ارتباط مصرف شیرینی با دیابت؛ اضافه وزن شما را مستعد ابتلا به دیابت می‌کند | هر یک کیلوگرم اضافه‌وزن ۵ درصد خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد

همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: دیابت عامل اصلی بسیاری از بیماری‌ها مانند نارسایی کلیه، حمله قلبی، سکته مغزی و قطع اندام تحتانی است. رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی و پرهیز از مصرف دخانیات می‌تواند از دیابت نوع ۲ پیشگیری کند یا آن را به تأخیر بیندازد. همچنین دیابت را می‌توان با دارو، غربالگری منظم و درمان عوارض درمان کرد و از عواقب آن جلوگیری کرد یا آن‌ها را به تأخیر انداخت.

دکتر امیر کامران نیکو سخن، مدیر عامل انجمن دیابت ایران و ریئس هیئت مدیره شبکه ملی پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر درباره نقش تغذیه در ایجاد دیابت می‌گوید شایع‌ترین نوع دیابت، دیابت نوع دوم است که کاملاً به سبک زندگی وابسته است. سبک زندگی ناسالم شامل مواردی مثل تغذیه نادرست و همچنین نداشتن فعالیت بدنی کافی می‌شود. متاسفانه افرادی که به خاطر زندگی شهرنشینی فعالیت بدنی کافی ندارند و تغذیه‌شان نادرست است بیشتر در معرض ابتلا به بیماری هستند. در واقع تغذیه نادرست می‌تواند به صورت‌های مختلف افراد را تحت تأثیر قرار دهد.

ارتباط خوردن شیرینی با دیابت

به گفته مدیر عامل انجمن دیابت ایران، بسیاری افراد جامعه فکر می‌کنند مصرف شیرینی باعث ابتلا به دیابت می‌شود اما توجه داشته باشیم این مصرف شیرینی نیست که ما را مبتلا به دیابت می‌کند؛ بلکه چیزی که ما را بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری می‌کند اضافه وزن است. بنابراین به هر روشی باید بتوانیم اضافه وزن خود را کاهش دهیم و با افزایش فعالیت، تا حد زیادی مانع از ابتلا به دیابت شویم. گفته می‌شود هر یک کیلوگرم اضافه‌وزن، پنج درصد خطر ابتلا به دیابت ر افزایش می‌دهد.

ضرورت انجام آزمایش غربالگری

دکتر نیکو سخن با بیان اینکه اگر از سبک زندگی صحیح تبعیت کنیم می‌توانیم تقریباً تا هشتاد درصد مانع ابتلا به دیابت شویم، می‌گوید: سن هم عامل دیگری است که باید به آن توجه کرد؛ به گونه‌ای که توصیه می‌شود همه افراد صرف نظر از آنکه سابقه ابتلا به دیابت را در خانواده را دارند یا نه؛ آزمایش قند خون بدهند و اگر جواب منفی باشد؛ هر سه سال یک بار این آزمایش غربالگری تکرار بشود. البته اگر ریزفاکتورهای دیگری هم مانند اضافه وزن، فشار خون و چربی خون بالا یا بیماری‌های قلبی عروقی یا سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری را داشته باشند حتماً باید از لحاظ ابتلا به دیابت چک شوند.

تغذیه افراد مبتلا به دیابت

به گفته رئیس هیئت مدیره شبکه ملی پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر، در افراد مبتلا به دیابت، تغذیه عامل بسیار مهمی به ویژه در افرادی است که انسولین تزریق می‌کنند. یعنی این افراد باید شمارش کربوهیدرات را یاد بگیرند و بدانند غذاهای مختلف چه میزان کربوهیدرات دارد تا میزان انسولین بر اساس میزان کربوهیدراتی که در غذاهای مختلف وجود دارد مشخص شود. ضمن آنکه بدانند هرچه بتوانند وزنشان را کمتر کنند؛ کنترل قند خون هم ساده‌تر خواهد شد. به این ترتیب چه در افرادی که داروهای خوراکی مصرف می‌کنند و چه در افرادی که نیاز به تزریق انسولین دارند؛ تغذیه یکی از اصول مهم درمان محسوب می‌شود. چون اگر افراد از تغذیه صحیح تبعیت نکنند نمی‌توان قند خونشان را کنترل کرد.

