وی تاکید کرد: درمان ناباروری به واسطه پایین بودن نرخ موفقیت، حتی در شرایط طبیعی مستلزم تکرار است.
دکتر آخوندی، رئیس پژوهشگاه ابن سینا، در نشست مطبوعاتی «بیمه و ناباروری، چالش‌ها - راهکارها» گفت: آمار قطعی در رابطه با میزان زوج‌های نابارور در کشور وجود ندارد و گزارش‌های پراکنده‌ای در این رابطه ثبت شده است.
در این زمینه پژوهشکده ابن سینا طرحی را در دست داشته و اقداماتی را در جهت آمار قطعی میزان ناباروری در کشور آغاز کرده است.
وی با استناد به آمارهای سازمان بهداشت جهانی در رابطه با میزان ناباروری در جهان گفت: میزان ناباروری در جهان حدود 10تا 15درصد گزارش شده است.
این در حالی است که در ایران این آمارها بیش از 20درصد است. در تهران میزان ناباروری حدود 21درصد و در گزارش‌های دیگر حدود 26 درصد ثبت شده است که این مقدار از معدل جهانی بسیار بالاتر است. همچنین حدود 5/13 میلیون زوج در کشور وجود دارد.
بر این اساس حدود 2 تا 5/2 میلیون زوج نابارور در کشور وجود دارد. اگر 30 درصد از این زوج‌ها به خدمات درمان ناباروری در پروتکل‌های لقاح خارج رحمی نیاز داشته باشند می‌توان گفت که حدود 500 تا 750 هزار زوج به این خدمات نیاز دارند. در مجموع بین 150 تا 200 هزار زوج به درمان‌های سالانه ناباروری نیاز دارند.
دکتر آخوندی ادامه داد: در حال حاضر مراکز درمان ناباروری باید حدود 30هزار سیکل درمان ناباروری را در سال پوشش دهند. بر این اساس گسترش مراکز درمان ناباروری نیاز است. همچنین باید شرایطی فراهم شود که همه بتوانند از پیشرفت‌های به‌وجود آمده در درمان ناباروری بهره‌مند شوند.
وی بیان داشت: حدود 20سال پیش که مراکز درمان ناباروری در ایران وجود نداشت دولت به ازای هر زوج که برای درمان به خارج از کشور فرستاده می‌شدند، حدود 10 هزار دلار برای هر سیکل درمانی هزینه می‌کرد.
همچنین هزینه رفت‌وآمد و اقامت در کشور مربوطه برعهده خود زوج‌ها بود. تا چندی پیش امکاناتی از جمله یارانه داروها برای زوج‌های نابارور در کشور وجود داشت. گران‌ترین داروی مورد نیاز این زوج‌ها حدود 5هزار تومان فروخته می‌شد که در حال حاضر این داروها حدود چهار برابر افزایش قیمت یافته است.
دکتر آخوندی با بیان اینکه در گذشته دولت دومین هزینه را بعد از جراحی‌های قلب برای درمان در خارج از کشور، در مورد درمان ناباروری پرداخت می‌کرد؛ اظهار کرد: در حال حاضر هیچ امکان حمایتی به‌طور خاص از درمان ناباروری صورت نمی‌گیرد؛ به این معنا که حمایت‌ها انجام می‌شود اما در جای خود نیست.
وی عنوان کرد: یک زوج درصورت مواجهه با مشکل ناباروری اگر از مراکز درمانی فوق تخصصی و امکان تشخیص و درمان صحیح اطلاع نداشته باشد به تخصص‌های مختلف و پراکنده مراجعه می‌کند. به این ترتیب دستکاری‌های غیرضروری، داروها و جراحی‌های غیرصحیح انجام شده و امیدهای واهی به زوج‌ها داده می‌شود.
این عوامل هزینه‌های گزافی را از جهت مالی، روانی و همچنین تاخیر در جهت تولیدمثل برای زوج به همراه دارد. دکتر آخوندی در ادامه اضافه کرد: هزینه‌هایی که در خارج از مراکز درمان ناباروری انجام می‌شود به‌عنوان هزینه‌های روتین هر فرد در نظر گرفته شده و تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد.
به این ترتیب از آنجا که زوجین هزینه‌های درمان ناباروری را ندارند به پزشکان متفرقه مراجعه می‌کنند و عدم‌تامین این هزینه‌ها به راه حل‌های سنتی، گیاهی و راه حل‌های غیردرمانی مانند تعدد زوجین، طلاق و غیره منجر می‌شود؛ در کنار این عوامل تاخیر در سن تولید مثل هم به‌وجود می‌آید.
