همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: بعضی روان شناسان پدیده مدلینگ کودکان را به نوعی کودک آزاری تلقی می‌کنند؛ چون معتقدند کسب درآمد توسط این کار باعث خدشه دار شدن روحیات کودک خواهد شد و بنا بر قانون حمایت از کودکان و نوجوانان می‌تواند قابل پیگیری باشد.
آزارکودک با بی‌توجهی به خواسته‌های او
دکتر مهدیه صالحی، روان‌پزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در باره استفاده از کودکان به عنوان مدل در فضای مجازی می‌گوید: «اعمال و رفتار زیادی می‌تواند کودک آزاری تلقی شود؛ از پرخاشگری گرفته تا آزارکلامی و داد و بیداد و اذیت‌های فیزیکی. اما یکی از شایع‌ترین نوع آن، غفلت از توجه به نیازهای کودک است.
بنابراین شناخت نیازهای کودک موضوع مهمی است که باید در نظر گرفته شود. کودک باید بتواند از شادی‌های دنیای کودکانه خود برخوردار باشد. جست و خیز، شیطنت، بازی کردن و رفتن به مهد و مدرسه و وارد شدن به اجتماعی بزرگ‌تر از خانواده از جمله نیازهای فرزند ماست که باید مد نظر قرار گیرد.»
ارتباط مدلینگ با کودک آزاری
به گفته دکتر صالحی هر کاری که کودک را از دنیای خود دور کند، هنگامی که به نوعی به او زور می‌گوییم و سعی می‌کنیم با خودخواهی‌های خود نظر او را جلب کنیم؛ در واقع اجازه رشد مهارت‌های ارتباطی او را به خصوص با هم سن و سالانش از او سلب می‌کند و به این ترتیب باعث آزار او خواهیم شد.
استقبال کودک از مطرح شدن در فضاهای مجازی
به گفته این روان‌پزشک، نکته مهم آن است که توجه داشته باشیم نمی‌توان همیشه فقط با توجه به علاقه کودک به انجام کاری دست به انتخاب آن زد. چون ممکن است خود او به خیلی کارها مانند ساعت‌ها تماشای تلویزیون، بازی کردن با وسایل الکترونیکی، موبایل یا خوردن شکلات و بستنی علاقه زیادی نشان دهد؛ اما دلیل نمی‌شود انجام آن‌ها به نفع او هم باشد.
گاهی بدون اینکه خودمان متوجه باشیم رفتار ما با کودکان به گونه‌ای است که برای آن‌ها ضرر دارد و به نوعی آن‌ها را در معرض آسیب قرار خواهد داد.
نا امنی در فضای مجازی
گشت و گذار کودکان در فضای مجازی باید تحت قوانین و شرایط خاصی باشد چون با بسیاری از مفاهیم آن آشنا نیستند و نمی‌توانند از خود مراقبت کنند. در واقع فضای مجازی تا قبل از هجده سالگی فضای امنی برای بچه‌ها به حساب نمی‌آید.
مثلاً بعضی کودکان درسنین پایین با دیدن صحنه‌های خشونت آمیز یا قتل و کشت و کشتار آن‌ها را واقعی تلقی می‌کنند و ممکن است همان قدر آسیب ببینند و ناراحت شوند که بزرگسالان با دیدن چنین صحنه‌هایی در واقعیت آزار می‌بینند و وحشت می‌کنند.
معمولاً عکس العمل بسیاری کودکان در برابر چنین صحنه‌هایی بی‌خوابی، ترس و اضطراب است. بنابراین علاوه بربالا بردن سطح آگاهی کودکان باید از آن‌ها در برابر ناامنی‌های فضای مجازی ایمن نگاه داشت.
درآمد زایی والدین با مدلینگ کودکان
دکتر صالحی می‌گوید موضوع حریم خصوصی و رضایت و اراده فرد هنگام انجام هر کاری لازم است. در صورتی که هنگام استفاده کودک به عنوان مدل در فضاهای مجازی و اینستاگرام توجهی به این موضوع نمی‌شود.
از آنجایی که کودکان آگاهی و اراده کافی برای تصمیم‌گیری در این موارد را ندارند، می‌توان گفت احترام و توجه به حریم خصوصی آن‌ها نقض شده است.
ضمن آنکه قرار دادن تصاویر کودکان در فضای مجازی گاهی امنیت آن‌ها را نیز به مخاطره می‌افکند. چون ممکن است باعث سوء استفاده دیگران شود که این موضوع هم برای بسیار آسیب زاست و همچنین زنگ خطری برای خانواده‌ها به شمار می‌رود که باید از آن آگاه باشند.
آسیب‌های مدلینگ کودکان در فضاهای مجازی
به گفته این روان پزشک شاید کودکان دوست نداشته باشند وقتی شعری می‌خوانند، یا با والدین و دوستان خود و اطرافیان گفت و گو می‌کنند تصویری از آن‌ها منتشر شود. اما والدین به عنوان پاداش وقتی کودک شعر می‌خواند، شیرین زبانی و در واقع به نوعی جلب توجه می‌کند از آن برای جذب مخاطب بیشتر در صفحه‌های مجازی خود بهره برداری می‌کنند تا دنبال کنندگان بیشتری در این فضاها داشته باشند.
این موضوع باعث مهرطلبی کودکان می‌شود. چون به این ترتیب آن‌ها فکر می‌کنند همیشه باید به دنبال جلب نظر دیگران باشند و یاد می‌گیرند برای ابراز وجود خود نیاز به تأیید دیگران و جلب توجه آن‌ها دارند که یکی از مهم‌ترین پیامدهای منفی حضور کودکان به عنوان مدل در فضای مجازی است.
ارتباط مدلینگ با اعتماد به نفس کودکان
دکتر صالحی می‌گوید شاید کودکان ابتدا به واسطه ارتباط بیشتر با والدین خود از طریق نمایش و حضور در فضای مجازی احساس بهتری داشته باشند و از این کار استقبال کنند؛ ولی فراموش نکنیم موضوع مهم، ارتباط کودکان با پدر و مادرشان، کیفیت این رابطه و وقت گذاشتن صحیح و کار آمد با آن‌هاست؛ نه صرفاً بودن در کنار یکدیگر.
بنابراین شاید به این طریق والدین وقت بیشتری با فرزندشان بگذرانند؛ اما نمی‌تواند به رشد کودک کمکی کند. به علاوه امکان دارد در آینده کودکان از والدین خود شکایت کنند که چرا چنین کاری کرده وبه آ نها اجازه نداده‌اند که بیشتربازی کنند، تفریح بیشتری داشته باشند و در نهایت بیشتر از کودکی کردن خود لذت ببرند.
لزوم آگاهی والدین
به گفته این روان پزشک، آگاهی والدین در این زمینه بسیار مهم است. یعنی آن‌ها نباید فکر کنند به نفع کودک است که مدام رفتارهای او را در صفحه‌های مجازی مختلف نمایش دهند. به همین خاطر اطلاع رسانی دقیق و درست به پدر و مادرها و بالا بردن آگاهی آن‌ها در این خصوص از راه‌های مختلف، ضروری است.
آن‌ها باید آگاه شوند و بدانند استفاده از کودک به عنوان مدل در فضای مجازی به نفع او نیست و نمی‌تواند باعث رشد و پیشرفت فرزندشان در آینده شود.
سواد و آگاهی کافی از چگونگی استفاده از اینترنت و همچنین خطرات احتمالی آن موضوع مهمی است که والدین حتماً باید اطلاعات لازم را از آن داشته باشند.
نظر شما