نقشه علمی پیشنهادی، ما را به جایی نمی‌رساند

دکتر رضا منصوری، استاد فیزیک دانشگاه صنعتی شریف و عضو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا درباره وضعیت اعتبارات پژوهشی کشور با اشاره به اینکه بودجه پژوهشی کشور در برنامه اول 5‌ساله توسعه 2/0 درصد از تولید ناخالص ملی بود، گفت: در هر برنامه توسعه هدفی گذاشته شد که هیچ وقت به آن اهداف نرسیدیم و در برنامه چهارم نیز سهم پژوهش 5/2 درصد تولید ناخالص ملی - در پایان برنامه - در نظر گرفته شد اما باز همه می‌دانیم که امسال زیر نیم درصد محقق خواهد شد و با توجه به اینکه چند روزی از سال باقی مانده اما اطمینان دارم که تحقق بودجه پژوهشی از تولید ناخالص ملی زیر نیم درصد خواهد بود.

وی با بیان اینکه بالاترین سهم اختصاص یافته به پژوهش که تحقق یافته و صرف شده نزدیک به 68/0 درصد بوده که مربوط به سال 83 یا 84 است، خاطرنشان کرد: آرزوی مدیران و محققان کشور همواره افزایش بودجه پژوهش بوده به‌طوری که این آرزو در تمامی  برنامه‌ها نفوذ کرده است اما در نهایت آنچه اتفاق افتاده، بالا گرفتن بودجه در برنامه و تحقق بسیار کم آن در عمل بوده است.

منصوری اضافه کرد: ما هنوز به چنین بلوغی در اجرا نرسیده‌ایم که هدفی را در نظر بگیریم که کمی بالاتر از توانایی‌هایمان باشد تا با کمی کوشش بیشترمحقق شود و در این شرایط وقتی هدفی فراتر از توانایی‌ها گذاشته می‌شود، یاس و ناامیدی بر ما حاکم خواهد شد. همان طور که در امر پژوهش در کشور، همه محققان مایوس هستند، از این جهت که سهم پژوهش از GDP کشور پس از 20سال و پس از 4 برنامه5  ساله توسعه، هنوز کمی بیشتر از سال قبل از نخستین برنامه 5‌ساله جمهوری اسلامی ایران است.

وی ادامه داد: اکثر کشورهای اروپایی و ژاپن، به‌طور کامل سهم‌ پژوهش از تولید ناخالص ملی را محقق می‌کنند که کمترین رقم آنها 5/1 درصد و بیشترین آن 5/3 درصد است. کره نیز به‌عنوان یک کشور جهان سوم بالای 3درصد از تولید ناخالص ملی خود را به پژوهش اختصاص می‌دهد.  استاد فیزیک دانشگاه صنعتی شریف خاطر نشان کرد: درپیش‌بینی برنامه چهارم نیز مخالف سهم2 درصدی پژوهش از تولید ناخالص ملی بودم و حتی پیشنهاد کردم که هدف، یک و حداکثر 5/1 درصد GDP گذاشته شود اما در نهایت هدف 5/2 درصد تصویب شد که اطمینان داشتم که محقق نخواهد شد و تاکنون هم همین طور شده است؛

زیرا زمانی که فاصله تحقق با هدف زیاد باشد، به کمتر از آن نیز راضی خواهیم شد.
وی درخصوص پیش‌نویس نقشه جامع علمی کشور گفت: پیش‌نویس منتشر شده از سوی معاونت علمی بسیار ضعیف است و به‌نظر من این پیش نویس اصلا نقشه راه نیست و تنها یک تعداد جملات زیباست.

من در جریان انواع و اقسام سندها بوده‌ام و سندهای کشورهای مختلف را هم دیده‌ام که هیچ کدام مانند نقشه ما نیست؛ بنابراین پیش‌نویس موجود هیج راهی را به ما نشان نمی‌دهد. دکتر منصوری معتقد است: این پیش‌نویس در هیچ جهتی تهیه نشده است و سندی نیست که بتوان به آن استناد کرد و حتی یک نقشه بد هم نیست که حداقل ما را یک جا ببرد؛

بنابراین نقشه راه باید طوری باشد که یک مجری نتواند هر کاری که می‌خواهد، انجام دهد و در نهایت مجری بعدی و دولت بعدی هر کاری انجام دهد، به نقشه استناد خواهد کرد.  وی با تاکید بر اینکه رشد تولیدات علمی کشور بسیار بالاست، خاطر نشان کرد: نمی‌توان هیچ کدام از ارقام اعلام شده از تولیدات علمی ایران را قبول کرد؛ چرا که هنوز تحلیل نشده‌اند.