این نویدی است که دکتر نسرین چنگیزی، رئیس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت در آستانه روز جهانی ماما به خبرنگار همشهری می‌دهد.
قاعده فعالیت این مؤسسات به این صورت است که 5 نفر شامل 2 پزشک عمومی و 3کارشناس که 2 نفر آنها حتما باید فارغ‌التحصیل مامایی باشند، می‌توانند مجوز تاسیس گرفته و خدماتی را در راستای ارتقای کیفیت بهداشت باروری و سلامت مادر و نوزاد ارائه دهند. اما آیا تاسیس این کلینیک‌های خصوصی مشکل جایگاه ماماها را در نظام سلامت حل می‌کند؟
رئیس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت معتقد است که فرایند طبیعی زایمان متعلق به ماماست و اگر در این فرایند، روند غیرطبیعی ایجاد شود بحث متخصص زنان مطرح می‌شود، درحالی‌که در کشور ما عملا متخصصان زنان و زایمان همه انواع زایمان را مدیریت می‌کنند. به این ترتیب، ماماها تنها می‌توانند نقش خود را در مراقبت‌های پیش از زایمان ایفا کنند.
دکتر چنگیزی درخصوص گستره فعالیت این مراکز می‌گوید: در کلانشهرهایی مثل تهران و شهرهای بالای 100هزار نفر جمعیت که گرایش به مراکز خصوصی بیشتر است این مراکز کارایی بیشتری دارند تا در مباحثی چون یائسگی و سرطان‌های زنانه اطلاع‌رسانی و ارائه خدمت کنند.
تلاش سازمان نظام پزشکی برای تدوین شرح وظایف مامایی
سازمان نظام پزشکی در ادامه تلاش دیرین برای تدوین شرح وظایف گروه مامایی، تبیین دقیق‌تر جایگاه همکاران ماما در نظام سلامت ملی براساس دیدگاه‌های کارشناسی جامعه مامایی را پیگیری می‌کند.
دکتر سید‌شهاب‌الدین صدر، رئیس‌کل سازمان نظام پزشکی در پیامی تاکید کرد: امسال روزجهانی ماما با شعار «اکنون جهان بیش از هر زمان دیگر به ماماها نیازمند است» گرامی داشته می‌شود.
روز جهانی ماما فرصت مناسبی برای یادآوری اهمیت و جایگاه مامایی در نظام سلامت ملی و تجلیل و قدردانی از خدمات خالصانه و زحمات بی‌شائبه این گروه از همکاران و توجه به دیدگاه‌ها و انتظارات آنهاست.
وی گفت: جامعه مامایی به‌عنوان یکی از اعضای خانواده پزشکی کشور، به واسطه دانش، مهارت، ایثار، اخلاص و معنویت خویش که همواره نوید بخش حیات، نشاط و سلامت برای خانواده‌های ایرانی بوده و به‌ویژه با توفیقات چشمگیر و خدمات ارزنده در جهت تامین سلامت مادر و کودک و تنظیم خانواده، مایه مباهات نظام سلامت به شمار می‌روند و همواره مورد ستایش هم‌میهنان به ویژه اعضای محترم جامعه پزشکی قرار دارند.
ماماها به‌عنوان حلقه مهم ارتباطی و هماهنگ‌کننده بین خانواده و اعضای تیم بهداشتی و درمانی نقش بسیار مهمی در تامین سلامت زنان و کودکان ایفا می‌کنند.
بسیاری از این همکاران سخت‌کوش هم اینک در نقاط مختلف کشور و مناطق دورافتاده با نهایت فداکاری به انجام وظایف خویش مشغول هستند و با نهایت تعهد اخلاقی و حرفه‌ای و عشق و ایمان به کار خود، زنان را در حساس‌ترین و بحرانی‌ترین لحظات زندگی‌شان یاری می‌کنند و موهبت شیرین مادر شدن را برایشان بی‌خطر می‌سازند.
همچنین سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر ضرورت همگرایی و انسجام گرو‌ه‌های مختلف جامعه پزشکی و نیز تعامل مناسب و تنظیم روابط حرفه‌ای آنها در جهت توسعه کیفی و کمی خدمات و همنوایی در مسیر رفع مشکلات، در ادامه تلاش دیرین برای تدوین شرح وظایف گروه مامایی، تبیین دقیق‌تر جایگاه همکاران ماما در نظام سلامت ملی براساس دیدگاه‌های کارشناسی جامعه مامایی را پیگیری می‌کند.