کاهش میزان باروری با افزایش سن
دکتر آخوندی اذعان کرد: با افزایش سن، میزان باروری زنان کاهش می‌یابد. همچنین به‌ویژه از سنین 35 سال به بالا احتمال بروز نقایص ژنتیک در فرزند حاصل نیز بسیار بالاتر است. لقاح خارج رحمی در سنین بالا نیز نتیجه کمتری خواهد داشت.
علاوه بر آن در سنین بالا به‌دلیل استفاده از تکنیک‌های جدید، هزینه‌های مجددی به‌منظور حصول اطمینان از سلامت جنین به زوجین تحمیل می‌شود.
حاملگی‌های چند قلویی هم علاوه بر تحمیل هزینه‌های گزاف به زوجین، هزینه‌های زیادی را برای نظام درمانی کشور به‌دنبال دارد. این در حالی است که امکان سقط جنین نیز وجود دارد.
دکتر آخوندی با بیان اینکه به یک زن هنگامی عنوان نابارور داده می‌شود که یک سال به‌طور مرتب از ارتباط جنسی آنها برای داشتن فرزند گذشته باشد؛ خاطرنشان ساخت: پیشرفت‌های فناوری درمان ناباروری به‌طور عادلانه برای همه مردم و در اختیار آنها قرار نگرفته است.
اگرچه تعدادی از زوج‌های نابارور با سخت‌ترین شرایط به سمت درمان‌های ناباروری پیش می‌روند ولی درمان به واسطه پایین بودن نرخ موفقیت، حتی در شرایط طبیعی مستلزم تکرار است.
افزایش شانس موفقیت درمان ناباروری با سه بار لقاح خارج رحمی
دکتر آخوندی بیان کرد: از آنجا که در لقاح خارج رحمی 3جنین منتقل می‌شود، درصد موفقیت بسیار بالاتر است. در شرایط عادی برای هر جنین حدود 10 تا 12 درصد شانس موفقیت در نظر گرفته می‌شود.
درصورتی که سه بار لقاح خارج رحمی صورت گیرد 20 تا 30 درصد شانس موفقیت ناشی از درمان وجود دارد. بر این اساس باید گفت که در درمان‌های ناباروری لازم است تکرار به عمل آید؛ بر این اساس با توجه به محدودیت ظرفیت مراکز درمان ناباروری و همچنین هزینه‌های آن، تعداد افرادی که بتوانند از این امکانات استفاده کنند، زیاد نیست.
وی با بیان اینکه با اطلاع رسانی‌های مناسب انجام شده در حال حاضر زوج‌ها در سنین پایین هم برای درمان ناباروری مراجعه می‌کنند؛ ادامه داد: پس از گذشت 20 سال از ورود فناوری‌های درمان ناباروری به ایران، در حال حاضر نسبتا از فرستادن زوج‌ها به خارج از کشور برای درمان بی‌نیاز شده‌ایم.
در شرایطی که هزینه‌های درمان ناباروری در ایران نسبت به کشورهای همجوار و اروپایی پنج برابر پایین‌تر بوده و موفقیت توریسم درمانی در زمینه درمان ناباروری نسبت به دیگر درمان‌ها را سبب شده، شاهدیم که زوج‌های نابارور کشور به این امکانات دسترسی ندارند.
در این زمینه پژوهشگاه ابنسینا به‌عنوان یکی از مراکز مرجع در ارتباط با تولیدمثل، حرکت‌های جدی را انجام داده و هرکدام از این حرکت‌ها در قالب یک سمینار آغاز شد. در رابطه با مشکلات اخلاقی و شرعی تولید مثل مانند اهدای جنین، رحم جایگزین، اهدای گامت و غیره حرکت‌های راهگشایی به سمت قانونمندی اقدامات مورد نیاز انجام شده است.
رئیس پژوهشگاه ابنسینا در پایان با اشاره به برگزاری سمینار «بیمه و ناباروری» در 12 دی ماه تأکیدکرد: در زمینه دسترسی قشر محروم جامعه به خدمات درمان ناباروری، پژوهشکده ابنسینا با همکاری وزارت رفاه اقدام به برگزاری سمیناری در روز پنجشنبه کرده است.
