همشهری آنلاین - مجید جباری: تازه از خستگی کار و درگیری روزمره فارغ می‌شود و به خانه می‌رسد؛ قرار است چند ساعتی در کنار خانواده آرامش بگیرد؛ پنجره را باز می‌کند تا هوای خانه عوض شود، بوق ممتد ماشینها، صدای دیوانه کننده موتورسیکلت‌ها و اگزوزهایی که انگار برای رفتن روی اعصاب مردم دستکاری شده‌اند، مثل پتک بر سرش فرود می‌آید. «پنجره اتاق نشیمن و اتاق خواب ما رو به بزرگراه است. تقریبا هیچ ساعتی از شبانه روز آرامش نداریم اما معمولا صبح‌ها و در ساعات اوج ترافیک، سرو صدا سرسام‌آور می‌شود. حتی در ساعت‌های پایانی شب هم به خاطر صدای عبور و مرور ماشینها و موتورسیکلت‌ها، آسایش نداریم؛ جرأت نمی‌کنیم که پنجره را باز کنیم؛ آلوگی هوا و گرد و خاک را هم به آن اضافه کنید؛ واقعا قابل تحمل نیست.» این‌ها را خانم جوانی می‌گوید که در حاشیه بزرگراه نواب سکونت دارد.
جرات نداریم پنجره باز کنیم
او که خودش را «دلیری» معرفی می کند، ادامه می‌دهد: « ۸ سال پیش این خانه را با قسط و وام و هزار گرفتاری خریدیم. همان زمان مشاور املاک به ما گفت عایق بندی بزرگراه به زودی انجام شود اما هشت سال گذشته و هنوز هم خبری نیست.
یکی از ساکنان قدیمی که طبقه بالای ما خانه دارد، همان وقت مشکلات زندگی در حاشیه بزرگراه را به ما گوشزد کرد اما فکر نمی‌کردیم سر و صدا اینقدر کلافه کننده باشد. یک ماه هم نشد که متوجه شدیم صدا چه تاثیری بر اعصاب و رون ما دارد. با اینکه اینجا تقریباً همه پنجره دوجداره دارند اما باز هم سر و صدا آزار دهنده است. مدت‌هاست روزها جرات باز کردن پنجره را نداریم. حتی شب‌ها هم از صدای بوق ماشینها و رفت و آمد خودروها آرامش نداریم.
از پارسال خانه را برای فروش گذاشته‌ایم اما مشتری زیادی ندارد ؛ عده کمی هم که می‌آیند، خانه را زیر قیمت می‌خواهند. با این قیمت‌ها قید فروش را زده‌ایم اما زندگی در اینجا واقعا سرسام آوراست. تنها دلمان را به عایق بندی مسیر بزرگراه خوش کرده‌ایم که سالهاست وعده اش را می‌دهند.
می‌گویند بخش عمده‌ای از سر و صدای رفت و آمد ماشینها و موتور سیکلت‌ها کم می‌شود. امیدواریم هر چه زودتر این کار انجام شود.»
همسرم با قرص آرام بخش می‌خوابد
محسن قدیری خانه‌اش درست در حاشیه اتوبان صدر است. مسیری که در سال‌های اخیر در برنامه عایق بندی بخشی از این بزرگراه قرار داشت و قسمتی از آن به پنل‌های جاذب صوت مجهز شد. او درباره تاثیر این دیواره‌ها بر کاهش سر و صدای اتوبان می‌گوید: «اوایل که این پنل‌های عایق را ساختند بخشی از سر و صدا به شکل محسوسی کمتر شد اما از وقتی که قسمت‌هایی از آن را دزدیدند، باز هم سرو صدا آزار دهنده شده است.»
او ادامه می‌دهد: «دو سال پیش همراه تعدادی از همسایه‌ها نامه‌ای را برای شهرداری منطقه نوشتیم تا به این مشکل رسیدگی شود اما جواب درستی نگرفتیم. آنطور که عنوان می‌کنند هزینه ساخت این پنل‌ها بالاست و شهرداری از پس مخارج تعمیر و یا ساخت مجدد آن بر نمی‌آید. ما ساکنان چه گناهی کرده‌ایم که خانه هایمان در کنار بزرگراه‌ها قرار گرفته است.»
این شهروند تهرانی که حدودا ۶۰ سال دارد، بیشتر از ۱۸ سال در این محل ساکن است: «صدای سرسام آور، اعصاب و روان همسرم را به هم ریخته؛ شب‌ها به سختی و با قرص آرام بخش می‌خوابد. خودم هم حال و روز بهتری ندارم. بعضی روزها که پنجره را باز می‌کنم، حتی صدای تلفن و آیفون هم شنیده نمی‌شود.