پیگیری مرگ مادران
در زایمان طبیعی تلاش کنیم یک ارتباط هنرمندانه از یک زایمان طبیعی را به مادر القا کنیم تا زایمان طبیعی، یک قدرت و هنر تلقی شود نه ضعف.
دکتر چنگیزی، با بیان این جمله، کاهش حداکثری مداخلات پزشکی حین زایمان و ترویج روش‌های نوین زایمانی با حداقل تهاجم را از برنامه‌های این اداره عنوان کرد و افزود: این برنامه‌ها در 8بیمارستان دانشگاه علوم‌پزشکی کشور آغاز شده است.
به گفته چنگیزی، با بروز هر مورد مرگ مادری در هر نقطه از کشور، اطلاع رسانی سریعی طی ۲۴ ساعت از واحد محیطی به معاونت درمانی یا بهداشتی صورت می‌گیرد و ظرف ۴۸ساعت به ستاد وزارتخانه اعلام می‌شود.
چنانچه موردی از مرگ مادر در نقطه‌ای از کشور گزارش شود، گروه پرسشگری متشکل از نیروهای بهداشت و درمان و متخصصان زنان پرسش‌هایی را تا سطح خانواده بیمار به عمل می‌آورند و اگر مرگ در بیمارستان یا واحدهای مرتبط به وقوع پیوسته باشد با حضور متخصص زنان، علت مرگ بررسی و نتایج حاصله اعلام می‌شود.
رئیس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه در کمیته‌های دانشگاهی، معاونان بهداشتی و درمانی حضور دارند، ادامه می‌داد: این کمیته‌ها موظفند گزارش 6ماهه خود را درخصوص میزان مرگ مادری و خطا و قصورهای انجام شده و مداخلات صورت پذیرفته برای رفع مرگ به اطلاع رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی برسانند.
دکتر چنگیزی با بیان اینکه مداخلات صورت گرفته برای کاهش مرگ باید به‌طور همزمان به سطوح محیطی و اداره سلامت مادران اعلام شود، تصریح کرد: چنانچه این مداخلات در کاهش مرگ مادری در سایر نقاط کشور مؤثر تشخیص داده شود به سایر دانشگاه‌ها منتقل یا پس‌خوراند داده می‌شود.
دکتر چنگیزی، خونریزی بعد از زایمان، پره اکلامپسی و اکلامپسی، عفونت و بیماری‌های قلبی را از علل شایع مرگ مادری در کشور عنوان کرد و گفت: البته برنامه‌های اداره ما نظام مراقبت سلامت زنان باردار و نه فقط نظام مراقبت مرگ مادری است.
وی با تاکید بر ضرورت پررنگ‌تر شدن نقش ماما حین زایمان یادآور شد: وقتی زایمان به بیمارستان کشیده شود، روند بیماری به‌خود گرفته و مداخلات زیادی صورت می‌گیرد.
این در حالی است که طی کردن روند فیزیولوژیک و طبیعی برای زایمان باعث کاهش مداخلات و در نتیجه مرگ مادری می‌شود و از این‌رو ترویج روش‌های نوین زایمانی با حداقل تهاجم در حال انجام است.
متأسفانه یکسری مداخلات پزشکی دست به دست هم دادند و حالتی را به وجود آوردند که بیمار‌گونه بودن فرایند زایمان طبیعی به وجود آمده و در نهایت سبب بروز بسیاری از سزارین‌های بی‌دلیل شود.
ناهید خداکرمی، دبیر انجمن علمی مامایی معتقد است که تا قبل از دهه 70، 85درصد زایمان‌ها توسط ماما انجام می‌شد ولی از دهه 70 به این سمت، این روند معکوس شده و اکثر زایمان‌ها به شیوه سزارین و توسط متخصص انجام می‌شود و سیاست‌های سلیقه‌ای و غیراستاندارد موجب می‌شود هزینه‌های زیادی نیز بر خانواده‌ها تحمیل شود.
خداکرمی گفت: شاید در آینده مثل کشورهای دیگر حفظ سلامت مادران و زنان را منحصرا به ماماها بدهیم و از خدمات تخصصی فقط در مواقع مورد نیاز استفاده کنیم، اما در حال حاضر هم ما با مشکلا‌تی در زمینه ارائه خدمات استاندارد به مادران باردار مواجهیم.
به این ترتیب که در پروسه ختم بارداری و زایمان رفتارهای غیرضروری انجام می‌شود؛ چراکه بارداری و زایمان را منحصرا به ماماها نسپرده‌اند و به‌عنوان یک خدمت تخصصی محسوب شده است.
