسخه خطی در جهان است که در این موزه نگهداری می شود. همچنین اسناد و اعلامیه های طبی مربوط به دوران قاجار مثل مجله «حفظ الصحه»، نگهداری اسناد، نسخه ها و تصویر «دکتر احمدیه» نخستین فارغ‌التحصیل مدرسه دارالفنون که میان طب جدید و طب سنتی پیوند ایجاد کرد از دیگر دیدنی های این بخش است.
تماشای آناتومی بدن اسب در دورصفویان
بخش دامپزشکی و تماشای ابزار درمان و تصاویر قدیمی آناتومی بدن حیوانات که بسیاری از آنها بر اساس خیال و تصورات دانشمندان هر دوره بودند خالی از لطف نیست. در میان ابزاری مثل نعل اسب، یوغ، زنجیر، چکش و چیزهایی از این دست تصویر آناتومی بدن اسب مربوط به دوره صفویان دیدنی‌ترین تصویر این بخش است.
پدر علم پزشکی نوین
«پرفسور شمس» پدر علم پزشکی نوین ایران، از جمله افرادی بود که در ایران عینک ساخت. پرفسور و پدرش جزو نخستین چشم پزشکان ایران بودند. او سال ۱۹۵۲ به فرانسه رفت و اولین عمل جراحی را روی چشم انجام دادند. نگارش چندین جلد کتاب، با موضوع اولین‌ها در رشته های مختلف پزشکی از دیگر آثار به جامانده از پرفسور شمس است. غرفه چشم پزشکی از دیگر بخش های موزه تاریخ ملی پزشکی است که حتما باید آن را دید.
کشیدن دندان با قندشکن
"دندان لق را باید کشید. "با همین مقدمه راهی غرفه دندانپزشکی می‌شویم. جایی که همه ابزار عجیب و غریب حرفه دندانپزشکی برای بازدید عموم به نمایش گذاشته است. کلبتین چیزی شبیه قیچی قندشکن در طرح‌ها و اندازه‌های مختلف بر اساس شماره دندان در گذشته مسئولیت کشیدن دندان عقل را داشت.
نظر شما