قبلا پسرم با عروس و نوه‌ام آخر هفته‌ها اینجا می‌آمدند و خانوادگی دورهم جمع بودیم اما حالا ماهی یکبار هم با اکراه می‌آیند. نوه ۴ ساله‌ام اینجا سخت می‌خوابد. تحمل سر و صدای موتورسیکلت‌ها و ماشینها آن هم هر روز مثل سوهان روح آرامش را از ما گرفته‌است.
چند بار تصمیم گرفتم از این محل نقل مکان کنم اما خانه‌ام رادوست دارم. اگر وضعیت به همین شکل باشد چاره ای جز این ندارم.»
دوستم در ۵۰ سالگی سمعک می‌زند
خانم شریفی که حدود ۱۹ سال در مهرآبادشمالی زندگی می‌کند، درباره آلودگی صوتی محل سکونتش که به گفته کارشناسان یکی از نقاط آلوده پایتخت است، به همشهری آنلاین می‌گوید: «سال‌ها پیش که اینجا اینقدر شلوغ نشده بود، فقط صدای هواپیما اذیت می‌کرد، اما در این سال‌ها حجم بالای عبور و مرور خودروها و موتورسیکلت‌ها هم به صدای وحشتناک هواپیماها اضافه شده؛ شیشه‌های دوبل پنجره‌ها هم نمی‌تواند همه صداها را بگیرد. سر و صدا به مرور زمان، روح و جسم‌مان را فرسوده کرده است.»
او ادامه می‌دهد: همسایه‌ای داریم که سالهاست به خاطر تحمل صدای بلند، به غیر از آسیب‌های روحی، گوش‌هایش هم دچار عارضه شده و در سن ۵۰ سالگی سمعک می‌زند. اینجا کسی پنجره خانه‌اش را باز نمی‌کند. با اینکه پروازهای خارجی به فرودگاه امام(ره) منتقل شده و در ساعات شب کمتر صدای هواپیما داریم، اما صدای آزاردهنده اگزوز موتورسیکلت‌ها و بعضی ماشین‌هایی که روز و شب نمی شناسند، گوش خراش است.»
عوارض جسمی و روحی آلودگی صوتی چیست؟
از دیدگاه سلامتی، آلودگی صوتی علاوه بر ایجاد انواع اثرات فیزیولوژیکی به ایجاد اختلالات روان‌پزشکی و روان‌شناختی منجر می‌شود. آثار فیزیولوژیکی و روانی مواجهه با صدا بر انسان غالباً به‌تدریج ظاهر شده و در درازمدت پیامدهای منفی روان‌شناختی آن از جمله رفتار پرخاشگرانه، خستگی جسمی ـ روانی، استرس، سرگیجه، سردرد، عصبانیت، اختلال خواب، کاهش بازده کاری بروز می‌کند.
در واقع آلودگی صوتی امواج ناخواسته‌ای است که در شرایط مکانی و زمانی خاص بر فعالیت موجودات زنده به ویژه انسان تأثیر گذاشته و می‌تواند عوارض متعدد جسمی، روحی و به ویژه اختلال در دستگاه شنوایی را ایجاد کند. واحد اندازه‌گیری آلودگی صوتی «دسی‌بل» است و آستانه تحمل گوش انسان حدود ۱۳۰ دسی‌بل است. گرچه انسان به سرو صدا عادت کرده ولی در حقیقت آلودگی صوتی یکی از عوامل عامل خستگی است و ظرفیت کار انسان را چه در مشاغل فکری و چه در شغل‌های بدنی و ساده کاهش می‌دهد. آلودگی صوتی روی وضع روانی و روحی شخص اثر دارد و باعث اشکال در تطابق یافتن انسان با محیط کار و حتی اجتماع و خانواده می‌شود.
چاره کار چیست؟
با اینکه از حدود ۱۲ سال قبل، طرح عایق بندی و تجهیز حاشیه برخی بزرگراه‌های تهران به دیواره‌های جاذب صدا به اجرا درآمد اما هنوز بسیاری از بزرگراه‌ها به پنل‌های کاهش دهنده صدا تجهیز نشده‌اند و ساکنان حاشیه این مسیرها با دردسرهای زیادی روزشان را شب می‌کنند.
