موفقیت مقدماتی یک داروی جدید در کاهش سرعت اُفت توانایی‌های شناختی بیماران آلزایمر | آیا امیدی برای درمان آلزایمر به وجود آمده است؟

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ان‌بی‌سی نیوز شرکت ایسایی و همکارش، شرکت داروسازی آمریکایی «بیوجن» (Biogen) اعلام کردند که این دارو به نام «لکانماب» (lecanemab) در مرحله سوم کارآزمایی بالینی توانسته است پس از  ۱۸ ماه  سرعت زوال توانایی‌های شناختی بیماران آلزایمر را تا ۲۷ درصد کاهش دهد.

داروی لکانماب یک «آنتی‌بادی مونوکلونال» یا «پادتن تک‌دودمانی» است که «پلاک‌های آمیلوئیدی» - کلافه‌های پروتئینی «سمی» که تصور می‌شود علت از بین رفتن سلول‌های مغزی در بیماری آلزایمر باشند- هدف قرار می‌دهد.

این نتایج مقدماتی در یک بیانیه مطبوعاتی اعلام شده‌اند و هنوز پس از داوری همتا در ژورنال‌های پزشکی منتشر نشده‌اند.

کارشناسان می‌گویند در تفسیر این نتایج نباید جانب احتیاط را از دست داد، چرا که یافته‌های این بررسی سودمندی «کوچکی» را برای این دارو نشان می‌دهند که پایین‌تر از آستانه‌ای است که برای بیماران قابل‌تشخیص باشد، اما به عنوان گام اول در مسیری طولانی تحقیق درباره این دارو می‌توان خوش‌بینی محتاطانه‌ای درباره آن ابراز کرد.

این نتایج بر اساس بررسی ۱۷۹۵ بیمار بوده است که به طور اتفاقی به دو گروه دریافت‌کننده دارو یا دارونما هر دو هفته یکبار برای ۱۸ ماه تقسیم شده بودند. زوال شناختی این بیماران با استفاده از «مقیاس سنجش بالینی زوال عقل» ارزیابی شد که بر شش حوزه متمرکز است: حافظه،  تشخیص موقعیت، قضاوت و حل مسئله، امور اجتماعی، خانه و سرگرمی‌ها.

شرکت ایسایی اعلام کرد که این یافته‌ها را در یک کنفرانس بیماری آلزایمر در اواخر ماه نوامبر ارائه خواهد کرد و قصد دارد داده‌های این کارآزمایی را تا ماه مارس (اسفند) برای گرفتن مجوز دارو تسلیم سازمان غذا و داروی آمریکا کند.

یک داروی دیگر  برای بیماری آلزایمر به نام «آدوکانوماب» (با نام تجاری«ادوهلم»  (Aduhelm) که شرکت آمریکایی بیوژن با همکاری شرکت ایسایی تولید کرده است و سال پیش در اقدامی بحث‌برانگیز بوسیله سازمان غذا و داروی آمریکا تایید شد، نیز یک آنتی‌بادی مونوکلونال است که میزان پلاک‌های آمیلوئیدی در مغز را کاهش می‌دهد. کارآزمایی‌های بالینی این دارو نتایج متناقضی از لحاظ تاثیربخشی آن در بیماران به دست داده است و به همین علت برخی از دانشمندان اصولا درباره درستی نظریه تجمع پلاک‌های آمیلیوئیدی به عنوان علت بیماری آلزایمر ابراز تردید کرده و به دنبال توضیحات احتمالی دیگر رفته‌اند.

کارشناسان می‌گویند یافته‌های مثبت این بررسی جدید هم نمی‌تواند ثابت کند  پلاک‌های آمیلوئیدی علت اصلی زوال کارکرد ذهنی در مشاهده‌شده در بیماران آلزایمر هستند و این پلاک‌ها ممکن است یکی از چندین عاملی باشند که به پیشرفت بیماری منجر می‌شوند و هنوز پژوهش بیشتری در این زمینه لازم است.

به جز داروی «ادوهلم» شرکت بیوژن، همه داروهای دیگر تاییدشده برای بیماری آلزایمر به کاهش علائم آن کمک می‌کنند، و تاثیری در سرعت یپشرفت بیماری ندارند.

دو داروی دیگر از همین رده «آنتی‌بادی‌های مونوکلونال» که پلاک‌های آمیلوئیدی را برای جلوگیری از پیشرفت بیماری آلزایمر هدف قرا رمی‌دهند، بوسیله شرکت‌های داروسازی «روش» و «الای لیلی» مراحل انتهایی کارآزمایی بالینی را می‌گذرانند که انتظار می‌رود نتایجشان در چند ماه آینده اعلام شوند.