نماد عینی این وضعیت وجود پله ها در ساختمانهاست. کمتر ساختمانی را میتوان یافت که بدون پله قابل دسترسی باشد تا مثلاً فرد صندلیچرخدارنشینی بتواند به راحتی وارد بانکی شود، زیرا بعید است بانکی یافت شود که بدون پله بتوان وارد آن شد. ناهمواری سطوح پیادهروها و وجود جویهای عریض و طویل نیز از دیگر موانع تردد راحتتر معلولان در شهرهاست. مجموعه مشکلاتی از این دست سبب میشود معلولان و سالخوردگان نتوانند به راحتی از امکانات زندگی شهری بهرهمند شوند. در نتیجه، این گروه از شهروندان دچار محرومیتهای مختلفی میشوند. از جمله مکانهای عمومی که دسترسی به آن برای معلولان دارای اهمیت بسیاری است مدارس، آموزشگاهها و مراکز آموزش عالی هستند.
بدیهی است نهادهای آموزشی بهعنوان مراکز پرورش مهارتهای گوناگون در افراد، میتوانند نقش بسزایی در ارتقای زندگی معلولان داشته باشند. اما ایفای چنین نقشی در وهله اول نیازمند مناسبسازی ساختمان نهادهای آموزشی بهمنظور حضور انواع مختلف معلولان است. متأسفانه بهنظر میرسد با وجود اقداماتی که صورت گرفته هنوز از این نظر فاصله زیادی تا وضعیت مطلوب وجود دارد. به عبارت روشنتر، بعید است دانشگاهی در کشور یافت شود که از هر جهت برای حضور معلولان آماده باشد. از این رو، این دسته آسیبپذیر به نوعی به تبعیض ناخواسته دچار میشوند که میتواند مانع از رشد و ظهور تواناییهای بالقوه آنان شود.
این نکتهای است که مورد توجه «آیدین نعمتی منصور» قرار گرفته است. این جوان که دچار معلولیتی است که تکلم، راه رفتن و کنترل اعضای بدنش را تحتتأثیر قرار داده است، با ارادهای خوب توانسته مدارج تحصیلی عمومی را به پایان برساند و اکنون در رشته فناوری اطلاعرسانی در دانشگاه علمی و کاربردی در تهران مشغول تحصیل است. وی با توجه به آشنایی خود با قابلیتهای فناوری دیجیتال تحقیقاتی را در زمینه کاربردهای این فناوری برای معلولان به عمل آورده و یافتههای خود را زیر عنوان «مناسبسازی دیجیتال» گرد آورده است.
وی معتقد است که موانع حضور معلولان در جامعه سبب شده است آنان علاوه بر معلولیت جسمی دچار معلولیت اجتماعی نیز شوند. به گفته وی، جلوگیری از این نقیصه اجتماعی نیازمند آن است که معلولان آموزشهای خود را در تمام زمینهها تقویت کنند. اما با توجه به دسترسی دشوار آنان به بیشتر ساختمانها، پیشنهاد نعمتی آن است که یک واحد آموزش عالی با امکانات مناسب برای معلولان تأسیس شود. البته وی خاطرنشان میکند قرار نیست در این دانشگاه فقط معلولان حضور داشته باشند، بلکه گروهی از دانشجویان سالم نیز در کنار آنان روی صندلی خواهند نشست تا موضوع منزوی شدن معلولان در چنین فضایی (مانند مدارس استثنایی) برطرف شود.
نعمتی بر اعتبار پیشنهاد خود تأکید خاصی دارد و جزوهای را که جزئیات این طرح را در آن آورده است، بهعنوان پشتوانه نظرش عرضه میکند. این دانشجوی جوان خاطرنشان میکند تأکید وی اصولا بر آموزش مجازی است که این قابلیت را دارد تا رشتههای مختلف آموزشی را در چارچوبهای متفاوت طبق نیازهای دستههای مختلف معلولان ارائه دهد.
روشی که نعمتی برای یادگیری الکترونیک پیشنهاد میکند، با شیوههای متداول فرق دارد و مبتنی بر حاملهای الکترونیک مانند نرمافزار زرنگار است که نرمافزار مناسبی برای نابینایان است. وی میگوید: هر گاه فضای مجازی متناسب نیاز و شرایط فرد یا افراد معلول در همه طیفها از منظر کمی و کیفی باشد، مناسبسازی مجازی رعایت شده است.
نعمتی از این امر گلایه دارد که دستگاههایی که توان پشتیبانی مالی از این طرح را دارند، از این کار شانه خالی میکنند. گلایه وی بخصوص از سازمان بهزیستی است که چند ترمی است که هزینه تحصیلی دانشجویان علمی و کاربردی را نپرداخته است. ظاهرا هزینهای که بهزیستی بابت تحصیل معلولان در دانشگاههای غیردولتی میپردازد، صرفا بخشی از کل شهریه را در بر میگیرد که در مورد افراد مختلف یکسان نیست.
آیدین نعمتی منصور در پایان خاطرنشان کرد: اجرای طرح پیشنهادی وی میتواند آثار سودمند زیادی در زندگی معلولان داشته باشد، مانند افزایش کارایی جامعه معلولان، حذف محدودیتهای فیزیکی معلولان در آموزش و گسترش دسترسی الکترونیک در زندگی معلولان.