روان شناسی بیماران مبتلا به سرطان واطرافیان آن‌ها |ناامیدی؛ مخرب‌ترین عامل در روند بهبود بیماری

همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: هشتم تا پانزدهم بهمن ماه، هفته ملی مبارزه با سرطان است. با توجه به اینکه بیماران مبتلا به سرطان از لحاظ روحی روانی بسیار آسیب پذیر هستند، توجه به حفظ روحیه آن‌ها موضوعی است که حتماً باید در نظام سلامت لحاظ شود. چون وجود مشکلات روحی برای خود بیمار و اطرافیان او باعث تاثیرات منفی بر بیمار می‌شود و در نتیجه روند بهبودی را با مشکل مواجه می‌کند؛ به گونه‌ای که تحقیقات نشان می‌دهد در بسیاری موارد، علت اصلی مرگ بیماران در حین درمان این بیماری، مشکلات روحی و ناامیدی آن‌ها شناخته شده است.

بعضی افراد با شنیدن احتمال ابتلا به بیماری سرطان، احساس ترس، ضعف و ناامیدی می‌کنند و به این ترتیب در معرض آسیب‌های گوناگونی قرار می‌گیرند که بزرگ‌ترین و مخرب‌ترین آن‌ها نا امیدی است.

چگونگی دادن خبر بد به بیمار 

دکتر منا کروندی، متخصص اعصاب و روان (روان پزشک) در مورد چگونگی رویارویی بیماران مبتلا به سرطان با این بیماری می‌گوید:

نخستین موضوعی که باید در مورد بیماران مبتلا به سرطان در نظر داشته باشیم موضوع وجود بیماری سرطان یا حتی ا حتمال ابتلا به آن است که می‌تواند تأثیر زیادی در روحیه خود بیمار و اطرافیان او داشته باشد.

چگونگی دادن خبر بد به بیمار یا Giving bad news موضوع مهمی است که پزشکان باید حتماً به آن توجه داشته باشند. هنگام دادن خبر بد به بیمار چیزی که باید مد نظر قرار گیرد آن است که این موضوع یکی از مباحث بسیار مهم روان شناختی است. بنابراین ملاحظات لازم باید درمورد آن صورت گیرد.

 ضمن آنکه در مراحل تشخیص بیماری، بسیاری اوقات این سؤال برای افراد پیش می‌آید که آیا اصولاً باید به فردی که مبتلا به سرطان یا بیماری خاصی است که طول درمان زیادی پیش رو دارد، ایجاد ناتوانی می‌کند یا در نهایت خطر مرگ دارد بگوییم چنین بیماری دارد یا خیر.

رعایت حق و حقوق بیمار

 توجه داشته باشیم هر فرد حق دارد آگاهی لازم را در مورد وضعیت جسمانی خود داشته باشد. به عقیده این روان پزشک هم حتماً باید بیمار را در جریان نوع بیماری و روند درمان قرار دهیم.

در واقع این حق بیمار است که از بیماری خود با هر اسمی با اطلاع شود. چون در نهایت دیر یا زود در پروسه درمان توسط سرویس پرستاری، هنگام بستری در مراکز درمانی یا حتی در صحبت‌هایی که گاهی افراد نزدیک فامیل با همدیگر می‌کنند متوجه بیماری خود خواهد شد. پس اگر از ابتدای ابتلا به بیماری؛ بیمار را متوجه بیماری که دارد بکنیم اعتماد او بیشتر جلب خواهد شد.

ضمن آنکه وقتی بیمار به طور ناگهانی متوجه بیماری خود شود نگرانی بسیار بیشتری برای او به دنبال خواهد داشت. چون فکر می‌کند حتماً بیماری او آن قدر خطرناک است که دیگران حاضر نشده‌اند خود او را در جریان قرار دهند. به همین خاطر هم گاهی دچار حملات شدید اضطرابی می‌شود.

پذیرش واقعیت همراه با امیدواری

دکتر کروندی می‌گوید دادن خبر بد به بیمار با توجه به سن و سال، توان، شرایط و موقعیتی که دارد متفاوت خواهد بود. بهتر است ابتدا خود پزشک معالج در حضور افراد نزدیک و حمایت گر بیمار، او را در جریان بیماری و چگونگی مراحل آن قرار دهد. ضمن آنکه حتماً باید به همه سؤالات بیمار هم پاسخ دهد.

در واقع برقراری اعتماد و رابطه رضایت بخش بین پزشک و بیمار، علاوه بر اینکه می‌تواند به بهبود حال بیمار کمک کند می‌تواند پروسه درمان را هم برای او آسان‌تر کند.

بیمارانی هم که در بیمارستان بستری هستند باید تحت مشاور تخصصی قرار بگیرند. این مشاوره باید در حضور روان پزشکان یا تیم درمانی متشکل از روان پزشک، روان شناس و کار درمانگر باشد.

برقراری اعتماد، سازش  و انعطاف بین بیمار و تیم درمان

به گفته این متخصص اعصاب و روان، روان پزشک بعد از مطالعه پرونده بیمار، درمان دارویی و عوارض ناشی از آن در مورد مسائل روان شناختی بیمار و نحوه اجرای آن تصمیم می‌گیرد.

او باید اطلاعاتی شامل سن بیمار، مکانیسم‌های سازگاری، دفاعی و پذیرش او در طول درمان داشته باشد تا بتواند به کمک تیم معالج به خوبی در کنار بیمار باقی بماند.

همکاری روان پزشک با پزشکان معالج و بخش پرستاری می‌تواند پروسه درمان را به شکلی برای خود بیمار و اطرافیان او راحت‌تر کند. ضمن آنکه سرنخ‌هایی نیز درمورد صفات شخصیتی بیمار و نحوه مقابله او با بیماری به روان پزشک ارائه خواهد داد.

پس از آن، سیستم‌های روان پزشکی می‌توانند طی جلسات روان شناسی متعددی که برای بیمار و مراقبان اصلی و اطرافیان او در نظر می‌گیرند همراهی، حمایت و آگاهی‌های لازم را در اختیار خود بیمار و خانواده او قرار دهند.

توجه داشته باشیم موضوع داشتن روحیه خوب، میزان پذیرش واقعیت و نحوه کنار آمدن بیمار و نزدیکان او با بیماری؛ موضوع مهمی است که حتماً باید در پروسه درمان مد نظر قرار گیرد.

بدین ترتیب همکاری بیمار در تمام مراحل از جمله شیمی درمانی، رادیو تراپی و ... بهتر خواهد شد. ضمن آنکه با دید بازتری هم می‌تواند به کارها و وظایف پیش روی خود بپردازد.