راز زیبایی معماری عمارت هفت‌تن | ندیم سطان صاحب‌قران در سفرهای فرنگ اینجا زندگی می‌کرد

همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: خانه کوچه هفت‌تن که به «عمارت هفت‌تن» معروف است، در یک کوچه آشتی‌کنان قرار دارد. عرض کم کوچه هفت‌تن، حس و حال گشت‌وگذار در یکی از کوچه‌های بافت تاریخی یزد را به بازدیدکنندگان منتقل می‌کند. عمارت هفت‌تن برای افرادی که از داستان آن اطلاعی ندارند و گذرشان تنها برای خرید به بازار مسگرها می‌افتد، یک شگفتانه بزرگ است.

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید

عمارتی زیبا در دل کوچه آشتی‌کنان

عمارت هفت‌تن که از نمونه‌های نادر عمارت‌های برجای مانده از دوره قاجار است، ناگهان در امتداد راسته بازار مسگرها و در انتهای یک پاساژ، زیبایی خود را به رخ رهگذران و بازدیدکنندگان می‌کشد. راز زیبایی معماری عمارت هفت‌تن در ترکیب عناصر معماری اصیل ایرانی شامل بادگیر، ارسی‌ها و قوس‌های ایرانی با معماری نئوکلاسیک اروپایی نهفته است. در مرکز این عمارت سه‌طبقه، ایوانی طراحی شده که در دو سوی آن مانند دیگر بناهای دوره قاجار دو گوشواره قرار دارد؛ گوشواره‌ها مسیر دسترسی به تالار مرکزی یا شاه‌نشین عمارت‌اند. خانه هفت‌تن مانند بسیاری از خانه‌های قجری ۶ ستون برافراشته روی ایوان دارد که در همان بدو ورود به عمارت، ببیننده را مسحور و محو تماشا می‌کند. مقرنس‌کاری، گچبری، نقاشی و آینه‌کاری‌های تالار مرکزی خانه نیز به زیبایی بصری آن افزوده و ارزش بازدید از آن را دوچندان کرده است.

عمارت مترجم مخصوص سلطان صاحبقران

عمارت هفت‌تن اما متعلق به «محمدحسن اعتمادالسلطنه» نویسنده و مترجم مشهور دوران ناصرالدین‌شاه قاجار بود. صاحب این عمارت زیبا، به گونه‌ای همراه و ندیم ۲۵ساله سلطان صاحب‌قران محسوب می‌شد؛ کسی که در سفرهای ناصرالدین‌شاه به فرنگ، مترجم و عصای دست شاه قاجار به حساب می‌آمد. اعتمادالسلطنه که در دانشگاه پاریس درس خوانده بود، پس از بازگشت از فرانسه رئیس دارالترجمه همایونی، وزیر انطباعات (چاپ و نشر) و البته مترجم مخصوص ناصرالدین‌شاه شد. او در همین عمارت بود که آثار معروفی چون «روزنامه خاطرات» که از اسناد مهم دوران قاجار است و نیز «خیرات حسان» را به رشته تحریر درآورد. اعتمادالسلطنه اخبار روز جهان را هم به گوش شاه قاجار می‌رساندT چون او بود که به عنوان مترجمT روزنامه‌های خارجی را برای ناصرالدین‌شاه می‌خواند تا شاه قاجار در جریان وقایع مهم بلاد فرنگ قرار بگیرد.

سرانجام عمارت هفت‌تن

عمارت هفت‌تن تا سال ۱۳۸۲ مهجور مانده بود و حتی مالکان آن تصمیم داشتند با تخریب عمارت، آن را به یکی از پاساژهای بدقواره بازار تبدیل کنند. تصمیمی که البته با ورود شهرداری به موضوع راه به جایی نبرد و عمارت هفت‌تن در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. این خانه تاریخی درخیابان پانزده خرداد، بازار بزرگ تهران، انتهای جنوبی چهارسوق بزرگ، ضلع شرقی راسته مسگرها، کوچه هفت‌تن قرار دارد.