همشهری آنلاین _ رضا نیکنام : ساختمان «جیپ» بین سال‌های ۱۳۲۳ تا ۱۳۲۵ هجری شمسی طراحی و ساخته شد. ساخت این بنا به زمانی از تاریخ تهران باز می‌گردد که خیابان سعدی و بخش‌هایی از خیابان اکباتان به نمایندگی‌ها و فروشگاه‌های بزرگ اتومبیل اختصاص داشت. «جیپ» نیز به نمایندگی کمپانی شورولت تعلق داشت و به سفارش آن شرکت در این مکان ساخته شد. ساختمانی که بنا به گفته برخی، از سبک معماری مدرن آن روزهای پاریس الهام گرفته و همه آن را به نام «جیپ» می‌شناسند؛ اما شاید دلیل نام‌گذاری این ساختمان برای خیلی‌ها ناشناخته باشد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
سفارش ساخت خودرو «جیپ» به وارطان
وارطان هوانسیان معمار ارمنی‌تبار اهل ایران بود. او که از مدافعان سرسخت معماری مدرن در ایران به‌شمار می‌آمد طی سال‌ها فعالیت تخصصی، ساختمان‌های ارزنده‌ای در کوچه و خیابان‌های تهران از خود به یادگار گذاشت. از کاخ سعدآباد و مهمان‌خانه دربند گرفته تا مهمان‌خانه راه‌آهن، سینما سپیده و ساختمان مرکزی بانک سپه از جمله آثار این معمار هستند که طی دهه‌های گذشته همچنان قامت آنها بر عرصه این شهر پابرجا مانده. یکی از مهم‌ترین یادگارهای این معمار در کوچه و خیابان‌های پایتخت، ساختمانی با یک نام خاص در محله‌های جنوبی تهران است.
یادآور طرح میهمان‌خانه فردوسی
در نگاهی گذرا به این بنای قدیمی آنچه بیش از هر چیز دیگری چشم‌ها را به خود جلب می‌کند فرم «مدور» و «عمودی» ساختمان است. ویژگی‌ای که در بخش زیادی از ساختمان‌های همجوار آن دیده نمی‌شود. معماران قدیمی می‌گویند فرم مدور و عمودی گوشه ساختمان به نوعی یادآور طرح میهمان‌خانه فردوسی و حجم عمودی نبش آن است. این بنا که در نبش شرقی یک معبر باریک واقع شده با حجمی کشیده، بخشی از بدنه خیابان اکباتان و کوچه غربی آن را شکل داده و حیاط آن نیز در سمت شمالی مجموعه قرار گرفته است.
ساختمان جیپ در ۴ و نیم طبقه و روی زیرزمین ساخته شده، سقف بنا شیروانی، سازه آن بتنی و پوشش سقف‌ها، طاق ضربی است. نمای جنوبی ساختمان نسبت به محور شمالی-جنوبی، تقارنی موضعی دارد و قسمت میانی آن با پیش‌آمدگی و ایجاد ایوان میانی، شاخص شده است. بدنه ساده و شیشه‌ای در همکف هم با جزئیات محدود که در گذشته ویترین نمایشگاه اتومبیل را تشکیل می‌داده به آن روحیه‌ای متفاوت با سایر طبقات بخشیده و یک سایبان بتنی نازک که در طول نمای جنوبی و بر بالای ویترین‌های همکف قرار گرفته، دو قسمت نما را از هم جدا می‌سازد.
فضای نمایشگاه نیز در همکف و با دو طبقه ارتفاع، از طریق نمای شیشه‌ای مرتفع رو به خیابان اکباتان، در معرض دید عابران قرار می‌گیرد. گذشته از ظاهر اصلی ساختمان، دیگر ویژگی‌های مدرن آن نیز خاص و منحصربه‌فرد است. ترکیب خطوط افقی نما که از به‌هم پیوستن حرکت‌های افقی لبه بام، سایبان پنجره‌ها و لبه دست‌انداز بالکن‌ها ایجاد شده، با خطوط عمودی ناشی از فرم و تقسیم‌بندی پنجره‌ها، ستونک‌های قرینه سیمانی و همین‌طور ریتم عمودی دست‌اندازهای سیمانی بالکن، گوشه ساختمان را به فضایی پرتحرک تبدیل کرده است.
نظر شما