غذایی که به نیت همسایه، بار گذاشته می‌شد

همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: یکی از نذوراتی که آنها برای برآورده شدن حاجاتشان نیت می‌کردند، نذر همسایه بود که آن را به نام «تکیه همسایگی» می‌شناختند. نصرالله حدادی، تهران‌شناس، درباره این نذر می‌گوید: «در تهرن قدیم در طول هفته یک یا دو بار غذایی می‌پختند و بین چند همسایه‌ که می‌دانستند دستشان تنگ‌تر است، توزیع می‌کردند. همه همسایه‌ها فارغ از دغدغه‌های زندگی با هم همدل و همراه می‌شدند. همچنین اگر کسی در خانه غذا یا میوه‌ای داشت که بویش در خانه همسایه می‌پیچید و همسایگان طالبش می‌شدند، مقداری از آن غذا یا میوه را در کاسه می‌ریختند و نذر همسایه‌ها و بین آنها تقسیم می‌کردند.»

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

حدادی با بیان اینکه البته در فصل بهار و پاییز این رسم پررنگ‌تر میان اهالی اجرا می‌شد، ادامه می‌دهد: «همسایگان آغوز گوسفند یا گوساله تازه‌زا را در کاسه‌ای می‌ریختند و به همسایگان خود می‌دادند. از آنجا که فصل بهار فصل فراوانی گوشت بره بود، گوسفندداران گوشت قربانی را میان همسایگان تقسیم می‌کردند و از پوستش کلاه و لباس تهیه می‌کردند. در گذشته پوست بره بیش از گوشتش ارزش داشت. اصلا یکی از مهم‌ترین برکات این نذری، ارتباطی بود که میان همسایه‌ها شکل می‌گرفت.»

چه بسا همه دلخوری‌های عالم همسایگی با توزیع این نذری‌ها رنگ می‌باخت و انگار این نذر و نذری دادن وسیله‌ای بود برای کنار زدن کینه‌ها. حدادی دو هدف را پشت این نذری‌ها ذکر می‌کند؛ «اول اینکه سفره اهالی از غذا و طعام خالی نباشد و دوم اینکه بتوانند از حال یکدیگر باخبر شوند. چون آن زمان مثل اکنون از تلفن و وسایل ارتباط جمعی خبری نبود و معمولاً همسایه‌ها اولین نفراتی بودند که اگر اتفاقی رخ می‌داد به کمک هم می‌آمدند. خیلی از آن روزها نمی‌گذرد که دل همسایه برای همسایه‌اش می‌تپید و همسایه خوب به‌عنوان یکی از اعضای خانواده به حساب می‌آمد. اما امروز بعضی‌ها همسایه‌مداری را فراموش کرده‌اند و اگر رابطه‌ای میان همسایگان هم وجود دارد بسیار محدود شده است. آن دوران همسایه جایگاه ویژه‌ای داشت.»