دیوارهای عایق صوت که در حاشیه بزرگراه‌های حکیم، صیاد شیرازی، خرازی، آزادگان، امام علی(ع)، چمران، یادگار امام و صدر ساخته شده بخشی از مشکلات ساکنان را برطرف کرده است. به گفته کارشناسان و بر اساس تحقیقات صورت گرفته این دیوارها می‌توانند ۱۵ تا ۲۰ دسی‌بل صدا را کاهش دهند که این عدد نشان از موثر بودن این راهکار جهانی دارد. تقریبا همه ساکنان حاشیه بزرگراه‌هایی که به این دیوارهای عایق تجهیز شده‌اند از اثرگذار بودن دیوارهای عایق صوت رضایت دارند. اما مشکلی که در این بین وجود دارد، این است که صدای تردد ماشینها و موتوسیکلت‌ها به ویژه در قسمت‌هایی که بخشی از پنل‌ها به سرقت رفته و یا به دلایلی شکسته‌اند، آزار دهنده می‌شود. موضوعی که کارشناسان هم آن را تائید می‌کنند و معتقدند این دیوارهای عایق صوت در صورت صدمه و شکستگی، بخش زیادی از کارایی‌شان را از دست می‌دهند.
میانگین تراز صوتی در بزرگراه‌های تهران
طبق نتایج اندازه‌گیری صدا به وسیله دستگاه‌های سنجش صوت، میانگین تراز صوتی در بزرگراه‌های تهران در روزها حدود ۷۰ تا ۸۰ دسی‌بل است. ضمن اینکه براساس آمارهای سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران ۷۰ درصد کاربری مجاور بزرگراه‌های شهر تهران مسکونی بوده و استاندارد سازمان حفاظت از محیط زیست برای کاربری مسکونی ۵۵ دسی‌بل در روز و ۴۵ دسی‌بل در شب تعیین شده که با این اوصاف، میانگین تراز صوتی در بزرگراه‌های پایتخت در ساعات روز ۱۵ تا ۲۵ دسی‌بل بالاتر از حد استاندارد است. با توجه به اینکه عایق‌های صوتی می‌توانند تا ۲۰ دسی بل صدا را کاهش دهند، دیوارهای عایق با ارتفاع ۷ متر در مسیر می‌تواند بخش زیادی از مشکل را برطرف کند.
مناطق «خطرناک» و «آزار دهنده»پایتخت
میانگین تراز صوتی در مناطق مختلف پایتخت از طریق ۳۶ ایستگاه ثابت سنجش صوت برای دوره زمانی «روز» و «شب» از طریق سامانه بر خط آلودگی صدا http://noise.tehran.ir در اختیار عموم قرار می‌گیرد.
بر اساس نتایج این ایستگاه‌ها، به طور کلی مناطق مجاور بزرگراه‌ها، محدوده‌های نزدیک بازار که تردد موتورسیکلت‌ها در آن زیاد است، همچنین مناطق مجاور فرودگاه مهرآباد به دلیل صدای ناشی از تردد هواپیماها و مکان‌هایی که مترو از سطح زمین و از کنار مناطق مسکونی می‌گذرد از جمله نقاط آلوده‌تر به لحاظ آلودگی صوتی هستند.
آنطور که نقشه آنلاین پایگاه سنجش آلودگی صوتی تهران نشان می‌دهد، بزرگراه حکیم در منطقه ۲ با ۷۳.۶ دسی بل، بزرگراه شهید گمنام در منطقه ۶ با ۷۱، نیروی هوایی در منطقه ۱۳ با ۷۰.۱ دسی بل، آذری در منطقه ۱۰ با ۷۲.۹ دسی بل، بعثت در منطقه ۱۶ با ۷۰.۵ ، امیرکبیر در منطقه ۱۲با ۷۲.۳، میدان خراسان در منطقه ۱۲ با ۷۴.۳، میدان نماز (شهر ری) در منطقه ۲۰ با ۷۰.۷ دسی بل، هشت نقطه قرمز تهران به حساب می‌آیند که با شاخص بالای ۷۰ دسی بل در وضعیت خظرناک قرار دارند. ۸ نقطه دیگر پایتخت شامل همت، شهران، میدان صنعت، تجریش، بخش از خیابان نیروی‌هوایی، بلوار هنگام (منطقه ۴)، بلوار شاهد در تهرانپارس و همچنین تقاطع خیابان حافظ و انقلاب با میانگین ۶۵ تا ۷۰ دسی بل در وضعیت نارنجی به معنای آزار دهنده قرار دارند.
همچنین بزرگراه‌های نواب، شهید زین‌الدین، رسالت، شهید صیاد شیرازی، قیطریه، شهید باقری، مهرآباد و استاد معین هم از جمله بزرگراه هایی هستند که ساکنان پیرامون آنها، از آلودگی صوتی متضرر می‌شوند و درخواست رسیدگی به این مسأله را دارند.
عکاس: علیرضا طهماسبی
نظر شما