نیازها و انتظارات بشر رو به افزایش است و فناوری هم به کمک بشر آمده تا رفاه بیشتری برایش تامین کند، اما وقتی بشر از رفاه بیشتری برخوردار شد، میزان استفاده‌اش از منابع بیشتر می‌شود و میزان آلودگی و تخریب هم افزایش پیدا می‌کند. بر این اساس اعتقاد من این است که توسعه باید پایدار باشد، به این معنی که برای برداشتی که از طبیعت می‌شود و تاثیراتی که بر طبیعت دارد، به گونه‌ای نباشد که آن روند متوقف شود یا برای جوامع بشری مشکلی ایجاد کند.
در توسعه پایدار باید به فرایندهای توسعه‌ای دقت شده و بهره‌وری افزایش یابد. تولید بیشتر با استفاده کمتر از منابع، تعریفی است که از بهره‌وری ارائه شده، اما اگر با نگاه پایداری به آن نگاه کنیم، باید اینگونه آن را تعریف کنیم: تولید بیشتر، برداشت کمتر از منابع و تخریب و آلودگی کمتر.
کمیسیون جهانی توسعه و محیط‌زیست هم در سال 1987 تعریفی از توسعه پایدار داد با این مضمون که: توسعه پایدار توسعه‌ای است که بتواند احتیاجات نسل حاضر را بدون
فدا کردن منابع نسل‌های آینده برای برآورده کردن نیازهایشان، تامین کند.
در مفاهیم توسعه پایدار، آنچه بیش از همه دارای اهمیت است، دست یافتن به یک ارتباط بین نسلی است؛ جریانی که در یک مقطع متوقف نمی‌شود. در تعالیم دینی و فرهنگ ایرانی ما هم توجه ویژه‌ای به توسعه پایدار شده که توصیه به حفظ طبیعت و قداست منابع طبیعی نظیر آب و درخت و خاک، نمونه این توجه است. یکی از پرسش‌هایی که در رابطه با توسعه پایدار مطرح است این است که این مفهوم وسیع را چطور می‌شود پیاده کرد و به اهداف آن رسید؟ یکی از برنامه‌ها در این ارتباط می‌تواند فراهم کردن زمینه‌های لازم برای آماده‌سازی انسان باشد تا ضمن مشارکت در فرایند توسعه، بتوانند از زندگی پایداری از جهت مادی و معنوی برخوردار باشند و این شرایط را برای آیندگان هم حفظ کنند.
یکی از بخش‌هایی که باید در آن به توسعه پایدار پرداخته شود، کلانشهر است. تمرکز جمعیت در کلانشهرها بسیار بالاست و شهرنشینی سریع می‌تواند برای کلانشهرها بحران‌های پیچیده‌ای به‌وجود آورد. شهرنشینی سریع، به قابلیت‌ها و توانایی‌های کلانشهرها آسیب می‌رساند و شهرهای آسیایی را با مشکلات بغرنجی روبه‌رو کرده است. نگاهی به رشد جمعیت تهران در 40 سال گذشته نشان می‌دهد که رشد جمعیت تهران فوق‌العاده سریع و سنگین بوده است، در حالی که منابع تهران محدود است و این جمعیت موجب وارد شدن خلل به این منابع می‌شود. یکی دیگر از جنبه‌هایی که در توسعه پایدار باید به آن توجه داشت، فعالیت‌های تولیدی است. باید توجه داشت که حجم بسیار زیادی از تولیدات کشور در تهران و اطراف آن صورت می‌گیرد.
نکته‌ای که در مورد توسعه پایدار در کلانشهری مثل تهران وجود دارد این است که برای رسیدن به این توسعه، باید شرایط موجود شهر تهران شناسایی بشود و پس از آن نقشه راهی ترسیم بشود تا براساس آن راهبرد مناسب پیدا شود. در واقع باید راهیابی داشته باشیم تا به کمک آن به توسعه پایدار دست پیدا کنیم. برای این منظور باید ابتدا شرایط موجود تهران را بشناسیم. در توسعه پایدار با توجه به محیط‌زیست، باید وضع موجود تهران را از نظر زیست‌محیطی شناخت.
شناخت وضع موجود که به اختصار SOE گفته می‌شود، یک سری گزارش‌های زیست محیطی است که با ارائه اطلاعات قابل اعتماد کمی، به عوامل مؤثر در بروز مشکلات زیست محیطی به همراه اولویت‌های این مشکلات می‌پردازد. به این ترتیب، SOE ابزار مناسبی را در اختیار سیاستگذاران قرار می‌دهد تا براساس آن، استراتژی‌های مناسب را برای اصلاح وضعیت محیط‌زیست ترسیم کنند.
به همین دلیل هم شورای اسلامی شهر تهران، در سالی که پشت سر گذاشتیم، با مصوبه‌ای شهرداری تهران را موظف کرد که گزارشی از وضعیت موجود محیط‌زیست تهران تهیه کند و به صراحت مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران را مکلف کرد که SOE سال 1386 شهر تهران را تهیه کند. بدین ترتیب ما در مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، طرح شناخت وضع موجود محیط‌زیست شهر تهران را براساس اطلاعات سال 86 آغاز کرده‌ایم. نکته قابل توجه این است که این، اولین گزارش وضعیت موجود محیط زیست یک شهر در ایران است. این کار براساس مدلی که سازمان ملل متحد ارائه کرده، آغاز شده است. یکی از اهداف مهم آن ارائه آمار و اطلاعات قابل اعتماد درباره وضع موجود است.
در حال حاضر در تهران آماری که بتوان با استفاده از آن برنامه‌ریزی کرد به‌طور دقیق وجود ندارد، مثلا در مورد تعداد صنایع موجود در شهر تهران آمار متفاوتی وجود دارد، حتی در مورد سرانه فضای سبز و تعداد سفرهای روزانه هم آمار متفاوتی وجود دارد. بنابراین اولین مسیری که باید طی کنیم، ارائه آمار صحیح از وضع زیست محیطی تهران است.
البته نباید فراموش کرد که SOE تنها به اطلاعات بسنده نمی‌کند و ما در تهیه این گزارش وضعیت و تحلیل‌هایی روی اطلاعات آن ارائه می‌کنیم تا سیاستگذاران براساس آن راهبرد تعیین کنند.ما در مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران امیدواریم که با تهیه SOE تهران، زیربنای تهیه یک نقشه اصلی و راهیاب را فراهم کنیم.