عوارض ثانویه دیابت

دکتر نیکو سخن می‌گوید: تغذیه بیمارانی که به خاطر کنترل نشدن قند خون دچار عوارض بیماری دیابت مانند عوارض کلیوی می‌شوند بسیار پیچیده‌تر می‌شود. یعنی تغذیه آن‌ها حتماً باید تحت نظر متخصص تغذیه کنترل شود. در غیر این صورت، بیماری آن‌ها پیشرفت می‌کند. بنابراین تغذیه چه در پیشگیری از دیابت و چه در درمان آن بسیار مهم است. یعنی اگر فردی تغذیه درست را رعایت نکند مصرف دارو هم نمی‌تواند کمک زیادی به بهبود حال او کند. ضمن آنکه کاهش وزن هم اصل بسیار مهم دیگری است که در درمان دیابت باید حتماً مد نظر قرار گیرد.

تأثیر داروها بر درمان

به گفته مدیر عامل انجمن دیابت ایران، داروهایی که در حال حاضر برای درمان دیابت به کار می‌روند؛ علاوه بر آنکه قند خون را تنظیم می‌کند می‌توانند در کاهش وزن هم مؤثر واقع شوند. در صورتی که داروهای قبلی عوارض جانبی داشتند و باعث اضافه وزن می‌شدند. البته داروهای جدید تزریقی دیگری هم هستند که هورمون‌های روده هستند و انواع و اقسام مختلفی دارند که می‌توانند کاهش وزن‌های چشمگیری به دنبال داشته باشند؛ به گونه‌ای که مصرف آن‌ها در افراد غیر مبتلا به دیابت هم تصویب‌های لازم را از مجامع بین‌المللی دریافت کرده‌اند و به عنوان یک داروی لاغری مطرح می‌شوند.

دکتر نیکو سخن، اضافه وزن را نوعی بیماری می‌داند که درمان آن بسیار مشکل است. در واقع همه افراد به خصوص بیماران مبتلا به دیابت باید تغذیه مناسبی داشته باشند و از الگو و برنامه غذایی خوبی تبعیت کنند و فعالیت بدنی لازم داشته باشند که متاسفانه بسیاری افراد این موارد را رعایت نمی‌کنند. در صورتی که استفاده از این داروها می‌تواند در کنار این موارد مؤثر واقع شود.

سه شنبه، بیست و سوم آبان ماه در یازدهمین همایش دیابت، رویکرد کاربردی با محوریت چالش‌ها و راهکارهای مدیریت بیمار محور دیابت در ایران با حضور استادان برجسته اندوکرینولوژی و کاردیولوژی برگزار شد و مورد استقبال جامعه پزشکی فعال در حوزه مدیریت و درمان دیابت قرار گرفت.

ضرورت دسترسی به مراقبت همگانی

آمارهای جهانی از نداشتن دسترسی میلیون‌ها نفر از افراد مبتلا به دیابت در سراسر جهان به مراقبت از بیماری و اهمیت مراقبت و پشتیبانی مداوم از خود مراقبتی در پیشگیری از عوارض دیابت خبر می‌دهند.

فدراسیون بین المللی دیابت در راستای تأکید بر لزوم اقدامات جدی مؤثر و طولانی مدت در پیشگیری و مدیریت، دیابت طی ۳ سال متوالی (۲۳-۲۰۲۱) شعار روز جهانی دیابت را «دسترسی به مراقبت در دیابت» اعلام کرده است.

آمار مبتلایان به دیابت در ایران

در حال حاضر ۱۴/۱۹ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال به دیابت مبتلا هستند که تعداد آن‌ها بیش از ۷/۵ میلیون نفر برآورد شده و آمار نشان می‌دهد حدود ۲۵ درصد افراد مبتلا به دیابت از بیماری خود اطلاع ندارند که آمار نگران کننده‌ای است. البته در زمینه تشخیص، دیابت با تلاش‌های مستمر وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در اجرای برنامه‌های غربالگری در سراسر ایران در شرایطی مناسب‌تر نسبت به آمار جهانی با تخمین ۵۰ درصدی دیابت تشخیص داده نشده قرار دارد.